Trong cuối kỷ Phấn trắng (100 triệu đến 66 triệu năm trước), một trong những thời kỳ ấm nhất trên Trái Đất, Đảo James Ross của Nam Cực là nơi có rừng ôn đới của các loài cây lá kim, dương xỉ và thực vật có hoa được gọi là thực vật hạt kín, cũng như nhiều loài khủng long.
Nhưng nó không hoàn toàn là một thiên đường, những đám cháy cổ đại đã thiêu rụi từng phần của những khu rừng đó, để lại những tàn tích than củi mà các nhà khoa học hiện đã tìm kiếm và nghiên cứu.
Trưởng nhóm nghiên cứu Flaviana Jorge de Lima, nhà cổ sinh vật học tại Đại học Liên bang Pernambuco ở Recife, Brazil, cho biết: “Khám phá này mở rộng kiến thức về sự xuất hiện của các đám cháy thảm thực vật trong kỷ Phấn trắng, cho thấy những đợt cháy như vậy phổ biến hơn những gì tưởng tượng trước đây”.
Đối với nghiên cứu mới, một nhóm các nhà khoa học quốc tế đã phân tích các hóa thạch thu thập được trong chuyến thám hiểm năm 2015-2016 tới vùng đông bắc của đảo James Ross. Những hóa thạch này chứa các mảnh thực vật trông giống như cặn than củi, đã bị phong hóa trong hàng chục triệu năm qua.
Các mảnh than rất nhỏ và mỏng, kích thước chỉ từ 19 x 38 mm. Qua kính hiển vi điện tử, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những hóa thạch này có thể là thực vật hạt trần bị đốt cháy, có thể là từ một họ thực vật của cây lá kim có tên là Araucariaceae.
Các vụ cháy rừng dữ dội diễn ra thường xuyên và lan rộng trong cuối kỷ Phấn trắng, mặc dù hầu hết bằng chứng cho những vụ cháy rừng này nằm ở Bắc bán cầu, với một số trường hợp được ghi nhận ở Nam bán cầu, nơi ngày nay là Tasmania, New Zealand và Argentina.
Trong cuối kỷ Phấn trắng, siêu lục địa Gondwana đang tan vỡ, khiến những nơi như Nam Cực bị cô lập hơn trước. Các nhà nghiên cứu lưu ý, khu vực không có băng này có rất nhiều nguồn gây cháy, bao gồm sét, quả cầu lửa từ các thiên thạch rơi xuống và hoạt động của núi lửa, cũng như thảm thực vật dễ cháy và nồng độ oxy cao, giúp ngọn lửa dễ bùng cháy.
Giờ đây, các nhà nghiên cứu đang tìm kiếm các bằng chứng mới về những đám cháy cổ ở các địa điểm khác ở Nam Cực
