Tại cuộc họp báo chiều ngày 1/12, đại diện Bộ Công Thương đã giải thích rõ hơn việc tăng giá điện sau gần 3 năm đứng im.

Nhiều câu hỏi đặt ra về lý do tăng giá điện. Trong đó, có ý kiến cho rằng vì sao lại tăng giá khi mà năm 2016, tổng thể hoạt động sản xuất kinh doanh EVN vẫn lãi hơn 2.600 tỷ đồng (riêng hoạt động sản xuất kinh doanh điện EVN vẫn lỗ gần 600 tỷ đồng).

Giải thích điều này, đại diện Cục Điều tiết điện lực (Bộ Công Thương) cho biết: Việc điều chỉnh giá bán điện lần này được thực hiện trên cơ sở kết quả kiểm tra giá thành sản xuất, kinh doanh điện năm 2016 đã được kiểm toán độc lập và kiểm tra bởi Tổ công tác liên Bộ, trong đó có xem xét đến các yếu tố tăng giảm chi phí đầu vào và các khoản chi phí chưa tính vào giá thành sản xuất, kinh doanh điện năm 2016 và chi phí ước thực hiện năm 2017 theo quy định tại Quyết định số Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán điện lẻ bình quân.

Giá điện tăng sau gần 3 năm đứng im.

Đại diện Cục Điều tiết điện lực cho hay, đúng là tổng thể hoạt động sản xuất kinh doanh EVN lãi hơn 2.600 tỷ đồng, nhưng EVN vẫn còn đang bị “treo” khoản lỗ chênh lệch tỷ giá lên tới hơn 9.600 tỷ đồng.

Cho nên EVN vẫn bị lỗ, chủ yếu do lỗ chênh lệch tỷ giá.

Đại diện của Công ty TNHH Deloitte Việt Nam bổ sung: Hiện tại khoản lỗ chênh lệch tỷ giá hơn 9.600 tỷ của EVN vẫn bị treo. Nếu đưa vào cả khoản lỗ này thì ngành điện vẫn lỗ do con số lỗ chênh lệch tỷ giá rất nhiều.

Vị này cũng lưu ý: Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam và quốc tế thì các khoản lỗ chênh lệch tỷ giá ngay lập tức phải đưa vào giá thành. Nhưng do yêu cầu điều hành của Chính phủ nên phần chênh lệch tỷ giá này của EVN sẽ được Bộ Tài chính phê duyệt, đưa dần dần vào các năm sau.

Ông Võ Quang Lâm, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, nói rõ hơn: Lỗ do chênh lệch tỷ giá các năm trước đây thường xuyên xảy ra. Thủ tướng Chính phủ đã cho phép EVN phân bổ khoản lỗ này trong các năm 2014, 2015, 2016, không quá 5 năm. Tùy tình hình từng năm, thì EVN báo cáo Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các bộ ngành liên quan giãn phân bổ ra các năm khác nhau. Cho nên, căn cứ tình hình sản xuất kinh doanh của từng năm để EVN phân bổ khoản lỗ này cho phù hợp.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực, nói thêm: Trong lần điều chỉnh giá điện này, tỷ giá được tính theo thực tế từ tháng 1 đến hết tháng 9/2017. Năm 2017, Chính phủ điều hành kinh tế vĩ mô ổn định nhưng chênh lệch tỷ giá vẫn phát sinh đáng kể.

“Những năm trước, chúng ta chưa điều chỉnh tăng giá điện. Nếu toàn bộ phần lỗ chênh lệch tỷ giá này đưa ngay vào giá điện sẽ gây áp lực lớn đến giá điện. Cho nên những năm trước, thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, EVN hạch toán một phần hoặc giãn việc đưa vào giá thành số chênh lệch tỷ giá này”, đại diện Cục Điều tiết điện lực chia sẻ.

Lãnh đạo Cục Điều tiết điện lực cho biết: Toàn bộ phần lỗ chênh lệch tỷ giá còn treo sẽ được phân bổ dần, đến năm 2020 là phân bổ hết số lỗ chênh lệch tỷ giá.

Tăng bất ngờ, vẫn do bên bán quyết định

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực, cho hay tác động của việc tăng giá điện đến người dân, lạm phát, tăng trưởng kinh tế đã được tính toán trong quá trình điều chỉnh giá điện.

Theo đó, đối với người dân dùng điện sinh hoạt bậc thang (gồm 6 bậc), tác động lên các mức tiêu thụ điện là khác nhau. Hộ tiêu thụ 50 số điện trở xuống thì chi phí giá điện tăng 3.250 đồng/tháng. Hộ tiêu thụ 101-200 số thì tăng 6.600 đồng/tháng; 201-300 số thì tăng 13.800 đồng/tháng; 301-400 số thì tăng 23.600 đồng/tháng. Hộ dùng 401 số điện trở lên thì tăng thêm 34.800 đồng/tháng.

Đại diện Cục Điều tiết điện lực cũng thông tin rằng: Biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt vẫn tiếp tục duy trì ở mức 6 bậc như từ 2014 đến nay.

Đại diện Tập đoàn Điện lực Việt Nam bổ sung: Hiện EVN đang trực tiếp bán điện cho 23,4 triệu hộ/28,5 triệu hộ. Trong 23,4 triệu hộ, thì số hộ dùng dưới 50 số điện chỉ chiếm 13,74%; dùng từ 51 đến 100 số là 32,5%; từ 101 đến 200 số điện là 31,76%. Như vậy tổng số hộ tiêu thụ điện dưới 200 số là 78%.

Theo ông Võ Quang Lâm, Phó Tổng giám đốc EVN, việc tăng giá điện làm CPI năm 2018 tăng thêm 0,1% còn GDP giảm khoảng 0,166%.

Tuy nhiên, đại diện EVN cho hay chưa tính toán được việc tăng giá điện thêm gần 100 đồng/số điện sẽ giúp ngành điện thu thêm được bao nhiêu tiền 1 năm cũng như giúp giảm khoản lỗ chênh lệch tỷ giá bao nhiêu.

Ông Nguyễn Minh Đức, Ban Pháp chế (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), cho rằng cần công khai việc tính toán giá điện hơn, không nên đóng dấu mật vào phương án tính toán giá điện.

“Việc kiểm tra giá thành sản xuất điện đã có bước tiến nhưng vẫn cần minh bạch hơn khi đoàn kiểm tra 2 năm gần đây đã có sự tham gia của đại diện VCCI và Hội Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas). Tuy nhiên, quyết định tăng giá lại chưa có sự tham gia của bên mua điện, mà chỉ có bên bán được quyết định”, ông Đức nói.

Đồng tình quan điểm này, ông Nguyễn Mạnh Hùng, Tổng thư ký Vinastas, cũng bày tỏ sự bất ngờ khi giá điện tăng. Ông Hùng đề nghị cần công khai minh bạch hơn nữa để người dân hiểu và chia sẻ trong việc điều chỉnh giá điện.