“Chúng tôi kiên quyết, sớm hay muộn các thỏa thuận hòa bình sẽ đạt được trước những nỗ lực của những người bảo trợ chế độ Kiev, những người tiếp tục bơm hàng tỷ đô la để kéo dài cuộc xung đột gây khốn khổ cho hàng ngàn người", Đại sứ Nga Anatoly Antonov nói trong bình luận chia sẻ với Newsweek.
Đề cập đến sự bùng nổ chiến tranh ngày 24/2/2022 là “một trong những bước ngoặt của lịch sử hiện đại”, ông Antonov bảo vệ quyết định của Điện Kremlin tiến hành “chiến dịch quân sự đặc biệt” vào nước láng giềng Ukraine sau gần 8 năm xung đột giữa Ukraine và quân ly khai thân Nga.
Đại sứ Antonov nói: “Những phát súng đầu tiên do Đức Quốc xã ở Kiev bắn vào mùa xuân năm 2014. Chính họ đã khiến Odessa rơi vào cảnh kinh hoàng và gửi xe tăng và máy bay tấn công người dân Donetsk và Lugansk. Điều tưởng chừng như một cơn ác mộng đã trở thành hiện thực".
Kiev và Washington có quan điểm rất khác nhau về cuộc xung đột và các sự kiện dẫn đến xung đột. Cuộc nổi dậy năm 2014 mà Antonov gọi là "một cuộc đảo chính với sự hỗ trợ trực tiếp của các quan chức nước ngoài, các nhân vật nhà nước, những người có hệ tư tưởng là chủ nghĩa dân tộc dưới các hình thức cực đoan" được chính phủ Ukraine hiện tại, do Tổng thống Volodymyr Zelensky lãnh đạo, và những người ủng hộ quốc tế coi là sự thể hiện chính đáng mong muốn của đất nước hướng về phương Tây.
Tuy nhiên, đất nước đã rơi vào xung đột và cuối cùng là một cuộc chiến tranh toàn diện.
Trong khi các quan chức ở Kiev liên tục cáo buộc Moscow can thiệp vào các vấn đề của Ukraine, Antonov lập luận rằng chính phương Tây đã can thiệp vào nước cộng hòa hậu Xô Viết đã giành được độc lập vào năm 1991. Sự can thiệp như vậy, theo ông Antonov, đã phá vỡ các cơ hội đạt được hòa bình, cả trong Thỏa thuận Minsk nhằm tìm cách giải quyết xung đột 2014-2022 đều thất bại và nỗ lực hòa giải cuộc chiến lớn hơn hai năm trước.
Đại sứ Antonov nói: “Điều quan trọng là phải hiểu, trong nhiều thập kỷ kể từ khi Liên Xô sụp đổ, Nga luôn tôn trọng độc lập và chủ quyền của Ukraine. Moscow nhất quán xây dựng mối quan hệ với nước láng giềng trên cơ sở các nguyên tắc hợp tác và láng giềng tốt đẹp được công nhận chung".
Đại sứ Antonov nói: “Sau khi bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt, vào mùa xuân năm 2022, một quá trình đàm phán đã được tiến hành ở Istanbul, điều đó có thể dẫn đến một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng. Tuy nhiên, áp lực từ các thủ đô 'thứ ba' không quan tâm đến thỏa thuận ngoại giao đã ngăn cản điều này xảy ra. Người phương Tây đã làm mọi cách để tước bỏ nền độc lập của Ukraine và biến nước này thành đầu cầu chống Nga".
Tuy nhiên, ông lập luận rằng "Nga vẫn không từ bỏ đối thoại", ngay cả khi ông cảm thấy rằng các đối tác ở phương Tây đang tiếp tục thúc đẩy một khuôn khổ không thể chấp nhận được.
Antonov nói: “Họ nhấn mạnh rằng không có lựa chọn thay thế nào cho 'định dạng Copenhagen' và 'công thức Zelensky'".
