Ngọn núi lửa Vesuvius ở Pompeii, Italy phun trào vào năm 79 sau Công nguyên đã phá hủy các thành phố Pompeii và Herculaneum cũng như tài sản quý giá của người dân, một trong số đó là thư viện Villa de Papyri.

Các nhà khoa học vẫn nuôi dưỡng hy vọng giải mã các tài liệu mỏng manh tìm thấy trong thư viện sau khi thất bại lần đầu.

Những thí nghiệm ban đầu sử dụng công nghệ X-quang đã thất bại vì giấy bị cháy thành than. Họ hy vọng sẽ thành công với cách tiếp cận mới với việc sử dụng tia X năng lượng cao kết hợp cùng trí tuệ nhân tạo.

"Mặc dù bạn có thể nhìn thấy trên mỗi cuộn giấy cói có viết chữ, nhưng để mở nó ra (không bị rách) đòi hỏi phải rất linh hoạt và nhẹ nhàng hoặc không sẽ chẳng còn gì để đọc nữa", Giáo sư Brent Seales, Trưởng khoa Khoa học Máy tính của Đại học Kentucky, cho biết.

Một trong những cuộn giấy Herculaneum đang hy vọng đọc được bằng công nghệ mới. Ảnh: PA.

Hai cuộn giấy chưa mở sẽ được thử nghiệm thuộc về Viện de France ở Paris. Chúng là một phần trong bộ sưu tập đáng kinh ngạc gồm khoảng 1.800 cuộn được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1752 trong cuộc khai quật Herculaneum.

Việc giải mã chúng góp phần vào việc tạo ra thư viện nguyên vẹn duy nhất được biết đến từ thời cổ đại. Phần lớn bộ sưu tập hiện được bảo quản trong một bảo tàng ở Naples.

Thư viện Villa de Papyri tìm thấy được cho là thuộc sở hữu của cha vợ Julius Caesar, nhà lãnh đạo La Mã đã bị ám sát vào năm 44 trước Công Nguyên.

Các chuyên gia đã cố gắng giải mã một nửa số cuộn giấy bằng nhiều phương pháp khác nhau trong những năm qua. Một vài cuộn đã bị tiêu hủy trong quá trình giải mã.

Trước đây, Giáo sư Seales và nhóm của ông đã sử dụng tia X năng lượng cao để đọc một cuộn giấy tiếng Do Thái 1.700 năm được tìm thấy ở một giáo đường ở En-Gedi tại Israel.

Tuy nhiên, tia X cho thấy cuộn giấy cổ ở En-Gedi dùng mực kim loại thường còn cuộn Herculaneum dùng mực carbon làm từ than hoặc bồ hóng. Do vậy, độ tương phản khác nhau rõ ràng giữa hai cuộn giấy cổ.

Giáo sư Brent Seales (thứ 2 từ trái sang) và nhóm đảm nhận nhiệm vụ đọc các cuộn giấy. Ảnh: Diamond Light Source Ltd.

Kết quả là nhóm nghiên cứu đã đưa ra phương pháp mới sử dụng tia X năng lượng cao kết hợp với một dạng trí tuệ nhân tạo được gọi là máy học.

Phương pháp này áp dụng với các đoạn mà chữ viết có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Nó sử dụng các thuật toán máy học để phân loại các vùng mực và vùng trống sau đó quét bằng tia X.

Nhóm chuyên gia dự kiến sẽ áp dụng phương pháp này trong vài tháng tới.

"Đầu tiên chúng tôi hy vọng có thể hoàn thiện công nghệ mới để áp dụng nó với 900 cuộn còn nguyên vẹn", ông Seales nói.

"Phần lớn nội dung trong các cuộn đã mở là triết học Hy Lạp xoay quanh chủ nghĩa Epicurean, hệ thống triết học thịnh hành thời đó", ông nói thêm.