Mặt Trời đạt đỉnh cuồng nộ: 4 điều địa cầu đối diện

Bạn có thể không cảm nhận đỉnh cao của chu kỳ Mặt Trời trực tiếp, nhưng có thể nhận thấy tác động ở các thiết bị xung quanh.

Hiện tượng "ánh sáng phương Bắc" - tức cực quang - xuất hiện cả ở phía Nam và ở các vĩ độ khá thấp gần đây, kết hợp với các cơn bão địa từ dữ dội gây gián đoạn sóng vô tuyến, khiến các nhà khoa học càng chắc chắn chu kỳ Mặt Trời sắp đạt đỉnh.
Trước đó, "đỉnh" vốn được dự báo rơi vào năm 2025, nhưng ngày càng có dấu hiệu cho thấy điều đó có thể xảy ra bất cứ khi nào trong năm nay.
Viết trên The Conversation, nhà vật lý Ian Whittaker từ Đại học Nottingham Trent (Anh) chỉ ra 4 nhóm tác động mà nhân loại sẽ phải đối diện khi điều đó xảy ra.
1. Hệ thống điện
Vào giai đoạn đỉnh cao, Mặt Trời có thể tạo ra các cú phóng năng lượng dạng pháo sáng, thậm chí một quả cầu plasma khổng lồ gọi là "vụ phóng khối lượng đăng quang" (CME), đập thẳng vào từ quyển Trái Đất và gây bão địa từ.
Bão địa từ vốn là sự nhiễu loạn của từ trường, có thể tạo ra dòng điện trong bất cứ thứ gì dẫn điện. Đối với cơ sở hạ tầng hiện đại, dòng điện lớn nhất được tạo ra trên đường dây điện, đường ray xe lửa và đường ống ngầm.
Mat Troi dat dinh cuong no: 4 dieu dia cau doi dien
Cực quang do bão địa từ (bão Mặt Trời) bừng sáng trên một vùng rộng lớn, theo góc chụp từ Trạm Vũ trụ quốc tế ISS - Ảnh: NASA
Đường dây điện có nguy cơ cao nhất. Điều này đã được chú ý kể từ cơn bão địa từ năm 1989 làm tan chảy một máy biến áp điện ở Quebec, Canada - gây ra tình trạng mất điện nhiều giờ.
Ngày nay, các biện pháp bảo vệ đã được tích hợp trong các nhà máy điện trên khắp thế giới, làm giảm mạnh lo ngại.
Lâu hơn, năm 1859, cơn bão địa từ siêu mạnh gọi là Sự kiện Carrington từng hủy hoại hệ thống điện báo ở nhiều nơi khắp Bắc Mỹ và châu Âu, thậm chí một số nhân viên điện báo bị điện giật. Nhưng ngày nay, nhân loại không dùng điện báo nữa.
2. Vệ tinh
Trong khi các dòng điện trên mặt đất là một vấn đề thì chúng thậm chí còn là một thách thức lớn hơn trong không gian. Một dòng điện đột biến có thể phá hủy các thiết bị và thông tin liên lạc.
Khi một vệ tinh mất liên lạc theo cách này, nó được gọi là vệ tinh zombie và thường bị mất hoàn toàn, gây tổn thất lớn.
Hồi năm 2022, công ty vũ trụ tư nhân SpaceX của Mỹ từng vô tình phóng 49 vệ tinh Starlink ngay lúc một cơn bão địa từ ập đến, khiến 40 cái rơi ngược vào bầu khí quyển địa cầu, cháy tan tành.
3. Định vị
Vệ tinh bị ảnh hưởng đồng nghĩa với hệ thống định vị GPS sẽ bị tác động theo. Do vậy, việc dự báo thời tiết không gian rất quan trọng trong ngành hàng không - vũ trụ.
4. Internet - vô tuyến
Những thay đổi tương tự cũng có thể ảnh hưởng đến tốc độ băng thông của internet vệ tinh và vành đai bức xạ của hành tinh - một vòng xuyến gồm các hạt tích điện có năng lượng cao, chủ yếu là các electron, cách bề mặt khoảng 13.000 km.
Ngoài ra, sóng vô tuyến ở một số vùng cũng bị gián đoạn thời gian ngắn trong các cơn bão địa từ mạnh mẽ gần đây.
Tuy vậy, bạn có thể yên tâm là ngày nay, con người đã có nhiều cách để giảm tác động từ các cú bắn phá của Mặt Trời mỗi khi nó đạt đỉnh cao của chu kỳ, bao gồm việc dự báo thời tiết không gian ngày một chuẩn xác.
Có thể nói, gần như mỗi người có thể yên tâm thưởng thức cực quang - trực tiếp hoặc trực tuyến - trở nên vô cùng ảo diệu trong vài tháng tới, chỉ là đôi khi gặp một số phiền toái như vài sự kiện nhiễu sóng viễn thông ngắn.
"Là một sự kiện tự nhiên, cực quang là một điều kỳ diệu. Nhưng điều tuyệt vời hơn nữa là với mỗi cơn bão địa từ mạnh, chúng tôi lại thực hiện những cải tiến giúp bảo vệ khỏi những thiệt hại tiềm tàng từ các sự kiện trong tương lai" - TS Whittaker viết.

