Tranh cãi việc bầu thẩm phán Trung Quốc vào Tòa Luật Biển Quốc tế

Trung Quốc nói thẩm phán vừa được bầu đến từ nước này sẽ làm việc công tâm, nhưng chuyên gia cho rằng đây là "tuyên bố nước đôi" xét theo hành xử của Bắc Kinh trước đây.

Bất chấp sự phản đối của Mỹ, một nhà ngoại giao Trung Quốc vừa được bầu làm thẩm phán Tòa Luật Biển Quốc tế (ITLOS) giữa lúc căng thẳng gia tăng ở Biển Đông vì các hành động đi ngược luật pháp của Bắc Kinh.
Đoàn Khiết Long, Đại sứ Trung Quốc tại Hungary, là một trong 6 thẩm phán mới được bầu tại kỳ họp của 168 nước thành viên Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982 tại New York hôm 24/8. Ông Đoàn nhận được 149/168 phiếu.
Tranh cai viec bau tham phan Trung Quoc vao Toa Luat Bien Quoc te
 Ông Đoàn Khiết Long, đại sứ Trung Quốc tại Hungary. Ảnh: SCMP.
Tuyên bố nước đôi
Mỹ không phải là thành viên UNCLOS nhưng đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với ứng viên Trung Quốc trước cuộc bỏ phiếu kín, cáo buộc Bắc Kinh hành động bất chấp luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Người phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên hôm 25/8 nói Trung Quốc luôn ủng hộ ITLOS.
"Tôi tin rằng các thẩm phán mới được bầu sẽ thực hiện nhiệm vụ của mình một cách công chính và đóng góp cho tòa án cũng như việc giải quyết hòa bình các tranh chấp trên biển", ông Triệu nói.
Trả lời Zing, học giả Carl Thayer, chuyên gia hàng đầu về Biển Đông, cho rằng Trung Quốc đã đưa ra "tuyên bố kiểu nước đôi", xét việc Bắc Kinh từng "cố tình bôi nhọ" các thẩm phán được bầu vào tòa trọng tài trong vụ kiện Biển Đông liên quan đến Philippines và Trung Quốc cách đây 4 năm.
"Trung Quốc cáo buộc một thẩm phán Sri Lanka thiên vị vì ông kết hôn với một người Philippines. Thẩm phán Sri Lanka đã phải rút lui", ông Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales, Canberra, cho hay.
"Trung Quốc tấn công chủ tịch của ITLOS, người bổ nhiệm các thẩm phán cho tòa trọng tài, bằng những lời lẽ thô thiển về chủng tộc vì ông là người Nhật".
Bắc Kinh cũng đã tấn công các thẩm phán khác được bổ nhiệm vào tòa trọng tài dựa trên quốc tịch của họ. Các thẩm phán này đến từ châu Âu, châu Phi và Trung Quốc cho rằng họ không đủ tiêu chuẩn vì không biết gì về tình hình châu Á, theo ông Thayer.
Tòa trọng tài này, được thành lập theo UNCLOS, thuộc Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) - một cơ chế giải quyết tranh chấp khác. Trung Quốc đã bác bỏ thẩm quyền của PCA trong vụ việc, không tham gia quá trình xét xử và bác bỏ phán quyết tòa đưa ra vào năm 2016.
Sự phản đối của Mỹ
Cuộc bỏ phiếu hôm 24/8 cũng chọn ra 5 thẩm phán khác đến từ Malta, Italy, Chile, Cameroon và Ukraine. Một cuộc bỏ phiếu khác sẽ được tổ chức để quyết định ghế cuối cùng giữa 2 ứng viên Jamaica và Brazil.
ITLOS được thành lập theo UNCLOS, có trụ sở tại Hamburg, Đức. Tòa có 21 ghế thẩm phán và kỳ họp lần này chỉ thay thế 7 người (thay thế một phần ba số ghế mỗi 3 năm).
