Hồ Lugu nhìn từ trên cao.

Những cư dân của vương quốc này là người thuộc dân tộc Mosuo, sống xung quanh hồ Lư Cô (Lugu) thơ mộng có khu rừng xanh thẳm bao quanh (thuộc huyện Ningliang, ngoại ô thành phố Lệ Giang, tỉnh Vân Nam). Hồ Lư Cô, theo tiếng Mosuo là hồ Mẫu Thân (hồ người mẹ của dân tộc Mosuo), có diện tích rộng đến 48km vuông, nằm ở độ cao 2.690m so với mặt nước biển và giáp hai tỉnh Tứ Xuyên, Vân Nam.

Muốn đến nữ nhi quốc này, phải cưỡi ngựa, đi thuyền và lội bộ. Có lẽ nhờ đường đi cách trở xa xôi nên họ sống hầu như tách biệt với thế giới phồn hoa bên ngoài và những hối hả, tất bật của cuộc sống hiện đại cũng ít ảnh hưởng đến nền văn hóa, tập tục ngàn năm của họ.

Nữ nhi quốc nằm ở huyện Ningliang, ngoại ô thành phố Lệ Giang của tỉnh Vân Nam.

Mosuo là dân tộc sống theo chế độ mẫu hệ duy nhất còn sót lại ở Trung Quốc, hiện nay gồm khoảng 15.000 người. Người dân ở đây theo Phật giáo Tây Tạng. Khác với phim ảnh, Nữ nhi quốc Mosuo không chỉ toàn phụ nữ mà có cả đàn ông sinh sống. Tuy nhiên, mọi quyết định, quyền hành từ chuyện nhỏ đến chuyện lớn trong nhà, dòng tộc hay trong làng đều do phụ nữ quyết định. Đàn ông không có địa vị, tiếng nói.

Tuy thế những người đàn ông ở đây tự hào tuyên bố, "Đàn ông Mosuo chỉ lấy các cô gái, chứ không lấy tài sản của họ". Gia tài được lưu truyền từ mẹ sang con gái, và con trai chỉ được xem là người tạm trú trong nhà. Thậm chí sau khi kết hôn và có con, những người đàn ông tiếp tục vẫn sống trong nhà mẹ của họ, trong khi những đứa trẻ sẽ sống với vợ anh ta.

Muốn đến Nữ nhi quốc Mosuo, phải ngồi thuyền rồi cưỡi ngựa tiếp.

Thiếu nữ và thiếu niên người Mosuo đến tuổi 13 sẽ được bà nội, mẹ hoặc một phụ nữ có địa vị trong dòng tộc cử hành lễ Thành Niên. Trong buổi lễ, các bà sẽ đọc lời khấn, chúc phúc cho các cô gái, chàng trai, rồi họ thay ra những bộ áo dài đến chân mặc khi còn nhỏ. Nữ sẽ mặc áo váy hoa, đội nón hoa có gắn vỏ xà cừ, còn nam mặc quần. Sau nghi lễ này, họ đã thành người lớn và có quyền kết bạn. Cũng kể từ đó, cô gái phải dọn ra ở căn gác có cửa sổ lớn sát cổng nhà nhất để bắt đầu “tẩu hôn”.

Cô gái người Mosuo dễ nhận biết qua chiếc váy hoa, đội nón có gắn vòng xà cừ.

Người Mosuo không có tục cưới gả mà vẫn duy trì phong tục “tẩu hôn”, tức là nam thanh niên đêm đêm sẽ cưỡi ngựa sang nhà cô gái ưng ý, leo lên chiếc thang mà cô gái bắc sẵn để vào căn gác của cô. Họ sẽ ở bên nhau suốt đêm nhưng người con trai phải lặng lẽ về nhà trước khi gà gáy sáng. Khi đến nhà cô gái, các chàng trai thường mang theo một chiếc nón, một cây gậy và vài cái bánh bao. Cô gái sẽ treo chiếc nón ngoài cửa sổ để kẻ đến sau nhìn thấy mà rút lui. Còn chiếc gậy dùng để xua rắn rít hay hù dọa lũ chó nhà nàng, bánh bao cũng là “quà mua chuộc” lũ chó để dễ dàng “đột nhập”.

