(Kiến Thức) - Chòm sao Kim Ngưu (Taurus) là một trong số những chòm sao lớn, sáng nhất. Sao sáng nhất của chòm sao này là Aldebaran.
PV (ghi)
Hỏi: Trong số các chòm sao hoàng đạo, chòm sao Kim Ngưu là một trong số những chòm sao lớn và sáng nhất có đúng thế không? Nếu sáng và lớn vậy chúng ta có dễ dàng quan sát chòm sao này không? - Nguyễn Văn Hùng (Hà Nội).
Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn, Hội Thiên văn học trẻ Việt Nam cho biết: Kim Ngưu (Taurus) là một trong số những chòm sao lớn và sáng nhất. Sao sáng nhất của chòm sao này là Aldebaran, một trong những ngôi sao sáng nhất bầu trời đêm. Ngoài ra, trong vùng trời của chòm sao này bạn còn có thể nhìn thấy hai tinh vân rất nổi tiếng là M1 và M45.
Có một điểm đặc biệt là các ngôi sao của Kim Ngưu đều khá sáng nên bạn có thể nhìn thấy và xác định chòm sao này khá dễ dàng. Tuy nhiên, nếu quan sát vào khoảng thời gian phù hợp nhất trong năm (mùa hè và mùa thu), bạn sẽ phải quan sát nó vào sau nửa đêm vì nó sẽ không xuất hiện vào những khoảng thời gian phù hợp nhất trong ngày để bạn có thể quan sát nó.
(Kiến Thức) - Ánh sáng bí ẩn của tinh vân Sharpless 2-71, sao neutron RCW103, cụm sao Messier 15… chứa đựng những bí ẩn khó giải nhất.
Tinh vân Sharpless 2-71 được phát hiện vào năm 1946, cách Trái đất khoảng 3,260 năm ánh sáng, ở vị trí của chòm sao Aquila (Đại Bàng). Những hình ảnh mới nhất đang chỉ ra sự phức tạp của tinh vân Sharpless 2-71. Có ba ngôi sao ở giữa tinh vân, tuy nhiên, nó không phát ra bức xạ tử ngoại đủ để giải thích cho ánh sáng của tinh vân.
Sao neutron RCW103 là tàn dư 2000 tuổi của một vụ nổ, cách Trái đất 1000 năm ánh sáng khiến các nhà khoa học khá bối rối. Tại trung tâm của nó, một chấm sáng màu xanh như một ngôi sao nhỏ hơn phát ra tia X trong vài năm và nó quay cũng chậm hơn những ngôi sao cùng độ tuổi (6,7 giờ/lần). Các nhà khoa học đưa ra nhiều giả thiết, nhưng chưa có kết luận chắc chắn.
Messier 15 hay M15 (còn gọi là NGC 7078) là một cụm sao cầu trong chòm sao Phi Mã (Pegasus), cách Trái Đất khoảng 33.600 năm ánh sáng. Messier 15 là một trong những cụm sao cầu tập trung dày đặc nhất từng được biết đến trong dải Ngân Hà. Chính sự tụ lại một cách bất thường trong trung tâm của cụm sao khiến các nhà khoa học phải đau đầu tìm lời giải.
Tinh vân Con Cua là một tinh vân gió sao xung trong chòm sao Kim Ngưu. Từ năm 2007 đến năm 2010, các nhà thiên văn học từ nhiều đài quan sát khác nhau phát hiện ra rằng ba pháo sáng tia gamma mạnh mẽ của tinh vân này không có thay đổi trong các bước sóng. Điều đó khiến các nhà thiên văn học coi đây như một "bí ẩn thực sự”.
Các nhà khoa học sử dụng kính viễn vọng Hubble để kiểm tra 130 tinh vân khác nhau trong trung tâm của thiên hà Milky Way và tìm thấy “dấu hỏi” kỳ lạ. Các tinh vân ở những nơi khác nhau, hình thành tại thời điểm khác nhau, và chưa bao giờ tương tác. Tuy nhiên, trước đó hầu hết các tinh vân đều xuất hiện trong cùng một trục thẳng.