Tranh cai viec bau tham phan Trung Quoc vao Toa Luat Bien Quoc te-Hinh-2
ITLOS được thành lập theo UNCLOS, có trụ sở tại Hamburg, Đức. Ảnh: Getty. 
Đây không phải lần đầu tiên ITLOS có thẩm phán là người Trung Quốc, song Mỹ lần này chỉ trích mạnh mẽ ứng viên của Bắc Kinh từ trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra.
"Việc bầu chọn một quan chức Trung Quốc vào cơ quan này giống như thuê người phóng hỏa về điều hành sở cứu hỏa", David Stilwell, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á, phát biểu trong hội thảo về Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tổ chức hồi tháng 7.
"Chúng tôi kêu gọi tất cả quốc gia liên quan đến cuộc bầu chọn của tòa quốc tế đánh giá cẩn thận các tiêu chuẩn của ứng viên Trung Quốc và xem xét liệu một thẩm phán của Trung Quốc tại tòa án sẽ thúc đẩy hay cản trở luật biển quốc tế. Với cách hành xử của Bắc Kinh, câu trả lời hẳn đã rõ".
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nhắc lại những lo ngại này tại phiên điều trần ở Thượng viện Mỹ hôm 30/7. Tại đây, ông yêu cầu tài trợ cho một nhóm đặc biệt tại Bộ Ngoại giao Mỹ có nhiệm vụ ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở các cơ quan và tổ chức quốc tế thuộc Liên Hợp Quốc
"Không chỉ các nhà lãnh đạo mới quan trọng tại các tổ chức của Liên Hợp Quốc. Dưới đó có những bộ máy quan liêu lớn. Và đáng buồn là chúng ta không hiện diện đủ ở mọi cấp trong các cơ quan quốc tế này, và việc này rất quan trọng", ông Pompeo nói với Ủy ban Đối ngoại Thượng viện
Mỹ đã thành công trong việc ngăn chặn ứng viên mà Trung Quốc đề cử giành quyền lãnh đạo một cơ quan khác của Liên Hợp Quốc, Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới - người chiến thắng đến từ Singapore. Tuy nhiên, Mỹ không thể làm điều đó trong trường hợp ITLOS.
Do chưa phê chuẩn UNCLOS, Mỹ không được phép đề cử ứng cử viên cho bất kỳ vị trí nào trong tòa án. Không có ứng viên nào khác từ các quốc gia châu Á trong cuộc cạnh tranh với ứng viên Trung Quốc lần này.
Giáo sư Thayer nói việc ứng viên Trung Quốc được bầu chọn cho thấy khả năng gây ảnh hưởng của Bắc Kinh.
Học giả người Australia cũng cho hay ông Đoàn Khiết Long "sẽ không có tư cách xét xử bất kỳ vụ án nào liên quan đến Trung Quốc nhưng có thể tham gia các quá trình pháp lý liên quan đến các nước thành viên ASEAN".
Ông Đoàn có bằng thạc sĩ luật và từng học tại trường luật Đại học Columbia. Ông từng là đại sứ Trung Quốc tại Singapore và làm việc tại Vụ Điều ước và Luật thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong những năm 2000, khi Trung Quốc và ASEAN thông qua Tuyên bố Ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC).
Kể từ khi ITLOS ra đời năm 1996, Trung Quốc từng có 3 người ngồi ghế thẩm phán của tòa trong các giai đoạn 1996-2000, 2001-2007 và 2008-2020. Nhiệm kỳ 9 năm của ông Đoàn sẽ bắt đầu vào ngày 1/10.

