Trên thế giới có hàng chục nghìn loài cá, khả năng sinh sản của cá rất lớn nhưng có một loại cá được gọi là “cá sa mạc”, do sự tiến hóa không ngừng của hệ sinh thái nên cá sa mạc vốn đã rất khan hiếm. 

Môi trường sinh trưởng khó khăn của cá sa mạc (cá nhộng quỷ)

Cái tên cá sa mạc xuất phát từ việc nó sống ở sa mạc, loại cá này chỉ có thể tìm thấy ở “Thung lũng chết” ở Mỹ. Thung lũng chết nằm ở Bắc Mỹ với độ cao thấp nhất, nhiệt độ nóng nhất và bề mặt khô nhất. Môi trường sống của nó vô cùng khắc nghiệt, chỉ một số ít sinh vật có thể sống sót, chẳng hạn như rắn đuôi chuông và tắc kè.

Nhưng vì cá sa mạc dù sao cũng là cá nên chúng cũng cần nước, dưới đáy Thung lũng Chết có một vũng nước nhỏ, trong không gian nhỏ bé như vậy, sinh vật có thể tồn tại tới 50.000 năm đã ra đời.

Nhiệt độ của vũng nước nhỏ này rất đặc biệt, quanh năm duy trì ở mức khoảng 33 độ C. Hầu hết các loài cá đều không thể chịu được nhiệt độ như vậy, liệu chúng có thể sống sót hay không là một câu hỏi, tuy nhiên, cá sa mạc hoàn toàn có thể thích nghi với nhiệt độ này và sống sót.

Cá sa mạc rất nhỏ, ngay cả khi trưởng thành, chúng chỉ có kích thước bằng một quả cầu thủy tinh nhưng bộ não và cơ thể của chúng cực kỳ linh hoạt nên rất khó để bắt được chúng.

Ngoại hình của cá sa mạc có màu xám, khi đến mùa giao phối của chúng, ngoại hình của cá sa mạc đực sẽ chuyển sang màu xanh lam để thu hút sự xuất hiện của cá sa mạc cái.

Theo các cuộc khảo sát khoa học liên quan, trên thế giới chỉ có 38 loài cá sa mạc ở đây và chúng chưa tái tạo sự sống mới hoặc giảm đi. Khi lượng mưa trong môi trường nơi cá sa mạc sinh sống bắt đầu giảm và không còn nguồn nước nào khác từ bên ngoài để bổ sung năng lượng, cá sa mạc phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng.

Ngoài ra, các hang động nơi cá sa mạc sinh sống chỉ nhận được ánh sáng mặt trời hai tháng trong năm, dù là loài sinh vật nào thì chúng cũng không thể tách rời quá trình chuyển đổi quang hợp. Nếu lượng ánh sáng mặt trời nhận được cực kỳ hạn chế thì sự phát triển của sinh vật sẽ bị hạn chế, đây có thể là một trong những nguyên nhân khiến cá sa mạc không phát triển lớn.

Môi trường sống của cá sa mạc liên tục bị đe dọa

Tuy nhiên, tại sao những con cá sa mạc này lại xuất hiện ở Hố Quỷ thuộc Thung lũng Chết và chỉ có những con này? Hố Quỷ, có độ sâu hơn 130 m và sa mạc sống ở độ sâu 24 m. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, cá sa mạc đã sống trong Hố Quỷ từ khoảng 60.000 năm trước. Có thông tin cho rằng, Hố Quỷ được hình thành cách đây 500.000 năm. Về nguyên nhân hình thành Hố Quỷ, các chuyên gia phỏng đoán là do động đất. Còn về việc làm thế nào mà cá sa mạc xâm chiếm Hố Quỷ thì các nhà khoa học đưa ra giả thuyết là chúng đến qua vùng nước dưới lòng đất.

Cá sa mạc được coi là loài cá ngoan cường nhất hiện nay. Kể từ khi cuộc khảo sát này được công bố với thế giới, nhiều khách du lịch đã đến khu vực này để đặc biệt chứng kiến sự tồn tại của cá sa mạc, vứt thức ăn xuống vũng nước, gây ô nhiễm môi trường sống của cá sa mạc.

Để khắc phục tình trạng này liên tục xảy ra, rất đông tình nguyện viên đã đến đây để bao vây môi trường nơi loài cá sa mạc sinh sống, ngăn chặn hiệu quả một số hành vi phá hoại của khách du lịch và bảo vệ loài cá sa mạc.

Trước những loài sinh vật quý giá như vậy, các nhà khoa học bắt đầu chú ý, kêu gọi bảo vệ tài nguyên môi trường lân cận, đồng thời đề nghị Tòa án tối cao Hoa Kỳ ban hành lệnh cấm sử dụng nước ngầm để tưới cho đất nông nghiệp xung quanh môi trường có cá sa mạc sinh sống.

Khi khoa học muốn tiến hành nghiên cứu về cá sa mạc, quy tắc ứng xử của họ cũng rất nghiêm ngặt. Hiện tại, các nhà khoa học chỉ có thể lặn hai lần một năm ở khu vực này để ghi lại quá trình phát triển của cá sa mạc và họ cần tránh thời kỳ sinh sản của cá sa mạc.

Vào tháng 4 năm 2016, ba người đàn ông say rượu vô tình vào hang, chơi đùa dưới nước, thậm chí còn nôn mửa, vì tháng 4 là thời kỳ sinh sản của cá sa mạc nên khả năng sinh tồn và sinh sản của cá sa mạc bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

May mắn thay, với nỗ lực giải cứu của các nhà nghiên cứu khoa học liên quan, môi trường sống của loài cá sa mạc đã được phục hồi. Mặc dù các nhà khoa học đang cố gắng hết sức để bảo vệ cá sa mạc nhưng số lượng cá sa mạc vẫn không tăng.

Tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường

Các nhà khoa học Mỹ đã nỗ lực hết sức để bảo tồn cá sa mạc. Họ đã di chuyển chúng đến các nơi khác an toàn hơn nhưng hầu hết đều thất bại. Vào đầu năm 2010, họ đã tạo ra 1 bản sao của tương tự với Hố Quỷ để bảo tồn loài cá này tại Cơ sở bảo tồn cá Ash Meadows (AMFCF).

Hàng triệu đô la đã được chi để bảo tồn loài cá nhộng lỗ quỷ, ước tính đã tiêu tốn tới 4,5 triệu USD (hơn 90 tỷ VND). Và việc này đã gây ra một cuộc tranh cãi lớn do chi phí bỏ ra quá lớn. Rất may, nỗ lực của các nhà khoa học đã được đền đáp, tính tới tháng 4 năm 2022, số lượng cá nhộng lỗ quỷ tại Hố Quỷ đã tăng lên tới 175 cá thể.

Một số người cho rằng loại cá này lớn lên trên sa mạc, một khi chúng thay đổi cách hành xử, những thói quen trước đây của chúng sẽ dần phai nhạt, thậm chí biến mất. Luôn có những nguyên tắc cho mọi sinh vật trong bất kỳ môi trường nào chúng sống. Đừng tự mình ép buộc phải thay đổi.

Con người cũng là một phần của thiên nhiên, khi chúng ta bảo vệ môi trường thì cũng là bảo vệ chính mình, chúng tôi mong các cơ quan liên quan làm tốt công tác tuyên truyền để mọi người nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường, để mọi người có thể thiết lập có ý thức tốt về bảo vệ môi trường. Hãy thực hiện vai trò của mình với tư cách là một công dân và nỗ lực không ngừng để bảo vệ môi trường tự nhiên.