Ảnh minh họa trò chơi ném thẻ vào bình.

Thái giám nhà Thanh thường làm việc nửa ngày còn sẽ nghỉ nửa ngày. Vậy, trong thời gian rảnh rỗi, đám thái giám thường tiêu khiển bằng trò gì?

Theo ghi chép của sử sách Trung Quốc, những trò tiêu khiển, giải trí trong cung cấm ngày xưa rất nhiều. Ví dụ như đá cầu, đấu vật, đi săn, ném thẻ vào bình (trò chơi phạt uống rượu trong những buổi tiệc thời xưa.), đánh cờ, du ngoạn, câu cá, đọ sức, đấu gà, đấu dế, kéo co…Trong những trò chơi này, có đấu vật, đá cầu, đi săn thường được tổ chức với quy mô lớn. Thông thường dựa vào sở thích của hoàng thượng. Những trò chơi khác thường quy mô tổ chức sẽ tùy theo tình hình. Những trò chơi tiện lợi và dễ tổ chức thường được các thái giám yêu thích nhất trong những lúc rảnh rỗi.

Trong cung đình, bài bạc và đánh cờ là môn giải trí được yêu thích nhất. Đánh cờ chỉ là tên gọi chung vì nó gồm rất nhiều loại. Có những loại cờ quyết định thắng thua bằng việc tung xúc xắc, tức là sau khi đổ xúc sắc thì đi cờ; Ví dụ như cờ lục, chơi bài lá, tú lơ khơ. Các trò chơi đánh cờ thường bắt nguồn từ rất sớm, hơn nữa có liên quan mật thiết với bài bạc. Trên thực tế trong hai từ “bác dịch” (đánh cờ) thì từ “dịch” có nghĩa là đi nước cờ, còn từ “bác” có nghĩa tung xúc xắc.

Tuy triều Thanh có rất nhiều thái giám nổi tiếng uyên bác, nhưng lại rất ít người ham đọc sách và sống thanh bần, đức hạnh. Phần lớn thái giám đều tham lam, ham chơi. Đặc biệt là thích tụ tập đánh bạc. Việc tiêu khiển trong cung thì đánh cờ, đánh bạc đều rất được hưởng ứng. Việc chơi cờ thì hao tâm tổn sức còn đánh bạc mang tính tiêu khiển cao, vì thế, dễ dàng kích thích người chơi đam mê và nghiện. Các hình thức đánh bạc cũng phong phú hơn, dễ dàng biến tấu ra nhiều hình thức khác nhau.

Đánh bạc thường được chơi khi có tiệc rượu được gọi là “ẩm bá” ( vừa uống rượu vừa đánh bạc). Đánh cờ là hình thức tiêu khiển tương đối nho nhã nên cũng được nhiều thái giám yêu thích. Theo ghi chép của Lưu Nhược Ngu trong “Chước Trung Trí”, dưới thời nhà Minh, trong cung vào khoảng tháng 10, thời gian này ngày ngắn đêm dài, ánh trăng mùa này cũng lạnh lẽo, vì thế các thái giám thường hoạt động chủ yếu trong các phòng ấm áp. Họ thường túm tụm uống rượu, tung xúc xắc, xem tú lơ khơ, chơi cờ…đến tận canh hai, canh ba mới giải tán. Thậm chí còn chơi thông đêm.

Thái giám đa phần thường sợ cô đơn. Ít khi đi một mình và sợ ở một mình, uống rượu một mình càng không bao giờ. Thái giám thường thay nhau làm chủ nhà và thích tụ tập uống rượu. Khi tụ tập họ thường kể chuyện vô cùng dung tục, cùng nhau bàn tán chửi rủa. Có lúc quá chén thì cãi cọ chửi mắng lẫn nhau. Nhưng tất cả chỉ để làm vui chứ không để bụng thù oán.

Cờ bạc ăn tiền là một thú tiêu khiển không thể thiếu của đám thái giám triều Thanh. Trong cuốn nhật lý của thái giám có tên Tôn Diệu Đình cuối triều Thanh ghi rất rõ: “Đám thái giám ngoài ăn, uống và hút thuốc phiện ra thì chỉ có đánh bạc là niềm vui.” Triều đình nhà Thanh tuy quản thái giám rất nghiêm ngặt nhưng chỉ cần họ làm tôi tớ tốt, đúng chức trách của mình thì việc uống rượu đánh bạc cũng không cấm. Vì thế phòng đánh bài trong tư phòng hậu viện ở cung Cảnh Nhân cả ngày lúc nào cũng chật kín, có khi chơi thâu đêm.