Người Trung Quốc đang nắm giữ các tổ chức quốc tế nào?

Sự việc cựu giám đốc Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) người Trung Quốc, Meng Hongwei bị bắt giữ, sau đó từ chức khiến những quan chức Trung Quốc nắm giữ vị trí trọng yếu tại các cơ quan quốc tế khác nhận được sự chú ý.

Theo SCMP, từ năm 1978 tới nay Trung Quốc không ngừng mở rộng quan hệ quốc tế và tham gia vào các tổ chức liên chính phủ nhằm tìm kiếm những bệ phóng phát triển. Những tổ chức như Ngân hàng thế giới, Tổ chức tiền tệ quốc tế và các cơ quan Liên Hợp Quốc ngày càng có sự xuất hiện của nhiều người Trung Quốc tại các vị trí trọng yếu.
Nguoi Trung Quoc dang nam giu cac to chuc quoc te nao?
Meng Hongwei, cựu giám đốc Interpol người Trung Quốc "mất tích" sau đó được công bố đang bị điều tra vì cáo buộc tham nhũng. (Ảnh: TIME) 
Liu Zhenmin, Phó Tổng thư ký về kinh tế xã hội tại Liên Hợp Quốc (LHQ)
Nhận chức vụ năm 2017, Liu Zhenmin thay thế Wu Hongbo – một nhà ngoại giao Trung Quốc khác giữ chức từ năm 2012. Theo trang web của LHQ, ông Liu chịu trách nhiệm cố vấn cho Tổng thư ký LHQ về các vấn đề kinh tế-xã hội và hướng dẫn ban thư ký LHQ hỗ trợ cho các công việc theo Chương trình nghị sự 2030 về phát triển bền vững.
Sự nghiệp ngoại giao của ông Liu bắt đầu từ năm 1982 khi ông làm Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc phụ trách các vấn đề châu Á, biên giới và hàng hải. Ông từng liên quan đến nhiều cuộc đàm phán quốc tế đa phương, bao gồm đàm phán biến đổi khí hậu cho Nghị định thư Kyoto và Thỏa thuận Paris.
Nguoi Trung Quoc dang nam giu cac to chuc quoc te nao?-Hinh-2
Liu Zhenmin (ở giữa) giữ chức Phó Tổng thư ký LHQ từ năm 2017. (Ảnh: UN TV) 
Zhang Tao, Phó Giám đốc điều hành Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF)
Nguoi Trung Quoc dang nam giu cac to chuc quoc te nao?-Hinh-3
Zhang Tao, Phó Giám đốc điều hành Quỹ tiền tệ quốc tế IMF. (Ảnh: Scoopnest) 
Cựu Phó Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc được bổ nhiệm vào IMF năm 2016. Ông tiếp nối người tiền nhiệm Zhumin, một quan chức Trung Quốc trước đó cũng từng là Phó Thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc.
Trung Quốc nắm giữ 6,09% quyền bỏ phiếu của IMF – con số lớn thứ 3 sau Mỹ và Nhật Bản, theo thông tin từ website của IMF.
Yi Xiaozhun, Phó Tổng giám đốc Tổ chức thương mại thế giới (WTO)
Nguoi Trung Quoc dang nam giu cac to chuc quoc te nao?-Hinh-4
Yi Xiaozhun. (Ảnh: Twitter) 
Từng là Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc, ông Yi hiện tại đang trong nhiệm kỳ thứ hai với vai trò Phó Tổng giám đốc WTO.
Ông là người Trung Quốc đầu tiên đảm nhận vị trí này. Trước đó ông từng là Đại sứ Trung Quốc tại WTO, người đàm phán chính trong quá trình Trung Quốc gia nhập tổ chức. Ông cũng tham gia vào các cuộc đàm phán thương mại khu vực và đa phương trong thời gian làm tại Bộ Thương mại Trung Quốc.
Liu Fang, Tổng thư ký Tổ chức hàng không dân sự quốc tế (ICAO)
Nguoi Trung Quoc dang nam giu cac to chuc quoc te nao?-Hinh-5
Liu Fang, Tổng thư ký Tổ chức hàng không dân sự quốc tế ICAO. (Ảnh: OAC) 
Từng là quan chức trong cơ quan hàng không Trung Quốc, bà Liu đang trong nhiệm kỳ thứ 2 tại ICAO, kể từ khi giữ chức năm 2015.
Bà Liu trước đó làm việc cho ICAO trong nhiều vai trò từ năm 2007, là người phụ nữ đầu tiên và người Trung Quốc đầu tiên giữ vị trí hiện tại trong lịch sử 70 năm của tổ chức quốc tế này.
Tổ chức được thành lập năm 1944 và phụ trách thiết lập tiêu chuẩn an toàn và quy tắc cho vận chuyển hàng không dân sự.
Zhao Houlin, Tổng thư ký Liên minh viễn thông quốc tế (ITU)

Đôi khuyết tật nổi tiếng Trung Quốc chia tay sau 10 năm gắn bó

Kết thúc mối tình kéo dài một thập kỷ, Abo đã có bạn gái mới và có thể kết hôn sau 2 năm nữa, trong khi người cũ của anh vẫn độc thân, chấp nhận về quê sống cùng cha mẹ.

Năm 2018, hình ảnh Ajiao cõng Abo ở ga tàu gây xúc động mạnh trong cộng đồng mạng Trung Quốc. Trước khi được quan tâm trên truyền thông, đôi trẻ đã gắn bó gần 10 năm.

Trong khi Abo buộc phải cắt bỏ cả hai chân do tai nạn xe hơi, Ajiao cũng mất 1 cánh tay vì tai nạn.

Mỹ âm thầm thảo luận việc trừng phạt Trung Quốc vì dịch bệnh

Tổng thống Donald Trump gần đây đã trao đổi với trợ lý và những người khác rằng Trung Quốc phải trả giá vì để bùng phát dịch COVID-19, công khai khả năng đòi tiền bồi thường.
 

Theo nguồn tin của Washington Post, giới chức Mỹ đã bắt đầu tìm hiểu các đề xuất trừng phạt Trung Quốc hoặc yêu cầu bồi thường tài chính liên quan đến cách thức xử lý dịch COVID-19 của nước này.

Tin mới

Giá vàng hôm nay 25/02: Vàng nhẫn tăng vọt?

Giá vàng hôm nay 25/02: Vàng nhẫn tăng vọt?

Giá vàng hôm nay 25/02 trên thị trường trong nước, quốc tế như thế nào? Giá vàng SJC, giá vàng 9999, giá vàng DOJI, giá vàng PNJ, giá vàng 24k, giá vàng 18k ra sao… sẽ được Tri thức và Cuộc sống cập nhật liên tục.