Loài cây mới được đặt tên là Aenigmanu alvareziae, cao khoảng 6 m (20 feet), với những quả màu cam nhỏ xíu có hình dạng giống như những chiếc đèn lồng bằng giấy.

“Tôi lần đầu tiên nhìn thấy cái cây nhỏ bé này, khi đang đi trên con đường mòn trong rừng dẫn từ trạm thực địa, nó có quả trông giống như một chiếc đèn lồng màu cam của Trung Quốc và mọng nước khi chín với một vài hạt bên trong đã thu hút sự chú ý của tôi”, Tiến sĩ Robin Foster, một nhà nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Nhiệt đới Smithsonian, người thu thập loài thực vật bí ẩn này tại Vườn Quốc gia Manu của Peru cho biết trong một tuyên bố.

Aenigmanu alvareziae trong rừng nhiệt đới Amazon. Ảnh: @Patricia Álvarez-Loayza.

“Tôi thực sự bất ngờ vì nó là một chi và loài mới thuộc họ thực vật tân sinh nhỏ, chủ yếu là Picramniacea trước đây chưa được khám phá và xác lập”, Robin Foster nói. Trong nghiên cứu mới, nhóm đã phân tích DNA của Aenigmanu alvareziae bằng các mẫu vật cả dạng tươi và khô.

Phân tích cho thấy, họ hàng gần nhất của thực vật này thuộc họ Picramniaceae, đây là một vấn đề lớn đối với các nhà thực vật học vì nó trông không có gì giống họ hàng gần nhất của nó, ít nhất là ở cái nhìn bề ngoài đầu tiên, trừ khi phải phân tích kỹ ở gốc độ DNA sinh vật học trong phòng thí nghiệm.

Tiến sĩ Nancy Hensold, một nhà thực vật học tại Bảo tàng Field cho biết: “Nhìn kỹ hơn vào cấu trúc của những bông hoa nhỏ bé dưới gốc độ DNA, tôi nhận ra rằng nó thực sự có một số điểm tương đồng nhưng với các đặc điểm tổng thể của họ Picramniaceae, nhưng trước giờ chưa ai tìm thấy điều này”. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã gửi các mẫu vật đến Tiến sĩ Wayt Thomas của Vườn Bách thảo New York, một chuyên gia về họ cây Picramniaceae.

“Khi tôi mở gói và xem xét các mẫu vật, phản ứng đầu tiên của tôi là 'Cái quái gì vậy?' Tiến sĩ Thomas nói. “Vì vậy, tôi quyết định xem xét cẩn thận hơn - một khi tôi thực sự quan sát kỹ những bông hoa nhỏ xíu, dài 2-3 mm, mọi thứ đã dần được giải toả”.

Một chiếc lá và quả cam nhỏ của Aenigmanu alvareziae. Ảnh: @Patricia Álvarez-Loayza.

Cuối cùng, việc phân loại khoa học cho Aenigmanu alvareziae có thể giúp bảo vệ rừng nhiệt đới Amazon trước nạn phá rừng và biến đổi khí hậu cũng như duy trì loài thực vật mới này khỏi nguy cơ bị tuyệt chủng.

“Nhìn chung, thực vật này vẫn chưa được nghiên cứu kỹ lưỡng. Đặc biệt là thực vật rừng nhiệt đới. Đặc biệt là thực vật vùng Amazon. Và đặc biệt là thực vật ở thượng nguồn Amazon”, Tiến sĩ Foster nói.

“Để hiểu những thay đổi đang diễn ra ở vùng nhiệt đới, chúng ta phải bảo vệ những gì còn sót lại và khôi phục những khu vực đã bị xóa sổ, thực vật là nền tảng cho mọi thứ sống ở đó và là điều quan trọng nhất để nghiên cứu”.

“Đặt cho các loài cây mới những cái tên độc đáo là cách tốt nhất để tổ chức thông tin về chúng, và cũng là cách để thu hút sự chú ý của giới khoa học, nhà bảo tồn, nhà sinh vật học về chúng”.

Công trình nghiên cứu này vừa được xuất bản trên tạp chí Taxon.