Cách phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng

Vi chất dinh dưỡng (VCDD) là các chất mà cơ thể chúng ta chỉ cần với một lượng rất nhỏ nhưng nếu thiếu sẽ gây nên những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe.

Vai trò của vi chất dinh dưỡng trong cơ thể
Các VCDD tham gia vào việc xây dựng nên các tế bào, các mô và các hoạt động hô hấp, chuyển hóa, bài tiết của tế bào, xây dựng nên hệ thống miễn dịch của cơ thể, tham gia vào nhiều cơ chế hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể, duy trì sự cân bằng của hệ thống nội môi, giúp phục hồi các tế bào, các mô tổn thương, là thành phần chủ yếu để tạo ra các hormon, các dịch tiêu hóa…
Ảnh minh họa.
 Ảnh minh họa.
Có khoảng 90 các VCDD khác nhau cần thiết cho cơ thể, bao gồm các vitamin tan trong nước như: nhóm B, C; các vitamin tan trong chất béo như: A, D, E, K và các chất khoáng sắt, kẽm, iod, đồng, mangan, magiê...
Cách phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡngThịt gà là thực phẩm chứa nhiều vitamin nhóm B giúp tạo máu và hỗ trợ hệ thần kinh khỏe mạnh.
Vitamin A: cần cho sự tăng trưởng, giúp sáng mắt, tăng cường hệ thống miễn dịch giúp phòng ngừa các bệnh nhiễm khuẩn. Khi thiếu vitamin A sẽ gây quáng gà, khô mắt, loét giác mạc gây mù lòa, chậm tăng trưởng, dễ bị các bệnh nhiễm khuẩn như: viêm hô hấp, tiêu chảy, nhiễm khuẩn da. Vitamin A có trong gan, trứng, sữa, bơ, rau dền, cà rốt, gấc, ớt vàng…
Sắt: chất quan trọng tham gia vào quá trình tạo máu và một phần cấu trúc của bộ não cho nên khi trẻ bị thiếu sắt sẽ dẫn đến thiếu máu do thiếu sắt làm giảm phát triển thể chất, trí tuệ, giảm sức đề kháng của cơ thể đối với nhiễm khuẩn và giảm khả năng hoạt động thể lực. Sắt có nhiều trong gan, mề gà, lòng đỏ trứng gà, tim heo, mộc nhĩ, nấm hương.
Kẽm: thành phần của hơn 300 enzym tham gia các hoạt động của cơ thể: tăng hấp thu, tăng tổng hợp chất đạm, tăng cảm giác ngon miệng, tăng cường hệ thống miễn dịch, giúp trẻ em tăng trưởng chiều cao. Khi thiếu kẽm sẽ làm cho trẻ bị biếng ăn, dễ bị nhiễm trùng. Kẽm có nhiều trong các loại thực phẩm: sò, củ cải, đậu Hà Lan, đậu nành, lòng đỏ trứng gà.
Iod: chất cần thiết để tuyến giáp tổng hợp hormon giáp, giúp cho sự tăng trưởng của cơ thể, sự hình thành và phát triển của não. Trẻ thiếu iod từ trong bào thai sẽ bị tổn thương não nặng nề như đần độn và bị các khuyết tật thần kinh khác. Trẻ thiếu iod ở giai đoạn não phát triển nhanh, đặc biệt là dưới 2 tuổi, cũng gây hậu quả nặng nề. Trẻ em tuổi học đường nếu bị thiếu iod sẽ giảm chỉ số thông minh, thành tích học tập giảm.
Vitamin C: chất có tác dụng giúp cho cơ thể chống ôxy hóa rất tốt, nó tham gia vào nhiều hoạt động sống quan trọng của cơ thể như quá trình hình thành collagen, kích thích ruột non hấp thụ sắt. Nếu thiếu vitamin C sẽ dẫn đến hiện tượng sưng nướu răng, dễ chảy máu, dễ mắc bệnh. Vitamin C có nhiều trong: cam, quýt, bưởi, ổi chín, rau cải, rau muống, rau ngót, cà chua...
Vitamin D và canxi: Có đủ lượng canxi và vitamin D cực kỳ quan trọng trong việc duy trì mật độ xương. Thiếu vitamin D khiến cho lượng canxi cạn kiệt, làm suy yếu xương và tăng nguy cơ gãy xương. Thiếu vitamin D và canxi sẽ làm cho trẻ còi xương, chậm mọc răng, ngủ không yên giấc, hay vặn mình, ra nhiều mồ hôi trộm, nhất là mồ hôi đầu. Canxi có nhiều trong: tôm, cua, trai, ốc. Vitamin D được cung cấp chủ yếu qua việc tiếp xúc với ánh nắng và các thực phẩm như: dầu cá, trứng, gan.
Vitamin nhóm B: có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng, tạo máu và hỗ trợ hệ thần kinh khỏe mạnh. Khi thiếu vitamin nhóm B sẽ dẫn đến phù, da tay chân nóng và dễ viêm, rối loạn tiêu hóa, chán ăn, tinh thần không phấn chấn. Vitamin nhóm B có nhiều trong gạo lứt, các loại đậu, thịt gà, rau lá xanh thẫm, chuối, sữa, pho mát.
Lời khuyên thầy thuốc
Có 3 giải pháp chính để phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng:
Vi chất dinh dưỡng được bổ sung trực tiếp, từ nguồn tổng hợp: đây được coi là giải pháp ngắn hạn, khi mà tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng còn phổ biến hoặc trầm trọng, các vi chất dinh dưỡng được tổng hợp thành các chế phẩm để sử dụng bổ sung trực tiếp như viên nang vitamin A liều cao để phòng chống thiếu vitamin A, điều trị khô mắt; viên sắt phòng chống thiếu máu dinh dưỡng; dầu iod để điều trị thiếu iod, bướu cổ…
Tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm là cho một lượng nhất định một hoặc một số loại vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm nào đó mà được nhiều người ăn nhất, tiêu thụ thường xuyên. Tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm giúp dự phòng thiếu vi chất dinh dưỡng như: muối hoặc bột canh trộn iod; nước mắm tăng cường sắt; bánh quy bổ sung sắt - kẽm (sản phẩm của Viện Dinh dưỡng).
Biện pháp lâu dài và cơ bản, có tính bền vững cao là cải thiện chất lượng bữa ăn, sao cho khẩu phần ăn cung cấp đầy đủ, cân đối nhu cầu về mặt dinh dưỡng, trong đó có các VCDD. Lựa chọn khẩu phần ăn đa dạng, hợp lý tùy độ tuổi và thể trạng từng người để cung cấp đầy đủ các VCDD cần thiết cho cơ thể.