Phòng của các cô gái Mosuo thường ở căn gác có cửa sổ mở sát đường nhất để thuận tiện cho các chàng đêm đêm đến “tẩu hôn”

Một chàng trai đang “tẩu hôn” với nàng trên gác.

Nếu không ưng ý chàng trai, cô gái có quyền đuổi hay không cho chàng leo vào gác của mình. Ngoài ra, các nàng có quyền đêm nay mở cửa, bắc thang cho chàng này, nếu chưa hài lòng thì “cấm cửa” và cho chàng khác lên gác vào đêm khác. Khi cô gái có thai, mối quan hệ giữa đôi nam nữ gắn bó hơn. Chàng trai sẽ thường xuyên lui tới đến thăm nom con, nhưng tuyệt đối không được bồng về nhà mình. Đêm đêm, chàng trai đến nhà “vợ”, sáng sớm lại về nhà mình, bắt đầu một buổi làm việc như đồng áng, săn bắn, vào rừng…, còn cô gái ở nhà dệt thổ cẩm để mang ra chợ phiên bán.

Tục “tẩu hôn” dựa trên cơ sở đôi bên bằng lòng, không được phép ép buộc, nhưng cũng có quy định cấm người cùng hay gần huyết thống “tẩu hôn”. Bên cạnh đó, nếu tình cảm không còn thì mối quan hệ giữa hai người cũng chấm dứt. Cùng với người mẹ, đứa bé sẽ sống suốt đời trong nhà gái, không làm dâu hay làm rể cho ai.

Nữ giới người Mosuo có quyền ngủ với nhiều đàn ông trong một khoảng thời gian và thay đổi người tình cho đến khi nào họ cảm thấy chán. Họ có thể sinh con sau những lần quan hệ tình dục, song chẳng một người đàn ông nào được trở thành cha của những đứa trẻ mà họ sinh ra. Tập quán đó khiến bộ tộc Mosuo trở nên nổi tiếng. Nam giới từ những nơi khác trên lãnh thổ Trung Quốc coi "hôn nhân một đêm" là biểu tượng của tự do luyến ái và thường tìm đến các nhà thổ dành cho khách du lịch xuất hiện tại nhiều làng của người Mosuo, song phần lớn nhân viên tới từ nơi khác.

Người Mosuo coi đó là sự sỉ nhục đối với họ. Trên thực tế phụ nữ Mosuo không thay đổi người tình quá thường xuyên. Họ cũng hiếm khi quan hệ với hai người đàn ông trở lên cùng lúc. Việc phụ nữ Mosuo không kết hôn và những đứa trẻ không có cha có thể khiến nhiều người nghĩ rằng bộ tộc này không coi trọng cuộc sống gia đình. Nhưng điều này không đúng. Người Mosuo coi gia đình là thứ quan trọng hơn mọi mối quan hệ khác. Những gia đình gồm nhiều thế hệ chung sống dưới một mái nhà có cuộc sống tình cảm cực kỳ ổn định. Do không có hôn nhân nên người Mosuo không có khái niệm "ly dị" hay "ly thân".

Do những ngôi làng của người Mosuo tách biệt với thế giới bên ngoài nên rất ít người biết đến phong tục của họ. Từ sau thập niên 1970, với sự can thiệp của chính phủ, làng Mosuo dần thay đổi. Bây giờ, chế độ một vợ một chồng dù không tồn tại nhưng nhiều phụ nữ đã có quan hệ gắn bó với một người đàn ông duy nhất. Xã hội "ngược đời" của Musuo thu hút thực sự thu hút sự tò mò khách du lịch đến vùng đất này mỗi năm càng nhiều, và nền công nghiệp du lịch đang dần dần làm thay đổi nền văn hóa lâu đời của họ.