Uỷ ban Quốc phòng của Duma (Nga) mới đây đã tiến hành điều trần kín về cải tổ hệ thống Lực lượng Phòng thủ Không gian Vũ trụ (VKO). Trong quá trình thảo luận, các đại biểu của Đảng Cộng sản Liên bang Nga (KPRF) gồm ông Aleksandr Tarnaev và Vyacheslav Tetekin đã đề nghị chuyển việc chỉ huy nhóm máy bay tiêm kích hạng nặng MiG-31 cho VKO. Theo các đại biểu này, việc chuyển giao chỉ huy này sẽ tăng đáng kể tốc độ phản ứng đối với nguy cơ tiềm tàng từ trên không. Tuy nhiên Không quân Nga không muốn bàn giao các máy bay đánh chặn.

“Trong khuyến cáo gửi chính phủ và Tổng thống Putin, chúng tôi có đề xuất chuyển giao toàn bộ nhóm máy bay MiG-31 cho VKO. Tư lện VKO đã có mặt tại cuộc điều trần. Hiện chúng tôi đang hoàn thiện chi tiết đề xuất này”, ông Aleksandr Tarnaev nói.

Tiêm kích đánh chặn siêu thanh MiG-31.

Thành viên Uỷ ban Công nghiệp - Quân sự bên cạnh chính phủ Mikhail Kashtan và Tư lệnh VKO Aleksandr Golovko ủng hộ ý tưởng của các đại biểu Duma quốc gia tại các cuộc điều trần.

Ý tưởng này đã được đưa ra từ nửa năm trước. Trong quá trình điều trần tại Duma quốc gia hồi tháng 4 năm nay, khi thảo luận vấn đề hiện đại hoá MiG-31, ông Oleg Ostapenko, khi đó là Tư lệnh VKO (hiện ông này đứng đầu cơ quan vũ trụ Nga) đã nhấn mạnh ý nghĩa của sự hiện diện của MiG-31 trong VKO. Song Bộ Tư lệnh Không quân Nga có quan điểm khác, họ ca thán về sự già cỗi của MiG-31 và muốn tiếp tục sử dụng máy bay đánh chặn làm máy bay ném bom.

Trợ lý của đại biểu Duma quốc gia Aleksandr Tarnaev là Nikolai Gamayunov giải thích: “MiG-31 không cần cho Không quân - máy bay này không phù hợp cho việc thực hiện các mục tiêu của họ, nhưng họ cũng không thể để mất chúng. Nếu mất MiG-31, họ chỉ còn không quân ném bom tầm xa, vận tải và Su, mà Su thì chưa hoàn thiện. Họ buộc phải tìm cách làm cho MiG-31 phù hợp với các nhiệm vụ của mình”.

MiG-31 là loại chiến đấu cơ đầu tiên trên thế giới trang bị radar quét mạng pha điện tử bị động, mang tên Zaslon S-800. Nó có khả năng phát hiện mục tiêu ở cự ly 200km, theo dõi cùng lúc 10 mục tiêu và tấn công 4 trong số đó.

Tại các cuộc điều trần hồi tháng 4, đa số những người tham gia đã ủng hộ ý tưởng hiện đại hoá MiG-31. Chống lại chỉ có tư lệnh Không quân NgaVictor Bondarev. Ông này cho rằng MiG-31 đã lạc hậu, cuối cùng đã tuyên bố “không nước nào trên thế giới có thể tự bảo vệ mình trước các nguy cơ bên ngoài, chống sự tấn công của một đối thủ cỡ như chúng ta”.

Phó chủ tịch Uỷ ban Quốc phòng của Duma quốc gia Svetlana Savitskaya khi đó đã bày tỏ sự thắc mắc về việc sử dụng MiG-31 hiện nay.

“MiG-31 thậm chí không chỉ là máy bay, đó là một tổ hợp không quân, nó đã được chế tạo chính là cho lực lượng phòng không. Máy bay MiG-31 không phải cho Không quân Nga hiện nay. Đây là máy bay cho Lực lượng Phòng thủ Không gian Vũ trụ (VKO)”, bà này nói.