Nếu mặt trời bị "dập tắt", con người kéo dài sự sống bao lâu?

Hầu như tất cả các loài động vật, thực vật trên trái đất đều không thể sống thiếu mặt trời.

Mặt trời là điều kiện tiên quyết để con người tồn tại trên trái đất, mọi thứ trên trái đất đều cần có ánh nắng và nhiệt lượng, nếu mặt trời tắt sẽ gây ra tác hại to lớn cho con người. Mặt trời là vật quan trọng nhất trong hệ mặt trời, dựa vào phản ứng tổng hợp hạt nhân bên trong để tạo ra nhiệt.

Kinh ngạc những vùng đất đặc biệt nhất, nơi mặt trời không lặn

Nằm trong Vòng Bắc Cực nên ở những vùng đất đặc biệt này, mặt trời gần như không lặn trong suốt nhiều tháng hè.

Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan

1. Na Uy: Do có vĩ độ cao, mỗi mùa ở Na Uy đều có sự thay đổi lớn. Đặc điểm nổi bật nhất của đất nước này là do nằm trong Vòng Bắc Cực, mặt trời không lặn trong khoảng 76 ngày từ tháng 5 đến tháng 7 hàng năm. Ảnh: Unsplash.

Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-2
Cũng chính vì điều này nên vào những ngày hè, mặt trời ở đây thường lặn lúc 1h sáng và mọc lại sau khoảng 40 phút. Ảnh: World Atlas.
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-3
2. Phần Lan: Phần Lan được mệnh danh là vùng đất của mặt trời lúc nửa đêm. Ở nhiều vùng phía bắc, ánh mặt trời chiếu sáng liên tục cả ngày lẫn đêm trong suốt mùa hè. Ảnh: Markus Kiili.
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-4
Đi về phía nam, mặt trời lặn sau những tán cây, dãy núi nhưng không gian sẽ nhanh chóng bừng sáng, ban ngày có thể kéo dài 19 giờ. Ảnh: Photography.
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-5
3. Iceland: Iceland là hòn đảo lớn ở châu Âu cũng là quốc gia không hề có muỗi. Suốt mùa hè ở đảo quốc này, ban đêm cũng sáng như ban ngày. Ảnh: Istock. 
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-6

Đặc biệt, vào tháng 6 hàng năm, mặt trời sẽ không lặn. Đảo Grimsey và thành phố Akureyri là những nơi đẹp nhất để du khách ngắm nhìn khung cảnh "mặt trời nửa đêm". Ảnh: Wikipedia.

Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-7
4. Canada: Canada là đất nước lớn thứ 2 thế giới với nhiều vùng bị tuyết bao phủ quanh năm. Tuy nhiên, mặt trời ở đây vẫn chiếu sáng liên tục suốt 50 ngày hè. Ảnh: Pexels.
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-8
Yukon và thành phố Nunavut nổi tiếng là vùng đất của hiện tượng "mặt trời nửa đêm" với bầu trời rực rỡ và nắng hè vô tận ở Canada. Ảnh: World Atlas.
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-9
5. Thụy Điển: Từ tháng 5 đến tháng 8, du khách dường như không thể ngắm hoàng hôn ở Kiruna, một thành phố cực bắc của Thụy Điển, do mặt trời không lặn. Ảnh: Unsplash.
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-10
 Tuy nhiên, du khách sẽ có thêm thời gian trải nghiệm những hoạt động khá thú vị như ngắm nhìn các động vật sinh hoạt về đêm, đi bộ, tour du thuyền hoặc tắm biển, hồ đêm...Ảnh: World Atlas.
Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-11

6. Mỹ: Bắt đầu từ cuối tháng 5 đến cuối tháng 7 hàng năm, khi đặt chân tới Alaska (Mỹ), du khách có thể sống trong cảm giác "ngày dài bất tận". Ảnh: Canva.

Kinh ngac nhung vung dat dac biet nhat, noi mat troi khong lan-Hinh-12
Thành phố Fairbanks ở bang Alaska được mệnh danh là “Vùng đất của mặt trời nửa đêm”. Trong mùa hè, khu vực này có đến 70 ngày trời sáng liên tục, từ giữa tháng 5 đến cuối tháng 7. Ảnh: World Atlas. 

>>> Mời độc giả xem thêm video: Thụy Sĩ – quốc gia đứng ngoài cơn bão lạm phát (Nguồn video: VTV)

Đọc nhiều nhất

Tin mới

Lợi ích sức khoẻ tuyệt vời từ quả sung

Lợi ích sức khoẻ tuyệt vời từ quả sung

Trong Đông y, quả sung có tính bình, vị ngọt giúp kiện tỳ thanh tràng (kích thích tiêu hóa, làm sạch ruột), giải độc, tiêu thũng, thường được dùng để chữa các bệnh về tiêu hóa, kiết lỵ, viêm ruột, táo bón, trĩ.