Không thể phủ nhận Amazon là một trong những con sông lớn nhất thế giới. Sông Amazon lớn nhất về thể tích và lưu vực sông, là nơi có Rừng nhiệt đới Amazon, hồ chứa sinh học phong phú và đa dạng nhất thế giới.

Độ dài thực tế của sông Amazon là bao nhiêu? Ảnh: WWF

Hầu hết các nhà khoa học tin rằng con sông Nam Mỹ này dài ít nhất 4.000 dặm (6.400 km) - vẫn ngắn hơn sông Nile, được coi là con sông dài nhất thế giới với chiều dài khoảng 4.132 dặm (6.650 km). Tuy nhiên, một số nghiên cứu lại khẳng định rằng Amazon thực sự dài hơn nhiều.

Nhiều người cho rằng có thể dễ dàng đo chính xác chiều dài sông bằng công nghệ hiện đại, nếu công ty trực tuyến cùng tên của nó có thể giao những hộp thịt kỳ lân bằng máy bay không người lái, thì việc xác định chiều dài của Amazon sẽ không quá khó. Tuy nhiên, đây chỉ là một câu bông đùa bởi thực tế việc đo chiều dài thực sự của sông Amazon không hề đơn giản. 

Vấn đề chính liên quan đến điểm bắt đầu và điểm kết thúc của Amazon – những yếu tố khá cơ bản khi xác định độ dài. Trong nhiều thế kỷ, nguồn gốc của Amazon đã bị nghi ngờ. Ngay cả định nghĩa về yếu tố cấu thành nguồn của Amazon cũng đã được tranh luận - mặc dù hầu hết các nhà khoa học đều đồng ý rằng đó là điểm xa nhất của dòng nước chảy liên tục đến cửa sông. Đối mặt với hệ thống sông phức tạp của Amazon, phần lớn nằm ở các vùng sâu vùng xa, các nhà thám hiểm đã đề xuất nhiều địa điểm khác nhau làm thượng nguồn, trong đó Lạch Carhuasanta tại Núi Mismi ở miền nam Peru là một trong những địa điểm được các nhà nghiên cứu chấp nhận. (Carhuasanta giúp hình thành sông Lloqueta, một phần mở rộng của Apurímac.)

Về điểm cuối của nó, Amazon có ba cửa ra chính ra Đại Tây Dương: hai ở phía bắc đảo Marajó ở Brazil và một ở phía nam hòn đảo nối với sông Pará. Các nhà khoa học thường chọn một trong những cửa ra phía bắc, vì Pará là cửa sông của Sông Tocantins, về mặt kỹ thuật thì chúng tách biệt với Amazon.

Ảnh: Wikipedia

Từ giữa thế kỷ 20, đã có rất nhiều nỗ lực nhằm xác định chiều dài của Amazon. Một trong những nghiên cứu đáng chú ý gần đây được thực hiện bởi một nhóm người Brazil vào năm 2007. Họ xác định rằng Lạch Apacheta - dài hơn Carhuasanta gần đó 6 dặm (10 km) -thực sự là nguồn của Amazon. Đối với cửa sông, các nhà nghiên cứu đã gây tranh cãi khi chọn phía nam của Đảo Marajó, nơi có thêm 219 dặm (353 km). Cuối cùng, tổng chiều dài của sông Amazon được xác định là 4.345 dặm (6.992 km).

Đối với sông Nile, các nhà nghiên cứu kết luận rằng con sông châu Phi dài khoảng 4.258 dặm (6.853 km), dài hơn khoảng 125 dặm (200 km) so với suy đoán trước đó. Tuy nhiên, cách tính này đồng nghĩa với việc sông Nile vẫn ngắn hơn sông Amazon khoảng 90 dặm (145 km) - khiến Amazon trở thành con sông dài nhất.

Tin tức gây chú ý này đã vấp phải sự hoài nghi của nhiều người, đặc biệt là khi nghiên cứu ở Brazil không được công bố, khiến về phương pháp của các nhà nghiên cứu bị đặt ra nghi vấn. Các cuộc thám hiểm khác sau đó cũng tạo ra nhiều tranh cãi về các nguồn khác nhau của Amazon. Có lẽ từ giwof cho đến rất lâu về sau, chiều dài của sông Amazon vẫn sẽ còn gây tranh cãi.