Vai trò trực tiếp của vitamin

Vitamin đóng vai trò là chất xúc tác trong các phản ứng sinh hóa, từ quá trình trao đổi chất, đến xây dựng hệ thống miễn dịch trong cơ thể. Vitamin có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc sản sinh năng lượng, duy trì các hoạt động sống của cơ thể. Mỗi loại vi chất có những công dụng riêng và đều chứa trong nguồn thực phẩm hàng ngày. Vitamin giúp chuyển hóa tối đa chất dinh dưỡng thành năng lượng sống cho cơ thể, tăng cường sức đề kháng, bảo vệ cơ thể.

Ảnh minh họa

Vitamin C còn gọi là acid ascorbic là một chất chống oxy hóa tốt, tham gia vào nhiều hoạt động sống của cơ thể, có tác dụng kìm hãm sự lão hóa của tế bào nhờ phản ứng chống ôxy hóa và phản ứng tái sinh tế bào. Vitamin C còn đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành collagen-một protein quan trọng đối với sự tạo thành và bảo vệ các mô như sụn, mạch máu, xương, răng và nhất là da, giúp nhanh liền sẹo trên da. Vitamin C kết hợp với vitamin E tạo thành nhân tố quan trọng làm chậm quá trình phát triển bệnh của một số loại ung thư.

Đặc biệt vitamin C có tác dụng kích thích ruột non hấp thụ sắt tăng nhanh khả năng tạo hồng cầu làm giảm nguy cơ thiếu máu, nó còn kích thích tổng hợp nên interferon – chất ngăn chặn sự xâm nhập của vi khuẩn và virut trong tế bào. Ngoài ra vitamin C làm giảm các chất thải có hại cho cơ thể như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, CO, SO2 và cả những chất độc do cơ thể tạo ra.

Vitamin C rất cần thiết cho việc hình thành collagen, một loại protein giữ cho da săn chắc. Vitamin C để chống bệnh scurvy (một bệnh đường máu mắc phải do thiếu vitamin C trong khẩu phần ăn hàng ngày). Các phân tử như a-xít ascorbic (vitamin C) và retinol (vitamin A) tác động đến làn da và giúp ta nhìn được trong bóng tối.

Vitamin B có nhiều loại như B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12. Vitamin B1 đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra năng lượng cho cơ thể nhờ tác dụng tạo ra một loại enzyme đồng hóa đường, kích thích ngon miệng, nó còn tham gia điều hòa quá trình dẫn truyền các xung thần kinh, kích thích hoạt động trí óc và trí nhớ. Vitamin B2 và B6 giữ một vai trò xác định trong các phản ứng của một số enzyme cần thiết cho quá trình hô hấp, nó tham gia tổng hợp huyết sắc tố (thành phần cơ bản của hồng cầu) nên thiếu các vitamin này sẽ gây ra bệnh thiếu máu.

Còn rất nhiều các loại vitamin khác cần thiết cho con người, theo thống kê của các nhà khoa học hiện nay có khoảng 13 loại vitamin, nhưng cơ thể con người chỉ tổng hợp được vitamin D khi có ánh sáng mặt trời. Các vi sinh vật đường ruột cũng tự tổng hợp được một số vitamin như B12, K, nhưng với một lượng rất nhỏ hầu như không đáng kể. Chính vì vậy cơ thể lấy vitamin từ nguồn bên ngoài là chủ yếu, có thể lấy vitamin từ thức ăn, đồ uống chứa nhiều vitamin như các lại rau, củ, trái cây…

Phụ trợ nhưng quan trọng

Hầu hết các vitamin và khoáng chất đều đóng vai trò như các chất phụ trợ, giống như một đoạn mắt xích cần thiết để giúp các enzyme có thể hoạt động.

Các enzyme tham gia hàng ngàn phản ứng hóa học diễn ra trong cơ thể người hàng ngày. Vitamin C là một trong những chất phụ trợ quan trọng để phát huy tác dụng của enzyme. Vitamin C là thành phần quan trọng trong quá trình hình thành collagen. Collagen duy trì da ở trạng thái săn chắc, hỗ trợ gắn kết các cơ quan với nhau và hình thành khung để lớp da mới mọc lên sau khi xảy ra chấn thương.

Tác dụng của collagen bắt nguồn từ hình dáng của nó – collagen có cấu tạo là các sợi bện vào nhau giống dây thừng. Một bó enzyme tham gia vào quá trình hình thành và liên kết collagen và một trong những enzyme này cần một phân tử vitamin C để có thể hoàn thành nhiệm vụ.

Vitamin C bám chặt vùng hoạt động của enzyme, thay đổi hình dạng của vùng này để vừa với phân tử collagen (chất nền). Enzyme tạo ra sự biến đổi hóa học trong collagen để có thể tạo ra một gắn kết xoắn ba sợi. Nếu không có vitamin C, enzyme không thể gắn kết với collagen và các sợi hình thành sẽ không xoắn với nhau. Nếu không có lớp collagen ngoài cùng, vết thương sẽ không thể lành hẳn.

Vitamin nhóm B cũng hoạt động tương tự, biến các khu vực hoạt động của enzyme thành các hình dạng nhất định. Đây là các chất phụ trợ trong hầu hết các phản ứng hàng ngày của tế bào, giải phóng năng lượng, tạo ra và phân hủy protein, mỡ và đường (carbohydrate), tạo ra ADN. Tuy nhiên, không phải chỉ có vitamin mà cả các khoáng chất cũng là những chất phụ trợ hữu hiệu. Nếu thiếu chúng, một số enzyme không thể hoạt động và cơ thể con người cũng không thể vận hành bình thường.