Xã Tam Hiệp, Bình Đại, Bến Tre là cù lao nằm ở hạ lưu sông Tiền, chỉ cách cửa biển hơn 20km. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bến Tre đưa tin, trong nửa đầu tháng 1, nước mặn mức 4‰ đã bao quanh xã đảo này, diễn biến càng nghiêm trọng hơn về nửa cuối tháng. Năm nay dự báo hạn mặn cũng sẽ nghiêm trọng hơn những năm qua.

Biến đổi khí hậu gay gắt, những khu vườn nhãn trên cù lao trở thành đối tượng dễ tổn thương. Trong những năm qua, không ít khu vườn ở xã Tam Hiệp đã phải chấp nhận kết cục bi thảm, mất hoa lợi, thậm chí cây chết, đất nhiễm mặn chưa thể phục hồi.

Là chủ của vườn nhãn với diện tích hơn 2,5ha, ông Hồ Út (67 tuổi) cũng rất lo lắng. Khu vườn là sinh kế duy nhất của gia đình.

Ông Út kể, trước đây làm vườn trên cù lao "rất êm", mưa gió thuận hòa, không ai phải lo lắng gì cả. Nhưng đợt hạn mặn năm 2016, hầu như không ai trở tay kịp, những vườn nhãn trên cù lao cháy lá, chết rất nhiều.

"Sau đợt đó, chủ vườn nào cũng sợ mặn, có người đắp đê quanh vườn, có người đào mương sâu trữ nước ngọt, nhưng cơ bản chỉ khắc phục được phần nào. Thu nhập từ vườn giảm sút thê thảm, không ít người bỏ luôn vườn để đi làm mướn", ông Út kể.

Thời gian đầu sau đợt hạn mặn lịch sử, ông Út cũng loay hoay nhiều cách để cứu vườn nhưng không hiệu quả. Mãi đến năm 2020, trong một dịp đi thăm nhà người bạn nuôi tôm, ông vô tình tìm ra "bí quyết".

Ông Út chia sẻ về cách làm bể bạt của mình (Ảnh: Nguyễn Cường).

"Thấy ông bạn dùng bể bạt trữ nước mặn để nuôi tôm giữa vùng nước ngọt, hỏi thì được biết đầu tư rất rẻ mà dùng mấy năm mới hỏng. Tôi nghĩ mình cũng có thể dùng cách này, nhưng ngược lại là trữ nước ngọt giữa vùng xâm nhập mặn.

Ban đầu tôi chỉ bỏ 20 triệu đồng làm bể khoảng 600m3 tưới cho một nửa khu vườn, thấy hiệu quả nên mới đầu tư làm tiếp cho nửa còn lại. Có bể nước, tôi chủ động hơn việc khống chế chu kỳ sinh trưởng, cho cây ra trái nghịch vụ, giá bán tăng gấp đôi. Ngày xưa 1ha cho thu nhập khoảng 100 triệu đồng mỗi năm, nhưng nay đạt trên 200 triệu đồng", lão nông chia sẻ.

Ông Út cho biết, cách làm bể nước rất đơn giản. Không gian đặt bể vốn là mương nước giữa 2 luống cây, được dọn sạch, cải tạo bằng phẳng, đắp bờ cao lên và diệt hết các sinh vật có tập tính đục khoét.

Dựa trên không gian đã chuẩn bị sẵn, ông Út đặt mua loại bạt chống thấm có kích thước, độ bền phù hợp để lót. Sau khi có bể, lão nông vừa bơm nước ngọt từ sông vào, vừa tận dụng nước từ những cơn mưa nghịch mùa để dự trữ.

Bể bạt đầu tư ít, không tốn không gian, tận dụng được nước mưa để dự trữ (Ảnh: Nguyễn Cường).

"Sau khi tính toán và qua thử nghiệm, tôi nhận thấy với vườn 1ha thì bể 500m3 là đủ để tưới qua giai đoạn mặn gay gắt nhất. Tuy nhiên nhà vườn cũng không được chủ quan, phải tận dụng cả những mương nước hiện hữu để trữ nước tưới cho 1-2 tuần đầu tiên, đề phòng hạn mặn kéo dài hơn dự kiến.

Bên cạnh phục vụ tưới cây, bể nước cũng trở thành ao nuôi với môi trường ổn định, hoàn toàn phù hợp nuôi các loài cá sinh trưởng nhanh để tăng thu nhập", ông Út chia sẻ thêm.

Khu vườn xanh tươi bất chấp hạn mặn bủa vây (Ảnh: Nguyễn Cường).

Ông Lê Hoàng Dũng, cán bộ khuyến nông xã Tam Hiệp cho biết, mô hình thích nghi hạn mặn của ông Út là mô hình đầu tiên ở xã, đang đưa lại hiệu quả. Là địa phương chịu ảnh hưởng hạn mặn gay gắt, có khi thời gian nước nhiễm mặn kéo dài gần nửa năm, xã Tam Hiệp đang khuyến khích nông dân học tập, sáng tạo những mô hình thích nghi hiệu quả.