Loài chim bí ẩn

Ở vùng đất khô cằn nội địa Úc có một trong những loài chim quý hiếm nhất của Úc: vẹt đêm. Mất tích hơn một thế kỷ, một quần thể còn sống đã được phát hiện lại vào năm 2013.

Cho đến gần đây, quần thể vẹt đêm được biết đến của Úc chỉ khoảng vài chục con, phân bố rải rác trên khắp sa mạc ở Queensland và Tây Úc.

Loài vẹt đêm trú ẩn trong các bụi cỏ để ngủ vào ban ngày, chỉ ra ngoài kiếm ăn vào ban đêm nên rất khó phát hiện ra chúng.  Ảnh: Ngururrpa Rangers

Có một điểm rất độc đáo và cũng gây trở ngại rất lớn cho công tác tìm kiếm bằng máy ghi âm. Vì các nhóm chim vẹt đêm sống phân tán với số lượng rất ít ở mỗi một vị trí nên chúng không có giọng cố định, giống nhau trong cả loài. Gần như mỗi cá thể vẹt đêm lại có một kiểu giọng khác nhau, phụ thuộc vào cách chúng nhại theo tiếng của các con vật ở gần.

Loài vẹt đêm này từng được tìm thấy trên khắp vùng đất khô cằn của Úc, nhưng số lượng của chúng đã giảm mạnh vào cuối thế kỷ 19.

Loài chim này không được ghi nhận rõ ràng trong hơn 100 năm, cho đến khi một con chim chết được tìm thấy gần Boulia ở phía tây Queensland vào năm 1990. Một con chim chết khác được tìm thấy ở Công viên quốc gia Diamantina, cũng ở phía tây Queensland, vào năm 2006.

Nhóm nghiên cứu đặt máy ghi âm và bẫy ảnh để tìm kiếm. Ảnh: Ngururrpa Rangers

Năm 2013, một quần thể nhỏ đã được nhà tự nhiên học John Young phát hiện ở phía tây nam Queensland. Khu vực đó hiện là khu bảo tồn động vật hoang dã .

Vẹt đêm nổi tiếng là khó phát hiện. Chúng đào đường hầm trong các bụi cây rậm rạp và ẩn náu ở đó vào ban ngày, xuất hiện vào ban đêm để kiếm ăn.

Trong văn hóa bản địa có những câu chuyện mà những bà mẹ kể với con cái rằng tiếng kêu của con vẹt đêm là âm thanh của một linh hồn ma quỷ và cảnh báo chúng không được đi lạc khỏi trại.

Phát hiện quần thể lên đến 50 con

Một nhóm gồm các kiểm lâm và nhà khoa học bản địa đã có một khám phá đột phá. Bằng cách sử dụng máy ghi âm để tìm kiếm dấu vết của loài chim bí ẩn này, họ đã kiên trì suốt 7 năm kể từ năm 2018. 

Như đã nói, mỗi con vẹt đêm gần như có tiếng giọng khác nhau nên việc sử dụng máy ghi âm là rất khó. Nhóm nghiên cứu đã phải phân tích từng âm thanh riêng lẻ tại 31 khu vực khác nhau từ lúc mặt trời lặn cho đến sáng. Rất may là dù có giọng kêu như thế nào thì chúng đều ở trong một khoảng tầng số nhất định có thể tham chiếu được.

Một quần thể lên đến 50 con vẹt đêm cực hiếm đã được phát hiện. Ảnh: Ngururrpa Rangers

Khi phát hiện những âm thanh bất thường như tiếng kêu của một loài vật không hoạt động về đêm ở trong tầng số đó họ sẽ nâng cao mức ưu tiên khu vực vì có thể đây là tiếng của loài vẹt đêm nhại lại. Sau đó, họ đặt bẫy ảnh để củng cố và ghi lại hình ảnh.

Cũng chính vì mỗi cá thể có một âm giọng khác nhau giúp họ đếm được số lượng các cá thể vẹt đêm tại 17 trong số 31 khu vực theo dõi.

Qua đó, họ đã phát hiện ra quần thể vẹt đêm lớn nhất được biết đến trên thế giới, lên tới 50 con, sống ở Sa mạc Great Sandy của Tây Úc, trên vùng đất do tộc người Ngururrpa quản lý. 

Những trận cháy do sét đánh có thể vô tình thiêu chết những con vẹt đêm đang say ngủ. Ảnh: Ngururrpa Rangers

Bẫy ảnh của nhóm cũng cho thấy mối đe dọa lớn nhất của vẹt đêm chính là loài mèo. Chúng là một thợ săn điêu luyện và cực kỳ tinh quái trong màn đêm.

Ngoài ra, qua phân tích dữ liệu hình ảnh vệ tinh, nhóm cũng đưa ra nhận định cháy rừng cũng là mối nguy rất lớn đối với loài chim này. Khu vực chúng trú ngụ là những bụi cây dễ bắt lửa. Những vụ cháy có thể thiêu rụi cả bụi cây lẫn những con vẹt đêm đang say giấc trú ngụ bên trong.