Sao từ là một dạng sao neutron với từ trường mạnh hơn từ trường của Trái Đất khoảng 1.000 tỉ lần. Sự tồn tại của sao từ lần đầu được đưa ra bởi hai nhà thiên văn học Robert Duncan người Mỹ và Christopher Thompson người Canada vào những năm 1980. Giới khoa học biết rất ít về sao từ, bởi không có sao từ nào ở gần Trái Đất. Các sao từ thường có đường kính khoảng 20 km. Tuy vậy, chúng có khối lượng gấp nhiều lần Mặt trời của chúng ta.
Bí ẩn của các ngôi sao giống Mặt trời. Khoảng 1/3 các ngôi sao giống Mặt trời có thời gian chiếu sáng khác nhau kéo dài cả năm cho đến khi chết đi. Các nhà khoa học không thể lý giải tại sao điều này xảy ra.
Bí ẩn về khoảng cách của sao Bắc Đẩu. Từ những năm 1990, có thông tin đưa ra là sao Bắc Đẩu cách Trái đất khoảng 434 năm ánh sáng. Tuy nhiên, nhiều phép đo gần đây bằng các phương pháp khác nhau đã bác bỏ con số trên, đưa ra gợi ý rằng nó có thể là chỉ hơn 100 năm ánh sáng, gần hơn suy nghĩ ban đầu của các nhà khoa học, nhưng tất cả chưa có gì chắc chắn.
(Kiến Thức) - Tinh vân Eskimo trông giống như một khuôn mặt bên trong bộ trang phục parka (một loại áo da có mũ chùm đầu của người Eskimo).
Ảnh kính thiên văn vũ trụ Hubble chụp tinh vân Eskimo năm 2000. Tinh vân Eskimo, hay còn gọi là tinh vân NGC 2392 nằm trong chòm sao Gemini, cách Trái đất khoảng 5000 năm ánh sáng, được William Herschel phát hiện năm 1787. NGC 2392 có hình dạng một khuôn mặt bên trong bộ trang phục parka (một loại áo da có mũ chùm đầu của người Eskimo). Màu sắc trong bức ảnh được sử dụng để biểu diễn các loại vật chất khác nhau: nitơ (đỏ), hidro (lục), oxi (lam) và heli (tím).
Kính thiên văn không gian Hubble chụp hình ảnh tinh vân Đại bàng (M16), còn được đặt tên là “Các cột sáng tạo” (Pillars of Creation). Trong hình là vùng có hình dạng như Phật bà Quan âm ngồi thiền nhưng thực chất vùng không gian này có những mầm mống cho thấy sự hình thành các ngôi sao vẫn đang tiếp diễn. Ánh sáng đi từ Tinh vân Đại Bàng đến Trái đất phải mất 7.000 năm.
Bức ảnh Đốm Xanh Mờ (Pale Blue Dot). Đó là bức ảnh về Trái đất chụp vào năm 1990 bởi tàu không gian Voyager 1, cho thấy sự đối lập với không gian sâu thẳm. Voyager 1 khi đó đã hoàn tất nhiệm vụ chính của mình và đang ra khỏi Hệ Mặt trời, quay và chụp một bức ảnh về Trái Đất giữa không gian rộng lớn. Đây cũng được coi là 1 trong 10 tấm ảnh hàng đầu về khoa học.
Siêu tân tinh 1987A cho thấy hai vòng tròn chồng chập nhau một phần. Bức ảnh cho thấy ngôi sao đang bùng nổ này được bao quanh bởi hai vòng tròn chồng chập lên nhau một phần, cấu tạo từ khí và bụi. Các nhà khoa học không hiểu tại sao lại có những vòng tròn đó, và thắc mắc này vẫn còn cho đến ngày nay.
Kính thiên văn Hubble chụp hình ảnh thiên hà Antennae vào tháng 10/1997. Thiên hà Antennae (còn được gọi là NGC 4038 / NGC 4039) là một cặp thiên hà trong chòm sao Corvus. Thiên hà Antennae có cái tên bắt nguồn từ những "cánh tay" dài giống Ăng-ten, nhìn từ góc nhìn rộng của hệ, nằm cách Trái đất khoảng 62 triệu năm ánh sáng.
