Đây là vaccine ngừa COVID-19 đầu tiên của Việt Nam được đưa vào tiêm thử nghiệm lâm sàng trên người, vừa được Bộ Y tế phê duyệt đề cương thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 vaccine Nano Covax do Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen nghiên cứu, triển khai từ giữa tháng 12/2020.

Nhân viên y tế tiêm vaccine Nano Covax phòng COVID-19 cho tình nguyện viên tham gia tiêm thử nghiệm đợt 3 tại Học viện Quân y. Ảnh: Minh Quyết/TTXVN

Theo Trung tá, Phó giáo sư, Tiến sĩ Chử Văn Mến, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm lâm sàng và tương đương sinh học, Học viện Quân Y, Bộ Quốc phòng, giai đoạn 3 tiêm thử nghiệm vaccine Nano Covax cho 13.000 người và chỉ thực hiện tiêm nhóm liều duy nhất 25 mcg và nhóm tiêm giả dược đối chứng. Cụ thể, theo đề cương được Bộ Y tế phê duyệt, 1.000 người tiêm thử nghiệm đầu tiên của giai đoạn đầu giai đoạn 3, các tình nguyện viên được tiêm với tỷ lệ "6 người tiêm vaccine, 1 người tiêm giả dược", 12.000 người còn lại tiêm theo tỷ lệ "2 người tiêm vaccine, 1 người tiêm giả dược".

Về lý do lựa chọn nhóm liều 25 mcg, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chử Văn Mến cho biết, việc thử nghiệm ở 3 mức liều 25-50-75 mcg đều cho thấy, vaccine an toàn trên người tình nguyện, khả năng sinh miễn dịch ở 3 nhóm liều không có sự khác biệt. Do đó, Hội đồng Đạo đức Quốc gia trong nghiên cứu Y sinh học, Bộ Y tế quyết định chỉ tiêm thử nghiệm 1 liều tối ưu 25 mcg ở giai đoạn này.

Giai đoạn 3 được thực hiện tại nhiều trung tâm trong nước: Phía Bắc do Học viện Quân y làm đầu mối triển khai tại Bệnh viện Quân y 103, phối hợp với Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Hưng Yên triển khai tại địa phương. Phía Nam do Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh làm đầu mối triển khai, phối hợp với Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Long An và Tiền Giang triển khai tại địa phương.

Sau khi thử nghiệm giai đoạn 1, giai đoạn 2, vaccine Nano Covax được đánh giá khá an toàn nên tiêu chí tuyển tình nguyện viên sẽ nới lỏng hơn 2 giai đoạn trước đó. 13.000 tình nguyện viên tham gia giai đoạn 3 từ 18-75 tuổi, chỉ cần kiểm tra công thức máu và kiểm tra kháng thể với virus SARS-CoV-2. Những người đã phơi nhiễm với virus SARS-CoV-2 hoặc có sẵn kháng thể sẽ bị loại khỏi nhóm đối tượng thử nghiệm. Tính đến ngày 11/6, hơn 6.500 tình nguyện viên đã đăng ký tiêm thử nghiệm vaccine Nano Covax phòng COVID-19 giai đoạn 3.

"Sau khi tiêm, các tình nguyện viên được cung cấp nhiệt kế và thước đo; đồng thời được hướng dẫn các tình nguyện viên tự cập nhật thông tin về sức khỏe với các thông tin biến cố bất lợi tại chỗ như sưng, nóng, đỏ, đau, nhạy cảm chỗ tiêm, bầm tím... hoặc biến cố bất lợi toàn thân như sốt, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh, nôn, tiêu chảy, đau cơ, đau khớp", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chử Văn Mến cho biết.

Liên quan đến vấn đề này, Thượng tá, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Anh Sơn, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Y dược học Quân sự, Học viện Quân y, Bộ Quốc phòng cho biết, được Bộ Y tế phê duyệt thử nghiệm vaccine Nano Covax giai đoạn 3, đơn vị tiến hành phân chia các tổ, tổ chức tập huấn công tác thu thập thông tin người tình nguyện, bố trí khám tuyển, phân luồng đảm bảo nguyên tắc phòng, chống dịch; bắt đầu tổ chức khám sàng lọc và thu tuyển người tình nguyện.

"Không chỉ đánh giá tính an toàn, sinh miễn dịch, giai đoạn 3 thử nghiệm vaccine Nano Covax nhằm mục đích đánh giá yếu tố hiệu lực bảo vệ của vaccine đối với cộng đồng - Đây là yếu tố hai giai đoạn trước chưa được thực hiện", Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Y dược học Quân sự cho biết.