Nguy cơ tử vong cao vì thiếu vitamin A

Theo Viện Dinh dưỡng quốc gia, trong số khoảng 7,5 triệu trẻ em dưới 5 tuổi của Việt Nam, số trẻ em bị thiếu vitamin A tiền lâm sàng chiếm gần 1 triệu.

PGS.TS Lê Bạch Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia, cho biết hiện nay, cứ 4 trẻ dưới 5 tuổi có 1 trẻ bị suy dinh dưỡng, thấp còi, khi trở thành người lớn có chiều cao thấp. Những người này thường có nguy cơ tử vong cao, dễ mắc bệnh, và khả năng lao động kém hơn so với người bình thường.

Lễ phát động ngày Vi chất dinh dưỡng toàn quốc năm 2017

(Kiến Thức) - Sáng 26/5, tại TP. Bắc Ninh, Bộ Y tế đã tổ chức Lễ phát động ngày vi chất dinh dưỡng năm 2017.

Với thông điệp “Vi chất dinh dưỡng giúp nâng cao sức khỏe, trí tuệ, tầm vóc và chất lượng cuộc sống; sử dụng các thực phẩm có tăng cường vi chất dinh dưỡng hàng ngày”, GS.TS. Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế đã kêu gọi nhân dịp Lễ Phát động ngày vi chất 2017.
Le phat dong ngay Vi chat dinh duong toan quoc nam 2017
GS.TS. Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế  phát biểu tại buổi lễ phát động Vi chất dinh dưỡng toàn quốc năm 2017.