Ảnh Vùng Sâu Hubble (Hubble Deep Field, HDF), là một hình ảnh của một khu vực nhỏ trong chòm sao Đại Hùng, được xây dựng từ một loạt các quan sát bởi kính viễn vọng Hubble. Hình ảnh này được ghép lại từ 342 ảnh chụp riêng với camera chụp Hành tinh và Trường rộng số 2 của Hubble trong hơn mười ngày liên tiếp từ ngày 18/12 đến 28/12/1995.
Tinh vân Con Cua là một tinh vân gió sao xung trong chòm sao Kim Ngưu. Nó có phổ bức xạ cực đại ở vùng tia X và tia gamma trên 30 KeV, trải rộng tới trên 1012 eV, tinh vân Con Cua được cho là nguồn sáng bền vững có cường độ mạnh nhất trên bầu trời.
Tinh vân Mắt Mèo (NGC 6543). Đây là một trong những tinh vân phức tạp nhất từng được quan sát. Ảnh chụp từ Kính viễn vọng Không gian Hubble cho thấy các cấu trúc như các nút thắt, các tia phụt ra hay các đường cung.
Ảnh chụp sự bùng phát tia Gamma. Bức ảnh chụp vào ngày 23/1/1999, cho thấy phần ánh sáng muộn của chớp gamma GRB-990123. Trong khung vuông bên trái, nó trông như một chấm sáng, nhưng trên ảnh phóng rộng bên phải thì thiên thể trông như một vệt hình ngón tay này là một thiên hà đang rời xa. Thiên hà này bị cuốn cong như thể bị va chạm với thiên hà khác.
Ảnh chụp đĩa tiền hành tinh trong Tinh vân Lạp Hộ (Orion). Đĩa tiền hành tinh (protoplanetary disk) là một đĩa chứa khí đặc quay xung quanh một ngôi sao trẻ mới hình thành.
T-rex (khủng long bạo chúa) là một cỗ máy giết người hàng loạt, có bộ não giống chim... là vài trong những sự thật kinh ngạc về khủng long.
Sự thật kinh ngạc mà ít người biết là 1/3 số khủng long không bao giờ tồn tại. Đó là kết luận của hai nhà khảo cổ học nổi tiếng John Jack Horner và Mark B. Goodwin. Những bộ xương thu thập được không đủ rõ ràng để chứng minh đó là xương khủng long.
T-rex - khủng long bạo chúa ăn thịt di chuyển rất chậm: Chỉ 30 km/giờ.
Những con khủng long đã từng có lông vũ! Phát hiện một hóa thạch khủng long ở Trung Quốc cho thấy rằng khủng long đã từng có nét giống loài chim. Đây là hóa thạch của một con khủng long ăn thịt hai chân có niên đại 128 triệu năm, cao hơn 90 cm.
Khủng long có thể bơi. Bằng cách kiểm tra lớp trầm tích đá sa thạch dưới hồ nước thuộc vùng Cameros, các nhà khảo cổ học phát hiện ra hàng loạt dấu chân hình chữ S, rộng 15cm và dài 50cm của loài khủng long.
Loài khủng long đã từng bị bệnh ung thư. Các nhà nghiên cứu đã phân tích 10.000 đốt sống của hơn 700 mẫu vật khủng long tại bảo tàng ở Bắc Mỹ, thông qua máy X-ray di động đã tìm ra khối u trên loài khủng long mỏ vịt. Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy 29 khối u ở xương trên tổng số 97 loài khủng long mỏ vịt thời kỳ Phấn trắng. Các khối u thường gặp nhất là u mạch máu. Edmontosaurus là loài duy nhất được tìm thấy khối u ác tính.
Khủng long to cao hơn so với những gì chúng ta thấy. Sử dụng một "yếu tố điều chỉnh sụn", các nhà khoa học đã thấy rằng một số loài khủng long như khủng long bạo chúa sẽ có kích thước lớn hơn một vài cm, một số loài khác thậm chí cao to hơn ít nhất 10% cơ thể so với kết quả mà chúng ta từng thu thập được.
Loài ăn thịt khủng long là cá sấu Supercoc (loài có răng nanh siêu khủng). Đây là loài cao khoảng 12m với cân nặng lên đến 8 tấn, sinh sống tại khu vực mà ngày nay là sa mạc Sahara.
