Trưa ngày 13/1, khi nhận được tranh vẽ và ảnh thật chụp đối tượng Vũ Thị Bích Trâm , nghi can bắt cóc bé trai Trương Văn Hoài, con của anh Trương Văn Hên (27 tuổi) và chị Nguyễn Thị Minh Tâm (41 tuổi, ngụ quận 7, thành phố Hồ Chí Minh), họa sĩ pháp y Joyce Clon, bang Maryland (Mỹ) đã rất ngạc nhiên trước trình độ và khả năng phán đoán dung mạo nghi can của họa sĩ Việt Nam.

Nhiều người tỏ ra khâm phục khi thấy bức phác họa chân dung "mẹ mìn" Vũ Thị Bích Trâm giống đến 90%.

Trả lời phỏng vấn qua Google hangout, ông Joyce Clon nói: “Quả thật đã gần 30 năm trong nghề vẽ kí họa chân dung các đối tượng nghi vấn, lần đầu tiên tôi phải thán phục tài năng của họa sĩ Việt Nam.”

Ông Joyce Clon cho biết: “Công nghệ kỹ thuật số ngày càng trở nên hiện đại, máy ảnh, máy quay phim giám sát an ninh ngày càng trở thành công cụ đắc lực cho các cơ quan thực thi pháp luật điều tra, phá án nhanh. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, công nghệ hiện đại cũng rơi vào bế tắc, do đó ở Mỹ, cảnh sát vẫn phải có một đội họa sĩ pháp y để giúp phá án.”

Cuối tháng 10/2013, cảnh sát bang Maryland suýt phải để “thối” một vụ án hiếp dâm, cướp tài sản ở hạt Prince Goerge vì hiện trường xảy ra vụ án không có bất kỳ thiết bị ghi hình an ninh nào.

Cảnh sát Maryland đã phải gọi khẩn cấp họa sĩ pháp y Joyce Clon để vẽ lại chân dung nghi phạm qua lời kể của nạn nhân.

“Tôi ngồi suốt hơn 4 tiếng đồng hồ để vẽ từng đường nét lột tả sao cho khớp với dung mạo đối tượng khả nghi và hai tháng sau, cảnh sát đã tóm được hung thủ ở Montgomery, nhờ vào bản kí họa chân dung hắn của tôi,” Joyce Clon vui vẻ kể lại.

Chân dung phác họa và ảnh chụp thủ phạm gây ra vụ hiếp dâm, cướp tài sản ở bang Maryland hồi cuối tháng 10/2013.

Wayne Promisel, một sĩ quan điều tra sở cảnh sát New York cho biết: “Công nghệ kỹ thuật số quả là tuyệt vời. Nhưng nó không có sự thông cảm với các nạn nhân, khi tiếp xúc với một họa sĩ pháp y, nạn nhân hoặc người làm chứng sẽ thấy được an ủi và được động viên rất nhiều.”

Chia sẻ của họa sĩ pháp y Ấn Độ

Ở châu Á, Ấn Độ là quốc gia có nhiều họa sĩ pháp y nhất, họ chính là đội quân tinh nhuệ giúp cảnh sát phá nhiều vụ án phức tạp.

Họa sĩ Siddiqở Mumbai cho biết: “Tôi được cảnh sát mời cộng tác bất kỳ thời gian nào trong ngày, đã có hơn 20 năm làm nghề, thật hạnh phúc khi thấy khả năng của tôi có thể giúp ích cho xã hội.”

“Trước đây, khi Ấn Độ đang trong quá trình phát triển như Việt Nam bây giờ, cảnh sát đã phải bó tay trước nhiều vụ án mà không rõ đối tượng gây án vì không có thiết bị quay, chụp an ninh nơi cộng cộng, dữ kiện hiện trường thiếu sót. Nhưng kể từ những năm 1990, nhiều vụ án nghiêm trọng mà thủ phạm ‘núp trong bóng tối” đã phải cúi đầu nhận tội nhờ mỹ thuật pháp y, hiện chúng tôi có nhiều trường đại học đào tạo chuyên ngành này.”

Tuy nhiên, không phải ai biết vẽ cũng có thể trở thành họa sĩ pháp y, ngoài năng khiếu, kiến thức mỹ thuật cần phải có kiến thức chuyên sâu về giải phẫu kỹ thuật hình sự.

Lý giải vì sao kiến thức giải phẫu kỹ thuật hình sự quan trọng đối với một họa sĩ pháp y, họa sĩ Siddiq cho rằng: “Vì nó tạo ra khả năng hình dung hình ảnh mạnh mẽ để chọn ra các chi tiết đặc điểm nhận diện thủ phạm”.

Tranh vẽ pháp y rất quan trọng đối với quá trình phòng chống, đấu tranh, giữ vững an ninh trật tự xã hội, ở các nước phương Tây, nghề vẽ tranh pháp y rất phát triển, họ kết hợp cả công nghệ hiện đại cùng kinh nghiệm, óc phán đoán nhanh nhạy của họa sĩ để “vạch mặt” tội phạm giấu mặt nhờ ký họa chân dung.

Kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, nhưng cũng nảy sinh nhiều loại tội phạm. Đào tạo, phát triển và sử dụng họa sĩ pháp y là nhu cầu cần thiết trong việc đấu tranh với các loại tội phạm, tuy nhiên, ngành mỹ thuật và pháp y Việt Nam chưa từng có cuộc “hợp duyên” nào để thành lập các cơ sở đào tạo mỹ thuật- kỹ thuật hình sự chuyên sâu . Do đó, chắc chắn khi xảy ra án như vụ bắt cóc trẻ sơ sinh ở bệnh viện quận 7, TP Hồ Chí Minh vừa qua, công an sẽ khó tìm ra thủ phạm. Đó là điều đáng phải suy ngẫm.