Bài tập phục hồi chức năng sau đột quỵ

Người bệnh đột quỵ cần được chăm sóc phục hồi chức năng kết hợp liên tục bắt đầu tại bệnh viện ở giai đoạn cấp.

Bên cạnh đó, để giúp xử lý tốt nhất nhiều loại rối loạn về thể chất, nhận thức và cảm xúc, người bệnh đột quỵ cần được chủ động theo dõi cũng như hỗ trợ khi chuyển qua các giai đoạn phục hồi chức năng bán cấp và mạn tính.

Phục hồi vận động đúng cách trong giai đoạn này giúp hạn chế mức độ trầm trọng của những rối loạn như mất cơ chế phản xạ chỉnh thể bình thường của bên liệt, khuynh hướng tăng co cứng bên liệt, rối loạn cảm giác bên liệt làm ức chế vận động và góp phần rất lớn vào hiệu quả điều trị về sau.

Bai tap phuc hoi chuc nang sau dot quy
Việc phục hồi tập trung vào 2 mục tiêu tập luyện giúp vận động vùng cơ bị liệt, đồng thời tập luyện chống tình trạng co cứng cơ. 

Việc tập luyện được thực hiện ở những tư thế khác nhau: Nằm, ngồi, đứng, tập vận động trên đệm, tập lăn...

Tập chuyển tư thế từ nằm sang quỳ chống tay: Tập vận động ở tư thế quỳ. Tập đứng lên. Bệnh nhân cần chú ý trong khi tập luôn phối hợp chặt chẽ với thở sâu.

Phòng ngừa co rút khớp vai: Nằm ngửa, cài các ngón tay 2 bên vào nhau, ngón cái bên liệt ở ngoài ngón cái bên lành. Duỗi thẳng 2 tay ra trước, đưa 2 tay lên quá đầu cho đến khi 2 tay chạm vào mặt giường hoặc sàn nhà rồi đưa tay xuống phía chân.

Phòng ngừa khuỷu tay, cổ tay và ngón tay bị co rút: Bệnh nhân đứng cạnh bàn, cài các ngón tay 2 bên vào nhau. Xoay ngửa lòng bàn tay và áp lòng bàn tay xuống mặt bàn. Duỗi thẳng 2 tay, ngả người về phía trước để dồn trọng lượng lên 2 tay cho tới khi khớp cổ tay duỗi tối đa.

Bệnh nhân ngồi, dùng tay lành làm duỗi các ngón tay bên liệt và làm duỗi cổ tay. Sau đó đặt xuống mặt giường cạnh thân, dùng tay lành giữ khớp khuỷu bên liệt duỗi thẳng và nghiêng người sang bên liệt để dồn trọng lượng lên tay liệt.

Cài các ngón tay 2 bên vào nhau, đưa 2 bàn tay lên sát cằm, dùng lực của bàn tay làm duỗi tối đa cổ tay bên liệt. Có thể tựa vào má và cằm và giữ yên trong một thời gian lâu.

Phòng ngừa co cứng chân ở tư thế duỗi: Nằm ngửa, cài các ngón tay 2 bên vào nhau, co 2 gối lại và vòng 2 tay qua 2 gối, kéo 2 gối về phía ngực và nâng đầu lên; sau đó, trở về vị trí ban đầu.

Phòng ngừa co rút gân gót và gấp ngón chân: Dùng một cuộn băng đặt dưới ngón chân bên liệt, sau đó đứng lên, bước chân lành ra phía trước, phía sau. Có thể vịn vào một chỗ tựa nếu đứng chưa vững.

Giảm trương lực cơ: Giai đoạn đầu của đột quỵ, trương lực cơ giảm ở một bên cơ thể, có thể ở chi trên, chi dưới, thân mình và đầu/cổ. Hậu quả của giảm trương lực cơ có thể là nguy cơ chấn thương cao và mất vận động chức năng. 

Để khắc phục, nên cẩn trọng khi cầm nắm hoặc di chuyển để phòng ngừa chấn thương và tạo thuận lợi cho hồi phục vận động.