Sự biến mất của khủng long là cơ sở để động vật có vú phát triển. Các nhà khảo cổ học, sinh học tại đại học New Mexico đã phát hiện sau cuộc đại tuyệt chủng của khủng long, xuất hiện loài động vật có vú mới trên hầu khắp các châu lục.
Kích thước chúng càng to, càng nóng. Nhiệt độ cơ thể chúng phụ thuộc vào kích thước, có khi lên tới 41 độ C.
Khủng long bạo chúa có bộ não giống chim. Kích thước não cực nhỏ so với cơ thể chúng. Đây là hình ảnh 3D một hộp sọ của loài này.
Đa số mọi người nghĩ rằng việc duy nhất phi công làm trong buồng lái là điều khiển máy bay. Tuy nhiên, trên thực tế họ có thể làm nhiều việc khác, thậm chí cả ngủ và đọc báo.
Những tia nước của loại vật chất bay với tốc độ tương tự vật thể bay không xác định (UFO) hoạt động như những bông tuyết đẩy khí ra xung quanh các thiên hà.
Các nhà vật lý thiên văn tại Đại học Kansas đã phát hiện ra một loại thiên hà cực kỳ hiếm gặp, thay đổi căn bản sự hiểu biết của chúng ta về cái chết của các thiên hà.
Hình ảnh vũ trụ ấn tượng của NASA về các thiên hà, tinh vân và vô số vật thể khác trong vũ trụ như nhắc nhở về sự nhỏ bé của Trái Đất so với thế giới ngoài kia.
(Kiến Thức) - Giống như siêu anh hùng từ trò chơi điện tử nổi tiếng Pac-Man, các lỗ đen có thể phát triển bằng cách ngấu nghiến các lỗ đen khác, một nghiên cứu mới cho thấy.
Cùng nhìn lại 1 thập kỷ trôi qua với những bức ảnh vệ tinh ấn tượng về một số sự kiện nổi bật trên thế giới. Ngắm top ảnh chụp từ trên cao nổi bật nhất.
(Kiến Thức) - Bạn còn nhớ tiểu hành tinh Psyche? Đây là tiểu hành tinh lớn nhất được biết đến trong vành đai tiểu hành tinh giữa sao Hỏa và sao Mộc. Nó gây chú ý vì có nhiều tính chất bất thường và NASA có kế hoạch tới Psyche vào năm 2022.
Du hành vũ trụ tới 1 hành tinh khác luôn cuốn hút con người. Dưới đây là 10 hành tinh "anh em" tương đồng nhất với Trái Đất có khả năng tồn tại sự sống.
(Kiến Thức) - Hình ảnh từ Kính viễn vọng Không gian Hubble của NASA / ESA cho thấy NGC 1175, một thiên hà có hình dạng hấp dẫn và đặc biệt. Khi nhìn từ trên xuống, thiên hà hình "đậu phộng" có hình thái thậm chí còn kỳ dị hơn...
(Kiến Thức) - Sử dụng dữ liệu từ Vệ tinh Khảo sát ngoại hành tinh của NASA (TESS) và ba máy quang phổ trên mặt đất, các nhà thiên văn học phát hiện siêu Trái đất có thời gian quỹ đạo cực ngắn và một hành tinh có khối lượng sao Hải Vương.
(Kiến Thức) - Giờ đây, các nhà khoa học khám phá thấy, các ngôi sao phát ra những ngọn lửa khổng lồ sẽ quét sạch các dạng sống ngoài hành tinh trên các hành tinh gần đó.
(Kiến Thức) - Trong vài tuần qua, Betelgeuse - ngôi sao màu đỏ tươi trong chòm sao Orion đã mờ đến mức mờ nhạt nhất trong một thế kỷ. Các nhà thiên văn học suy đoán những điều có thể xảy ra ở ngôi sao thú vị này.
(Kiến Thức) - Kính thiên văn vũ trụ Hubble của NASA / ESA chụp được hình ảnh mới của Herbig-Haro 110- một mạch khí nóng chảy ra từ một ngôi sao mới sinh, được cung cấp nhiên liệu bởi khí rơi xuống ngôi sao trẻ.