Định dạng Copenhagen là tên không chính thức được đặt cho các cuộc đàm phán hòa bình bắt đầu ở thủ đô Đan Mạch vào tháng 6/2023, quy tụ các đại diện của Brazil, Canada, Đan Mạch, Pháp, Đức, Ấn Độ, Ý, Nhật Bản, Đức, Nhật Bản, Nam Phi, Ả Rập Saudi Ả Rập, Hàn Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine, Vương quốc Anh và Mỹ. Ba vòng thảo luận nữa đã được tổ chức tại Ả Rập Saudi, Malta và Thụy Sĩ, với hàng chục quốc gia khác tham gia các phiên họp khác nhau.
'Công thức Zelensky' đề cập đến kế hoạch hòa bình 10 điểm của nhà lãnh đạo Ukraine lần đầu tiên được công bố vào tháng 10/2022. Trong số những điều khác, kế hoạch này kêu gọi rút toàn bộ lực lượng Nga khỏi lãnh thổ Ukraine, bao gồm bán đảo Crimea và các tỉnh Donetsk, Kherson, Luhansk và Zaporizhzhia, lần lượt được sáp nhập mà không được quốc tế công nhận vào năm 2014 và 2022.
Các đề xuất hòa bình khác đã được đưa ra từ các quốc gia như Brazil, Trung Quốc và liên minh các nước châu Phi, nhưng cho đến nay vẫn chưa có đề xuất nào có thể đưa hai bên ngồi vào bàn đàm phán.
Giống như Kiev, Washington khẳng định rằng việc quân đội Nga rút khỏi toàn bộ lãnh thổ Ukraine là điều kiện tiên quyết để chấm dứt xung đột và bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng sẽ phải có sự tham gia của Ukraine.
“Chúng tôi trung thành với nguyên tắc ‘không có gì về Ukraine nếu không có Ukraine.’ Chúng tôi sẽ không ủng hộ việc Ukraine bị buộc phải từ bỏ lãnh thổ", một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ nói với Newsweek.
Người phát ngôn nói thêm: “Và cần phải nói rõ, Nga không tìm cách sớm kết thúc cuộc chiến chống lại Ukraine. Putin vẫn cam kết thực hiện mục tiêu tối đa của mình là chinh phục hoàn toàn Ukraine và người dân nước này. Putin sẽ chỉ đồng ý với các biện pháp giúp ông ấy tiến xa hơn tới mục tiêu đó".
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cũng bày tỏ sự hoài nghi về tính chân thành trong các đề nghị hòa bình của Nga.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết: “Nga đã gửi tín hiệu rằng họ quan tâm đến lệnh ngừng bắn dọc theo các ranh giới hiện tại trong một thời gian dài. Họ đã công khai tuyên bố rằng việc chấp nhận quyền kiểm soát của Nga đối với lãnh thổ Ukraine là điều kiện tiên quyết cho các cuộc đàm phán. Tuy nhiên, chúng tôi chưa thấy bất cứ điều gì cho thấy Nga thực sự sẵn sàng tham gia vào một cuộc đàm phán nào đó liên quan đến việc từ bỏ các yêu cầu của mình”.
Người phát ngôn nói thêm: “Những gì Nga muốn là các điều khoản đầu hàng”.
Các quan chức Mỹ cũng lập luận rằng việc hỗ trợ Ukraine ngay cả trong một cuộc xung đột kéo dài là rất quan trọng đối với lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ, một điểm khiến những người đồng cấp Nga tức giận. Antonov cho rằng Washington đã không tính đến lợi ích của chính Nga, do đó làm trầm trọng thêm xung đột.
Đại sứ Antonov nói : “Thay vì nghe và hiểu những yêu cầu chính của Nga là phi quân sự hóa Ukraine cũng như bác bỏ các kế hoạch bài Nga và NATO đối với Kiev - Washington và các nước đồng minh chỉ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn”.
Nga, Ukraine và Mỹ không phải là các bên tham gia Quy chế Rome thành lập ICC, mặc dù Kiev đã chấp nhận quyền tài phán của tòa án đối với lãnh thổ Ukraine khi cuộc xung đột lần đầu tiên xuất hiện vào năm 2014.
