Hồi bé, khi học Pháp văn đến từ "adultère", tôi cứ hình dung nó hao hao từ "adulte" (người lớn), và tôi nghĩ: chắc ngoại tình nghĩa là "làm chuyện người lớn", và vì tôi còn bé nên tốt nhất là thôi không quan tâm đến chuyện đó. Thực ra, từ tiếng Pháp này bắt nguồn từ tiếng La tinh adulterium, món tiền nộp phạt "vi cảnh" mà các cặp ngoại tình thời Trung cổ phải đóng cho nhà chức trách. Dù bị quở phạt hay được "thông qua", thì ngoại tình vẫn cứ là một tội lỗi.
Tội lỗi khó hình dung hết hậu quả

Tội lừa dối người bạn đời, tội làm đảo lộn các giá trị gia đình, tội gây ảnh hưởng xấu đến những đứa con. Người ta ngoại tình, hiếm trường hợp do thiếu hiểu biết hay lỡ lầm, bởi vì quá trình phản bội diễn ra rất phức tạp, "công phu", phải động não ghê gớm lắm thì mối quan hệ ngoại hôn mới nảy nở được. Như thế, không có tình tiết giảm nhẹ cho tội ngoại tình. Người ngoại tình hoàn toàn ý thức được việc làm của mình.

Đa số trường hợp ngoại tình đều khởi phát từ sự nhàm chán, quen thuộc trong hôn nhân - tôi nhấn mạnh, nhàm chán không có nghĩa là tình yêu đã mất, mà là lửa chăn gối nguội đi, kém hào hứng. Như vậy, yếu tố thúc đẩy cuộc ngoại tình là xung năng tính dục (libido) hơn là xung động trái tim. Giấc mơ về cô thư ký, ám ảnh về anh huấn luyện viên bơi lội, đều là các xung động tính dục. Ngoại tình nảy nở từ bản năng.

Vâng, thì bản năng. Từ cách nhìn này, ta thử tìm hiểu phản ứng của người bị lừa dối:

- Người vợ bị lừa dối sẽ tha thứ cho chồng, nếu chồng thú nhận chuyện trăng hoa ngoại hôn chỉ để giải trí, không có tình yêu, không ràng buộc.

- Người chồng bị cắm sừng không tha thứ cho vợ, vì không tin đàn bà chỉ quan hệ vì khao khát tình dục: đã có tình dục, là phải có yêu.

Vậy, có độ chênh giữa hai giới về cách đánh giá hành vi ngoại tình. Các cặp phối ngẫu chia tay với lý do một trong hai ngoại tình, đa số là chồng kết tội vợ. Hành vi tính dục được nhìn nhận khác nhau ở hai phái, điều này không xóa bỏ được ngay cả ở thời nay, giống như một nếp hằn trong não đã truyền từ bao nhiêu thế hệ: người đàn bà tha thứ cho chồng ("Chỉ là chán cơm thèm phở chút thôi mà"), người đàn ông không tha thứ được cho vợ ("Tôi không chấp nhận lấy vợ chung"); sự thể như thế, ta chẳng làm sao thay đổi được.

Xét về xung năng tính dục, giữa hai phái quả tình có khác nhau. Đàn ông hứng thú với một người đàn bà thoáng gặp, với cô vũ nữ, với nàng thư ký váy ngắn, họ có thể có quan hệ giới tính ngay lập tức, không cần "thời gian tìm hiểu". Đàn bà cần có nhiều thời gian, thậm chí rất nhiều, để đạt đến khao khát dục tính; phải có hẹn hò, có thề non hẹn biển, có tâm sự ngắn dài. Nói theo kiểu người Mỹ, thì đàn ông ngoại tình "one night stand" dễ dàng, còn đàn bà phải chính thức có một "love affair". Đứng từ góc nhìn ấy, ta sẽ thấy phụ nữ ngoại tình nặng tội hơn đàn ông, họ tạo ra một tình thế phức tạp, thầm kín, "phạm tội có tổ chức", khó thu dọn, khó xóa dấu vết, khó gỡ bỏ.

Nhưng người bị lừa dối cũng không vô tội. Bạn đừng lu loa rằng bạn chẳng biết gì, chẳng làm gì xấu, làm gì sai khi vợ hoặc chồng bạn phản bội. Bạn đã làm xấu, làm sai chắc rồi! Cái sai của bạn nằm ở chỗ quá vô tình, quá chủ quan, quá ngây thơ trong việc gìn giữ gia đình.

Bạn đã để cho sự nhàm chán diễn ra, bạn không tháo gỡ được những ẩn ức, những lúc cô đơn, những ước muốn thầm kín của người bạn đời. Bạn đã bỏ mặc cuộc hôn nhân, đã lơi lỏng các giềng mối, đã bỏ quên tổ ấm, thì người bạn đời mới tìm vui ở chỗ khác. Nếu người vợ luôn biết chăm chút gia đình, luôn là người bạn đúng nghĩa (trong phòng khách, trong bếp, trên giường) thì không ông chồng nào mơ thư ký, mơ gái xếp bi bàn bi da. Nếu người chồng san sẻ được những phiền muộn, những lo toan, những nỗi sợ mơ hồ (sợ xấu, sợ già) của vợ, thì không bà vợ nào mua sừng về cắm đầu chồng.

Ngoại tình là tội lớn, nhưng có tha thứ được không?

Cá nhân tôi, nói không. Tôi nghĩ, nói tha thứ thì dễ, thế còn những ám ảnh của câu chuyện phản bội kia, làm thế nào xóa đi? Làm thế nào có thể nhìn vợ mình như chưa từng có chuyện gì xảy ra? Làm thế nào để vượt qua cơn ghen, lòng tự ái? Và làm thế nào để tự tha thứ cho mình, khi ta đã để cuộc hôn nhân rơi xuống đáy vực? Rồi bản thân người phản bội có muốn được tha thứ chăng, hay là mừng vui vì từ nay, từ khi sự thật được phơi bày, ta không còn phải lén lút nữa?

Thế là người ngoại tình không phải lén lút bởi mối quan hệ bất chính đã trở thành chính thức. Người đó được xóa tội ngoại tình, nhưng có gì bảo đảm trong tương lai, anh ta hoặc chị ta không phản bội tiếp, như đã từng?

Ngoại tình là thuốc độc. Không ai tha thứ cho thuốc độc mà bảo rằng đây là thuốc bổ.