Khuyến khích chịu trọng lượng, tránh nằm giường lâu và khuyến khích tư thế ngồi, đứng thẳng tùy thuộc vào sự ổn định nội khoa, khuyến khích các vận động chủ động và chủ động có trợ giúp.

Tăng trương lực cơ (co cứng): Thường gặp ở giai đoạn mạn của bệnh. Để phòng ngừa co cứng, cần loại bỏ những yếu tố kích thích, làm nặng thêm co cứng, ví dụ: bàng quang bị căng, loét ép. Kiểm soát đau và xem lại tư thế và chỗ ngồi. Có thể sử dụng các loại bột, nẹp, kéo dãn thụ động, tiêm phong bế thần kinh; thuốc uống...

Rối loạn cảm giác ý: Các thay đổi về cảm giác có thể xảy ra ở 85% người bệnh đột quỵ. Khiếm khuyết cảm giác có thể dẫn đến giảm vận động chủ động và làm tăng nguy cơ tổn thương do chấn thương như té ngã, bỏng… Để khắc phục, cần tập luyện chuyên biệt về cảm giác. Khuyến khích theo dõi cơ thể khi bị mất cảm giác.

Ảnh hưởng chức năng chi trên: Trong đột quỵ, chi trên có xu hướng bị ảnh hưởng nhiều hơn chi dưới. Khuyến khích tập lặp lại tác vụ như vươn tới, nắm bắt, chỉ, di chuyển và kéo đồ vật trong các bài tập chức năng. Đeo nẹp đối với người bệnh đột quỵ có nguy cơ bị co rút hoặc đã bị co rút, trị liệu với gương, tập luyện với hỗ trợ bằng robot…

Ảnh hưởng của đột quỵ lên sức khỏe và cuộc sống mỗi người bệnh là khác nhau. Người bệnh cần được thầy thuốc thăm khám kỹ và đánh giá, từ đó có kế hoạch khắc phục từng bước.

Hiện có nhiều bài tập, kỹ thuật phục hồi, máy móc, dụng cụ cùng với sự nỗ lực của bệnh nhân, sự hỗ trợ gia đình hầu mang lại sức khỏe thể chất, tinh thần cải thiện và hồi phục tốt nhất cho người bệnh.

BSCKII Huỳnh Tấn Vũ (Trưởng Đơn vị Điều trị ban ngày, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3)

Nắng nóng 41 độ, cảnh báo 7 dấu hiệu sớm của đột quỵ, giúp bạn thoát chết trong gang tấc

Trong vòng vài phút sau đột quỵ, các tế bào não sẽ bắt đầu chết. Vì vậy chúng ta đều phải nhận thức được dấu hiệu đột quỵ là gì và phản ứng với chúng như thế nào.

Đột quỵ là gì?

Bệnh nhân đột quỵ cần làm gì trong thời gian buộc phải ở nhà vì dịch COVID-19?

(Kiến Thức) - "Có thể tự phục hồi khi ở nhà không?" "Trong thời gian dịch bệnh, làm thế nào để đảm bảo phục hồi chức năng sau đột quỵ?"... đây có lẽ là những câu hỏi mà bệnh nhân đột quỵ cực kỳ muốn biết.

Dịch bệnh viêm phổi mới (Covid-19) đã phá vỡ nhịp sống của nhiều người. Đối với bệnh nhân đột quỵ, tác động lớn nhất là làm trì hoãn kế hoạch phục hồi ban đầu. "Có thể tự phục hồi khi ở nhà không?" "Trong thời gian dịch bệnh, làm thế nào để đảm bảo phục hồi chức năng sau đột quỵ?"... đây có lẽ là những câu hỏi mà bệnh nhân đột quỵ cực kỳ muốn biết.

Thực tế, do những thay đổi về căng cơ sau khi đột quỵ có thể gây cứng khớp, teo cơ, v.v. Nếu không phục hồi chức năng thường xuyên, những thay đổi về hình thái cơ thể sẽ nghiêm trọng hơn. Theo bác sĩ Chu Lỵ, chủ nhiệm khoa Phục hồi chức năng Bệnh viện Bắc Kinh và Y tá trưởng Lý Đình, trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 hoành hành, bệnh nhân đột quỵ vẫn phải tiếp tục tập luyện phục hồi chức năng tại nhà để tránh tất cả các khía cạnh suy giảm chức năng.