Dự kiến, đợt đầu của giai đoạn 3 do Học viện Quân y và Viện Pasteur TP Hồ Chí Minh cùng triển khai tiêm thử nghiệm với 1.000 tình nguyện viên, mỗi đơn vị thực hiện với 500 người. Trong quá trình đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Anh Sơn cho biết, đơn vị tiếp tục tiến hành thử nghiệm giai đoạn 3 tiếp theo trên cỡ mẫu 12.000 người.

"Dự kiến, đến khoảng giữa tháng 9, sau khoảng ngày 42 của mũi tiêm thứ hai của 1.000 ca tiêm thử nghiệm đầu tiên, chúng tôi sẽ tổng hợp kết quả đánh giá chất lượng để báo cáo. Nếu thuận lợi sẽ trình hồ sơ, đề nghị Chính phủ, Bộ Y tế, Hội đồng Đạo đức Quốc gia trong nghiên cứu Y sinh học cấp phép khẩn cấp, sử dụng có điều kiện. Song song với quá trình đó, đơn vị sẽ tiếp tục thử nghiệm vaccine Nano Covax trên 12.000 tình nguyện viên để tiếp tục kiểm soát việc tiêm thử nghiệm, đánh giá hiệu lực bảo vệ của vaccine", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Anh Sơn khẳng định.

Trong quá trình thử nghiệm và sau khi có mẫu kháng thể, Học viện Quân y sẽ phối hợp với Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen, các đơn vị thử nghiệm để tiến hành đánh giá khả năng trung hòa virus SARS-CoV-2 trong phòng thí nghiệm đối với những chủng virus hiện có để quyết định đường hướng phát triển nghiên cứu vaccine trong giai đoạn tới. Qua trao đổi với nhóm chuyên gia của Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen, ngoài công nghệ protein tái tổ hợp, hiện còn có công nghệ khác để nghiên cứu, sản xuất vaccine. Đơn vị nghiên cứu cũng như nhiều nhà khoa học Việt Nam đang rất quan tâm đến công nghệ mRNA - đang được thế giới quan tâm trong những năm gần đây. Công nghệ này có ưu điểm phản ứng rất nhanh với dịch bệnh, nhanh chóng có được vaccine. Theo những thông tin hiện có, vaccine sản xuất theo công nghệ này rất an toàn đối với người sử dụng.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hồ Anh Sơn cho biết: "Điều quan trọng hơn nữa, chúng tôi mong muốn triển khai nhanh chóng tiêm vaccine rộng rãi trong cộng đồng. Khi đó, virus không thể biến chủng nữa vì đã có miễn dịch trong cộng đồng, khả năng phòng bệnh tốt hơn".

Thông tin thêm về việc thử nghiệm giai đoạn 3, trước đó, Trung tướng, Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Quyết, Giám đốc Học viên Quân y, Bộ Quốc phòng cho biết, giai đoạn thử nghiệm này được thiết kế theo phương pháp thiết kế thích ứng, tiếp tục tiêm vaccine thử nghiệm và nhóm giả dược; đánh giá sức khỏe vào thời điểm mũi đầu tiên, mũi thứ 2 (thực hiện vào ngày thứ 28), ngày thứ 35 và ngày thứ 42 sau tiêm.

Giám đốc Học viên Quân y bày tỏ sự tin tưởng vào độ an toàn của vaccine Nano Covax với những kết quả đã đạt được qua 2 giai đoạn thử nghiệm trước. Cụ thể, nồng độ kháng thể virus SARS-CoV-2 sau khi tiêm thử nghiệm giai đoạn 2 cho thấy, hiệu giá kháng thể tăng rất cao, từ hàng chục cho đến hàng trăm lần. Sau mũi tiêm thứ 2, các tình nguyện viên được khám sức khỏe (xét nghiệm máu, đo huyết áp…) 1 lần/tuần để đánh giá lượng kháng thể xuất hiện trong cơ thể; sau đó tiếp tục được theo dõi trong vòng 6 tháng để lấy thông tin, đánh giá sức khỏe và khả năng sinh miễn dịch. Đến nay, 100% tình nguyện viên tiêm vaccine Nano Covax đều sinh kháng thể trong máu.

Vaccine phòng COVID-19 Nano Covax được Công ty Cổ phần Công nghệ sinh học Dược Nanogen phát triển từ tháng 5/2020, dựa trên công nghệ protein tái tổ hợp. Trước khi thử nghiệm giai đoạn 3, vaccine này đã trải qua 2 giai đoạn thử nghiệm lâm sàng: Giai đoạn 1 bắt đầu từ ngày 18/12/2020; giai đoạn 2 từ ngày 26/2/2021.