Ảnh minh họa chân dung Ngũ hổ tướng của Lưu Bị.

Trương Phi là một đại tướng trong Ngũ hổ tướng tài giỏi của Lưu Bị. Ông là người có võ nghệ cao cường, bộc trực thẳn thắn. Ông cùng với Quan Vũ là hai người đầu tiên trong Ngũ hổ tướng kết nghĩa huynh đệ với Lưu Bị thề sống chết có nhau. Tuy tình thân như thủ túc, hiểu nhau tường tận và nguyện sống chết có nhau nhưng tại sao Lưu Bị lại không chọn ông làm thị vệ. Chúng ta cùng tìm hiểu về vị mãnh tướng này.

Trương Phi là người tính tình thẳn thắn đến nóng nảy nên đôi khi hành xử có phần thô lỗ. Chính vì sự lỗ mãng của mình nên nhiều khi ông đã chịu thất bại.

Trương Phi cũng là người nát rượu. Tuy có lần ông bày mưu uống rượu mà đánh bại được lão tướng Nghiêm Nhan, nhưng phần lớn vì uống rượu ông đã gây ra rất nhiều rắc rối và làm hỏng nhiều việc lớn. Điển hình là chuyện khi Lưu Bị, Quan Vũ đi đánh Viên Thuật, Lưu Bị không muốn để Trương Phi giữ thành Từ Châu. Nhưng vì lúc đó không còn ai nên đành phải để Trương Phi ở lại bảo vệ thành. Cũng vì uống rượu say Trương Phi đã khiến Từ Châu thất thủ phải bỏ chạy mà không kịp đưa theo gia quyến của Lưu Bị. Sau này, khi Quan Vũ bị giết, Trương Phi đau lòng khôn xiết. Ông đã mượn rượu giải sầu quên trời đất. Say rồi không làm chủ được bản thân đánh đập thuộc hạ, kết quả đã bị Trương Đạt và Phạm Cường phản bội giết chết. Tiếc thay một đời anh hùng hiển hách, dũng mãnh xông pha không chết nơi chiến trận mà chết thật oan uổng. 

So với các ngũ hổ khác, mối quan hệ giữa Trương Phi và Lưu Bị rất thân thuộc nên ăn nói không cần giữ kẽ. Sử sách chép rằng, Tôn Quyền nghe tin Lưu Bị đi vắng, bèn phái một đội thuyền đến Kinh Châu đón em gái. Tôn phu nhân muốn mang theo con Lưu Bị là Lưu Thiện A Đẩu về theo. Trương Phi và Triệu Vân nghe tin, vội mang quân ra sông chặn thuyền và khuyên Tôn phu nhân ở lại nhưng không thành. Trương Phi tức giận rút gươm nhảy xuống thuyền. Chu Thiện thấy Trương Phi bèn rút gươm nghênh chiến bị ông chém chết. Trương Phi lỗ mãng nhặt thủ cấp quăng trước mặt Tôn phu nhân. Tôn phu nhân kinh hãi nói: "Thúc thúc hà cớ gì mà vô lễ thế?" Trương Phi đáp: “Tẩu tẩu không coi trọng đại ca ta mà tự ý bỏ về nhà đấy mới càng vô lễ”. Tuy lời ông nói không sai nhưng nếu là các hổ tướng khác thì họ không bao giờ nói ra những lời đó.

Qua những đặc trưng tính cách của Trương Phi ta cũng hiểu tại sao Lưu Bị không chọn Trương Phi làm thị vệ bên mình. Không phải Lưu Bị nghi ngờ khả năng tài nghệ và bản lĩnh của ông. Cũng không phải Lưu Bị không tin tưởng lòng trung thành của ông. Nhưng nếu để chọn làm thị vệ, Trương Phi không phải là người thích hợp. Việc đam mê rượu chè, cộng thêm tính khí nóng nảy, hành sự có phần lỗ mãng, hấp tấp thì đôi khi lo cho mình còn khó chứ đừng nói đến chăm lo cho người khác.

Tuy nhiên, theo ghi chép trong sử sách, Trương Phi không hoàn toàn giống như nhân vật được xây dựng trong “Tam quốc diễn nghĩa”. Ông là người văn võ song toàn chứ không hoàn toàn cục cằn thô lỗ “chỉ biết uống rượu say và hành xử lỗ mãng” như nhân vật của La Quán Trung. 

Ngoài việc có sức khỏe phi thường, võ nghệ cao cường, gan dạ dũng cảm, ông còn là người rất tài hoa với biệt tài viết thư pháp và vẽ tranh mỹ nhân. Không chỉ thế, ông còn là người rất biết dùng binh. Trong cuộc đại chiến Trường Bản, khi Trương Phi được cử đi chặn hậu, ông đã dẫn theo hơn 20 kỵ binh đứng trên cầu Đương Dương, trước ba quân Tào hùng mạnh hừng hực khí thế, ông đã hét lên rằng: “Ta chính là Trương Ích Đức, hãy đến đây cùng đánh một trận quyết chiến”. Quân Tào đều đã nghe đến sự dũng mãnh của Trương Phi, nên nhìn thấy ông đã khiếp đảm không ai dám xông lên. Chính vì sự dũng cảm và mưu lược của Trương Phi mà quân Lưu Bị được bảo toàn.