Được biết, Giáo sư Jonathan Van Tam tên đầy đủ là Jonathan Stafford Nguyen Van Tam sinh năm 1964 tại Boston thuộc hạt Lincolnshire của Anh, là một chuyên gia gốc Việt hàng đầu về bệnh cúm, bao gồm dịch tễ học, lây nhiễm, vắc-xin, thuốc chống virus và ứng phó với đại dịch Covid-19.

Thành danh trên đất Anh

Khi còn nhỏ, ông Jonathan Nguyen Van Tam theo học trường Boston Grammar School, nơi bố của ông là Paul Nguyen Van Tam dạy môn toán. Ông tốt nghiệp Y khoa ở Đại học Nottingham năm 1987.

Giáo sư Jonathan Van Tam có vợ tên là Karen, là một cựu y tá. Không có nhiều thông tin về tuổi tác hoặc xuất thân của bà Karen. Vợ chồng vị Giáo sư này có 3 người con. Hiện vợ chồng Jonathan Van Tam sống cùng 2 người con trai, còn người con gái của họ đã ra ngoài ở riêng.

Giáo sư Jonathan Van Tam từng được trao tặng Huân chương Hoàng gia Anh MBE vào dịp năm mới 1998 khi phục vụ trong quân đội Anh với hàm Thiếu tá, nhờ những đóng góp trong thiết kế bộ sơ cứu (first aid kit) đáp ứng các tiêu chuẩn đặc biệt dành cho các nhóm thanh thiếu niên trong khu huấn luyện quân sự Lincolnshire Army Cadet Force.

Giáo sư gốc Việt được người dân Anh yêu mến trong dịch COVID-19. Ảnh: Wikipedia.

Jonathan Van Tam từng làm trong ban cố vấn cho Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (ECDC) về nghiên cứu vaccine H5N1 ở người. Trong đại dịch năm 2009-2010 này, ông là Ủy viên Ủy ban Khoa học Dịch cúm quốc gia Anh (SPI) và là thành viên Ban Cố vấn Khoa học các vấn đề khẩn cấp Anh (SAGE). Jonathan Van Tam cũng là đồng biên tập của sách giáo khoa Giới thiệu về đại dịch cúm và là Tổng biên tập của Tạp chí Influenza và các loại virus hô hấp khác từ năm 2014 đến 2017.

Trong sự nghiệp của mình, Giáo sư Van Tam cũng đã xuất bản hơn 100 nghiên cứu khoa học. Ông còn viết sách giáo khoa. Ông đảm nhận chức vụ Phó Giám đốc Cơ quan Y tế Anh từ tháng 10/2017. Ông vẫn sống ở hạt Lincolnshire trong khi thường xuyên phải tới London và Nottingham vì công việc.

Dùng những ví von thú vị và gần gũi để chia sẻ về COVID-19 tới người dân 

Trong những tháng qua, các trang báo uy tín của Anh liên tiếp nhắc tên vị giáo sư người Anh gốc Việt: Jonathan Van Tam với các tiêu đề như: “Jonathan Van Tam đã giành được sự tin tưởng của quốc gia Anh trong dịch COVID-19 như thế nào"; "Những ẩn dụ đầy màu sắc của Giáo sư Jonathan Van Tam đã biến cố vấn chính phủ thành cái tên quen thuộc với mọi nhà", hay “Jonathan Van Tam: Làm thế nào một người yêu thích phép ẩn dụ trở thành một anh hùng”…Đó là những câu ca ngợi của các trang Telegraph, Guardian dành cho giáo sư gốc Việt này.

Thực ra, Giáo sư Van Tam đã để lại ấn tượng trong các cuộc họp về COVID-19 của Chính phủ Anh. Nhiều người ca ngợi cách ông giải thích các khái niệm khoa học dễ hiểu và đầy màu sắc.

"Tôi yêu những phép ẩn dụ. Tôi nghĩ chúng giúp những câu chuyện phức tạp trở nên gần gũi với mọi người. Thật tuyệt vời", vị giáo sư này cho hay.

Trong phát ngôn của mình, Giáo sư Van Tam đã so sánh giai đoạn hiện tại của đại dịch COVID-19 với việc ghi bàn gỡ hòa ở phút 70 của một trận bóng đá. Ông Van Tam phân tích: "Rõ ràng là trong hiệp một, đội khách đã hạ gục chúng ta với một bàn thắng. Những giờ chúng ta đã có bàn gỡ hòa ở phút 70”.

"Bây giờ, chúng ta phải cố gắng giữ vững tâm lý, xem liệu chúng ta có thể ghi được bàn thắng khác hay không. Nhưng điều quan trọng là không để thua bởi chúng ta đã có một điểm". Vì thế, những phép ẩn dụ dễ hiểu và thẳng thắn của ông Van Tam được nhiều người ca ngợi trên mạng xã hội.

Vị giáo sư này thừa nhận, bất chấp những tiến bộ về vắc xin COVID-19, nước Anh vẫn còn "những tháng mùa đông khó khăn" ở phía trước nên "mọi người phải tiếp tục làm theo hướng dẫn". 

Giáo sư gốc Việt Jonathan Nguyen Van Tam - Phó Giám đốc Y tế của Anh dùng những ví von thú vị và gần gũi để chia sẻ về Covid-19 tới người dân. Ảnh: Telegraph. 

Jonathan Van Tam khẳng định đại dịch sẽ vẫn "ở trong và xung quanh chúng ta trong các cộng đồng. Ông thường xuyên hiện trên truyền thông để kêu gọi "người dân hãy hành động" để chống lại căn bệnh chết người này. Ông cũng cảnh báo quá nhiều người ở nước này cho rằng, Covid-19 đã qua, trong khi ca nhiễm, tử vong đang dần tăng trở lại.

"Quá nhiều người tin rằng đại dịch này đã kết thúc. Tôi cảm thấy chúng ta sẽ phải trải qua một số tháng tới đầy khó khăn phía trước và đại dịch vẫn chưa chấm dứt", Phó giám đốc Y tế Anh Jonathan Van Tam trả lời phỏng vấn hôm 3/11.

"Đây có thể là khoảng lặng trước cơn bão, là những dấu hiệu đầu tiên cho thấy mọi thứ bắt đầu ổn định ở mức cao. Nhưng nỗi lo của tôi là số người chết đang tăng và điều đó cho thấy virus bắt đầu xâm nhập vào những nhóm lớn tuổi hơn".

"Tôi nghĩ rằng có một loạt các hành vi, bao gồm cả việc đeo khẩu trang nhưng nói chung là sự thận trọng mà mọi người tuân thủ hoặc không tuân thủ khi giao tiếp với nhau - đó sẽ là yếu tố quyết định lớn đến những gì sẽ xảy ra từ bây giờ cho đến những tháng u ám nhất sắp tới", vị Giáo sư gốc Việt nhấn mạnh.

Vì vậy, vị Giáo sư gốc Việt lên tiếng khuyến nghị tất cả người trưởng thành ở Vương quốc Anh tiêm mũi tăng cường trong bối cảnh siêu biến thể Omicron lây lan rộng và gây lo lắng trên khắp thế giới.

Ông nhấn mạnh điều quan trọng là phải làm chậm sự lây lan của Omicron bởi các nhà khoa học hiện chưa chắc chắn về hiệu quả của vắc-xin hiện tại đối với biến thể này. Ông chỉ ra rằng, việc tiêm mũi tăng cường có ý nghĩa quan trọng vào thời điểm hiện nay, khi chưa có cơ sở khoa học chắc chắn và chưa thể biết “điều gì sẽ xảy ra tiếp theo”.