Phi công thử nghiệm của phòng thiết kế Mikoyan Roman Taskaev nhấn mạnh, MiG-31 dùng để thực hiện những nhiệm vụ khác, chứ không phải như tiêm kích Su siêu cơ động, nhưng không nên loại bỏ bất cứ máy bay nào trong số này, chúng bổ sung cho nhau rất tuyệt vời.

Các chuyên gia cho rằng, MiG-31 không cần thiết cho Không quân Nga, nó cần cho VKO hơn.

Tuy nhiên, các đại biểu Duma quốc gia cho rằng, việc chỉ huy chiến thuật vẫn cần chuyển giao cho VKO để nhanh chóng đối phó với nguy cơ tiềm tàng. Tên lửa hiện đại bay qua khoảng cách 1.000km trong thời gian ít hơn 10 phút. Trong khoảng thời gian đó phải kịp ra lệnh cho máy bay tiêm kích cất cánh và thực hiện lệnh này. Trong trường hợp này sẽ không còn lấy một phút để hiệp đồng tác chiến giữa Không quân Nga và VKO.

Nikolai Gamayunov nói: “Chúng tôi đề nghị giữ lại những gì đã có, để máy bay được bảo dưỡng ở Không quân Nga - họ có đủ cơ sở hạ tầng - nhưng chuyển giao việc chỉ huy chiến thuật nhóm máy bay này cho VKO. Khi chúng tôi đề nghị tiến hành điều trần tại quốc hội về vấn đề này, mọi người đều đã ủng hộ ý đồ này, trừ Không quân Nga”.

Trong các khuyến nghị sau điều trần hồi tháng 11, Chủ tịch Uỷ ban Quốc phòng của Duma quốc gia Vladimir Komoedov nhấn mạnh cần sử dụng MiG-31 để đảm bảo bảo vệ chống lại tất cả các loại vũ khí hiện đại nhất.

Văn kiện được soạn thảo cho điều trần ghi rõ: “Thành tố không quân của hệ thống VKO đã bị suy yếu. Cơ sở của nó - máy bay tiêm kích đánh chặn tầm xa MiG-31 đang bị vội vã tiêu huỷ với những lý do khác nhau. Hiện không có gì thay thế ngang sức, chứ chưa nói là khá hơn về khả năng tác chiến nhằm hoàn thành nhiệm vụ đánh chặn các mục tiêu trên không và trong vũ trụ”.

MiG-31 được thiết kế với 10 giá treo vũ khí (4 dưới bụng, 6 trên cánh) mang được các loại tên lửa không đối không tầm ngắn, tầm trung và tầm siêu xa.

MiG-31 là tiêm kích đánh chặn tốc độ nhanh nhất thế giới hiện nay (Mach 3) được thiết kế dựa trên tiêm kích MiG-25. MiG-31 được thiết kế cho nhiệm vụ đánh chặn và tiêu diệt mọi máy bay địch (máy bay ném bom, máy bay tiêm kích, máy bay cảnh báo sớm đường không…).

Máy bay trang bị 2 động cơ tuốc bin phản lực D30-F6 cho phép đạt tốc độ tối đa Mach 2,83 (gần gấp 3 lần vận tốc âm thanh), nếu dùng nhiên liệu phụ trội nó có thể đạt tốc độ tới Mach 3,2 (gấp hơn 3 lần vận tốc âm thanh). Với tốc độ này, MiG-31 nhanh hơn bất kỳ loại máy bay chiến đấu nào trên thế giới hiện nay.

Về sức mạnh hỏa lực, MiG-31 có khả năng mang nhiều loại vũ khí không đối không tầm ngắn - trung - xa, mạnh nhất là tên lửa không đối không R-37 đạt tầm bắn tới 398km, tốc độ hành trình Mach 6 được thiết kế để tiêu diệt các máy bay chỉ huy cảnh báo sớm của đối phương.