Vi chất dinh dưỡng có vai trò đặc biệt đối với cơ thể, rất nhiều vấn đề sức khỏe đã được biết đến liên quan đến tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng như hiện tượng mù lòa ở trẻ em liên quan đến thiếu vitamin A; thiếu máu do thiếu sắt; đần độn kém phát triển trí tuệ do thiếu Iốt. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những cộng đồng bị thiếu Iốt thì chỉ số IQ bị giảm 10% so với những cộng đồng không bị thiếu Iốt. Bên cạnh đó, can thiệp phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng, đặc biệt là can thiệp trong 1000 ngày đầu đời là một trong những giải pháp quan trọng nhất để cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi, cải thiện tình trạng bệnh tật và tử vong ở trẻ em.

Tại Việt Nam, công tác phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng luôn được Chính phủ và ngành y tế quan tâm, nhiều chương trình, dự án đã được thực hiện có hiệu quả; công tác phối hợp liên ngành đã được thực hiện tốt từ Trung ương đến địa phương và kết quả là chúng ta đã thanh toán được tình trạng mù lòa ở trẻ em do thiếu vitamin A, tình trạng thiếu vitamin A huyết thanh, thiếu máu, thiếu sắt đã được cải thiện đáng kể so với những năm trước. Kiến thức thực hành dinh dưỡng của người dân ngày càng được cải thiện. Tuy nhiên tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em ở nước ta còn cao, đặc biệt là suy dinh dưỡng thấp còi (năm 2015 là 24.6%) và còn có sự chênh lệnh khá lớn giữa các vùng miền, đặc biệt là các tỉnh Tây Nguyên và vùng núi phía Bắc (tỷ lệ thấp còi tương ứng là 34,2% và 30,3%). Tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở phụ nữ và trẻ em còn ở mức có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng như thiếu máu ở phụ nữ mang thai là 32.8%, trẻ em dưới 5 tuổi là 27,9%; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi thiếu vitamin A tiền lâm sàng là 13% và 69,4% trẻ em dưới 5 tuổi bị thiếu kẽm ở mức nặng có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng.

Le phat dong ngay Vi chat dinh duong toan quoc nam 2017-Hinh-2
 GS.TS. Nguyễn Thanh Long, Thứ trưởng Bộ Y tế cho trẻ uống vitamin A ngay tại buổi lễ phát động Ngày vi chất dinh dưỡng năm 2017 tại TP. Bắc Ninh.
Với mục tiêu không ngừng cải thiện tình trạng sức khỏe và dinh dưỡng của người dân đặc biệt là đối tượng phụ nữ và trẻ em, hệ thống các văn bản chỉ đạo và các đề án can thiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và chỉ đạo thực hiện như Chiến lược quốc gia về dinh dưỡng, kế hoạch hành động quốc gia về dinh dưỡng, Nghị định quy định về tăng cường vi chất vào thực phẩm, Đề án tổng thể nâng cao thể lực, tầm vóc người Việt Nam; bên cạnh đó, việc cam kết tiếp tục kiện toàn và thực hiện các chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu, chương trình phòng chống suy dinh dưỡng, bổ sung vitamin A, chương trình phòng chống thiếu máu… đã khẳng định quyết tâm của chúng ta trong việc thực hiện các chỉ tiêu quan trọng về dinh dưỡng như: Phấn đấu đến năm 2020, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em giảm xuống dưới 21.5% ; trẻ bị thiếu vitamin A tiền lâm sàng xuống dưới 8% ; thiếu máu ở phụ nữ mang thai xuống dưới 23%, thiếu máu ở trẻ em xuống dưới 15% và thể lực và tầm vóc người Việt Nam được cải thiện.

Đọc nhiều nhất

Tin mới

Lợi ích sức khoẻ tuyệt vời từ quả sung

Lợi ích sức khoẻ tuyệt vời từ quả sung

Trong Đông y, quả sung có tính bình, vị ngọt giúp kiện tỳ thanh tràng (kích thích tiêu hóa, làm sạch ruột), giải độc, tiêu thũng, thường được dùng để chữa các bệnh về tiêu hóa, kiết lỵ, viêm ruột, táo bón, trĩ.