Benh nhan dot quy can lam gi trong thoi gian buoc phai o nha vi dich COVID-19?
 

Bác sĩ Chu Lỵ cho biết, các thành viên trong gia đình có thể hỗ trợ bệnh nhân đột quỵ bằng các giúp họ đi, đứng nhẹ nhàng trong nhà cũng như xoa bóp chân tay của bệnh nhân, thực hiện hoạt động khớp thụ động để ngăn ngừa cứng khớp.

Y tá Lý Đình cũng nói thêm, khi có bất kỳ trở ngại nào, các thành viên trong gia đình cũng có thể tham khảo ý kiến bác sĩ trị liệu để thay đổi hoặc mua dụng cụ sinh hoạt phù hợp cho bệnh nhân, giảm bớt khó khăn trong việc tự chăm sóc bệnh nhân. Ví dụ, có một số bộ đồ ăn đặc biệt, được sử dụng cho các bệnh nhân bị liệt nửa người, sẽ giúp bạn dễ dàng ăn uống hơn.

"Sau khi bệnh nhân bị đột quỵ, chức năng cơ thể bị suy yếu có thể gây ra rối loạn tâm lý. Thực tế, đây là trở ngại lớn nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân", bác sĩ Chu Lỵ nói.

Chính vì vậy, người nhà phải giao tiếp thường xuyên hơn với bệnh nhân và thúc đẩy phục hồi chức năng ngôn ngữ của họ. Ngoài ra, luôn phải giữ thái độ, cảm xúc ổn định khi chăm sóc bệnh nhân đột quỵ. Đây là một trong những phương thuốc tốt nhất giúp bệnh nhân đột quỵ ngăn ngừa tái phát.

Benh nhan dot quy can lam gi trong thoi gian buoc phai o nha vi dich COVID-19?-Hinh-2
 

Nói thêm về huấn luyện phục hồi chức năng qua gương:

Ngoài các vấn đề trên, bác sĩ tin rằng chức năng ngôn ngữ, khớp, cử động nuốt và phục hồi hô hấp của bệnh nhân cũng cần được duy trì và cải thiện. Bệnh nhân có thể tuân theo kế hoạch phục hồi chức năng theo phương thức thực hành soi gương và tự quan sát đối xứng hai bên.

Chậc lưỡi và răng: Chậc lưỡi và cử động nhai là những bài tập nên thực hành, mỗi lần kéo dài 3 - 5 giây, làm khoảng 10 lần. Dần dần có thể tăng thời gian tập luyện.

Chuyển động lưỡi: Nếu bệnh nhân không thể chuyển động lưỡi, người nhà có thể mua thiết bị chuyên biệt hoặc sử dụng kẹp để hỗ trợ bệnh nhân đưa lưỡi lên, xuống, trước, sau, trái, phải, mỗi hướng 5 lần. Luyện tập hai lần một ngày.

Chuyển động hàm: Tập các bài tập phụ trợ hoặc thụ động cho hàm, đưa hàm lên, xuống, trái, phải, mỗi hướng 5 lần. Luyện tập hai lần một ngày.

Chuyển động môi: Tương tự như chuyển động lưỡi.

Mời quý độc giả theo dõi video: Mẹo ngăn ngừa đột quỵ 


Đọc nhiều nhất

Tin mới

Lợi ích sức khoẻ tuyệt vời từ quả sung

Lợi ích sức khoẻ tuyệt vời từ quả sung

Trong Đông y, quả sung có tính bình, vị ngọt giúp kiện tỳ thanh tràng (kích thích tiêu hóa, làm sạch ruột), giải độc, tiêu thũng, thường được dùng để chữa các bệnh về tiêu hóa, kiết lỵ, viêm ruột, táo bón, trĩ.