(Kiến Thức) - Hình ảnh từ Kính viễn vọng Không gian Spitzer của NASA cho thấy Đám mây phân tử Perseus, một bộ sưu tập khí và bụi khổng lồ trải dài hơn 500 năm ánh sáng, là ngôi nhà của rất nhiều ngôi sao trẻ.
(Kiến Thức) - Đài quan sát tia X Chandra của NASA phát hiện một vụ nổ phi thường gây ra bởi một lỗ đen trong thiên hà xoắn ốc M83 (Messier 83), nằm cách Trái đất khoảng 15 triệu năm ánh sáng.
(Kiến Thức) - Ở một nơi rộng lớn như vũ trụ, chắc chắn sẽ có nhiều thứ kỳ lạ. Ở đây chúng tôi trình bày những thứ kỳ dị nhất trong số hàng tỷ hành tinh đang tồn tại ngoài vũ trụ gây tò mò.
(Kiến Thức) - Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) gần đây chia sẻ hình ảnh tuyệt đẹp về vật thể được cho là tàn dư siêu tân tinh sáng nhất từng được phát hiện, cho thấy các bước sóng hồng ngoại khác nhau.
(Kiến Thức) - Khi những ngôi sao khổng lồ hết nhiên liệu và không thể tự chống đỡ được trọng lượng của mình, vỏ trấu của chúng sụp xuống bên trong, nén khối lượng vào một vùng không gian nhỏ vô tận, sinh ra cái gọi là lỗ đen.
(Kiến Thức) - Tuy thiên hà MCG + 01 H0202015015 ở khá gần, chỉ cách 293 triệu năm ánh sáng, nhưng không có các thiên hà khác bao quanh nó trong khoảng 100 triệu năm ánh sáng theo mọi hướng. Có thể coi đó là thiên hà cô đơn nhất vũ trụ.
(Kiến Thức) - Hình ảnh mới của NGC 4631, hay còn gọi thân thuộc là "Thiên hà Cá voi ", cho thấy các sợi dây từ tính kéo dài trên và dưới vành đĩa của thiên hà, được chụp bởi kính viễn vọng vận hành bởi Đài quan sát thiên văn NRAO Mỹ.
(Kiến Thức) - Các nhà thiên văn học tìm thấy một ngoại hành tinh mới chỉ lớn hơn Trái đất một chút, quay quanh một ngôi sao lùn đỏ chỉ cách đó 66,5 năm ánh sáng, quay quanh ngôi sao chủ của nó cứ sau 12,4 giờ một lần.
(Kiến Thức) - Sao Hỏa dường như đã từng là một thế giới rất ẩm ướt. Theo các nhà nghiên cứu, có lẽ sao Hỏa không khô nhanh và nhiều khi so với các lý thuyết hiện tại cho thấy.
Cùng nhìn lại 1 thập kỷ trôi qua với những bức ảnh vệ tinh ấn tượng về một số sự kiện nổi bật trên thế giới. Ngắm top ảnh chụp từ trên cao nổi bật nhất.
(Kiến Thức) - Một cuộc chạm trán giữa tàu vũ trụ Mars Express ngắn với mặt trăng vệ tinh sao Hỏa Phobos, chụp được hình ảnh của Phobos từ nhiều "góc pha" cung cấp chi tiết bề mặt thú vị của thế giới nhỏ bé này.
(Kiến Thức) - Các nhà thiên văn học nhìn vào trung tâm của thiên hà Milky Way phát hiện manh mối mới về quá khứ đầy kịch tính của thiên hà chủ này, cho thấy sự bùng nổ của sự hình thành sao mới rất dữ dội.
(Kiến Thức) - Một bản đồ gió toàn cầu mới trên sao Hỏa cho thấy "hiệu ứng gợn sóng" từ địa hình khắc nghiệt bên dưới. Địa hình của sao Hỏa đang thúc đẩy hiệu ứng gợn sóng thay đổi theo cách rõ rệt hơn so với trên Trái đất.
(Kiến Thức) - Mới đây, NASA công bố một hình ảnh tuyệt đẹp của Tinh vân Đầu ngựa, tỏa sáng trong diện mạo mới, có các luồng khí trong môi trường hồng ngoại, cùng một vài cấu trúc bị che khuất bởi bụi.