Tiểu thái giám đánh bạc thì mồm to nhưng đặt cược thấp. Còn những thái giám già thì ít nói trầm ngâm nhưng đặt cược lớn. Đám thái giám vừa cắn hạt dưa vừa đánh bài, sát phạt nhau đến nửa đêm canh ba. Nửa đêm nhà bếp còn cho bữa vằn thắn và các loại đồ ăn vặt khác. Mùa hè thì có dưa hấu ướp lạnh, nước hoa quả hay canh mai chua. Các tiểu thái giám một đêm chỉ cần thua mấy chục trinh thì tiếc buốt ruột. Những thái giám già có đêm thua trăm tám mươi đồng bạc mặt vẫn lạnh tanh không lộ chút cảm xúc.

Thời nhà Minh và nhà Thanh, trong cung đình còn thịnh hành đấu dế và đấu gà. Những thái giám có thế lực và có nhiều tiền trong triều thường mở xới đá gà để thu tiền. Đá gà và đá dế đều là hình thức đánh bạc. Có thái giám còn bỏ tiền ra mời người về chăm sóc và đào tạo gà chọi cho mình. Ban ngày thì đào tạo huấn luyện, tối thì cho ăn thêm để luyện mổ. Đám thái giám rất thích đốt đèn để xem gà ăn, thích tự quan sát và đếm xem gà mổ được bao nhiêu lần. Thông thường con gà nào có thể mổ được 300-400 lần thì là gà tốt. Phổ Nghi - hoàng đế cuối cùng của triều Thanh thì thích chó. Vì thế trong cung nuôi rất nhiều chó. Phổ Nghi lệnh cho phải nuôi hơn 100 con. Những thái giám có địa vị cao trong cung hầu như một người đều có hai đến ba con chó.

Đám thái giám tâm tư rất giống con gái. Họ rất yêu hoa thích lá, thích trang điểm. Thời gian rảnh rỗi họ thường thưởng hoa, nghe nhạc. Có lúc thì ngắt hoa cài đầu để làm đẹp. Điển hình là thái giám nổi tiếng lịch sử Trung Quốc Ngụy Trung Hiền, vẻ ngoài thì xấu ma chê quỷ hờn nhưng lại rất đỏm dáng. Ông ta thường xuyên có sở thích ngắt hoa cài tóc.

Thái giám trong cung nhà Minh thường tìm mua những loại kỳ hoa dị thảo ở ngoài nhân gian rồi về trồng hai bên đường mà hoàng thượng hay đi dạo. Một mặt để phục vụ sở thích của mình, mặt khác muốn mượn việc đó để tranh sủng của hoàng thượng. Cuối triều Thanh thái giám Tiểu Đức Trương từng sưu tầm được rất nhiều loại cá vàng và các loại chim quý hiếm nổi tiếng. Ông ta còn kì công thuê những người chuyên nuôi dưỡng, đào tạo đám chim chóc và trở thành một trong những nơi thưởng ngoạn đẹp nổi tiếng trong cung. Hoàng đế Long Dụ rất thích và thường xuyên đến chơi. Về sau, những khoản tiền này được thanh toán từ khoản tiền trong cung. Ông ta không phải bỏ tiền ra mà còn giúp chủ nhân mua vui, đúng là được lợi cả đôi đường.

Ngoài cờ bạc hay một số thú chơi tao nhã kể trên ra, trong cung nhà Thanh còn thịnh hành hút tẩu, hút thuốc lào. Cuối triều Thanh, đám thái giám đua nhau hút thuốc phiện. Triều đình đã ra lệnh cấm trong cung. Nếu thái giám nào tàng trữ cất giấu bộ dụng cụ hút thuốc sẽ bị xử tội. Những người hút thuốc phiện, họ hàng thân thích sẽ phải đến Tân Cương làm nô dịch cho quan binh. Vậy mà số lượng thái giám hút thuốc phiện không hề giảm. Chính thái giám Tôn Diệu Đình khi mới tiến cung cũng đã từng phải ghi nợ ở quán thuốc phiện. Gọi là quán thuốc phiện mở trộm ở trong cung, nhưng thực ra lại là hai hiên nhà rất rộng lớn. Một dãy giường đất kê sát tường. Những thái giám nghiện thuốc thường tụ tập ở đây cùng nhau hút và nhả khói mù mịt, cười đùa náo nhiệt.