Năm 1867-68: Quan tâm đến nguồn tài nguyên thiên nhiên ở Greenland

Theo trang History, năm 1867, Ngoại trưởng Seward đã yêu cầu khảo sát chi tiết về hòn đảo băng giá Greenland do Đan Mạch "cai trị". Báo cáo được công bố vào năm 1868 mô tả Greenland là vùng đất trù phú.

"Greenland có số lượng lớn cá voi, hải cẩu, cá mập, cá tuyết, cá hồi, cáo, chó sói, tuần lộc, gấu và rất nhiều loài chim,...", ông Seward viết trong bản báo cáo.

Bộ trưởng Seward nhấn mạnh rằng Greenland là vùng đất có nguồn tài nguyên thiên nhiên gần như vô tận, đặc biệt là than đá và khoáng chất criolite, có thể giúp Mỹ "kiểm soát thương mại toàn cầu".

Ngoại trưởng Seward. Ảnh: Wikipedia.

Tuy nhiên, vào năm 1868, việc Mỹ mua Alaska năm 1867 đã bị chỉ trích. Quốc hội và người dân Mỹ không muốn có thêm những vùng lãnh thổ "đóng băng" nữa, vì vậy, đề xuất mua Greenland của ông Seward đã không trở thành hiện thực.

Năm 1910: Đề xuất trao đổi đất đai ba bên để lấy Greenland

Vào đầu thế kỷ 20, một kế hoạch khác được tiến hành để Mỹ có thể giành được quyền kiểm soát Greenland. Đề xuất này, do Đại sứ Mỹ tại Đan Mạch đưa ra, không phải là để Mỹ trực tiếp mua Greenland, mà là để có được vùng lãnh thổ này thông qua một giao dịch ba chiều phức tạp.

Cụ thể, vào ngày 20/9/1910, Đại sứ Maurice Egan đã gửi một lá thư đến Bộ Ngoại giao Mỹ phác thảo việc trao đổi đất đai. Vào thời điểm đó, Đan Mạch vẫn còn "đau đớn" vì mất đi một vùng lãnh thổ có giá trị là Schleswig-Holstein nằm giữa Đan Mạch và Đức. Trong các cuộc đàm phán với các nhà lãnh đạo Đan Mạch, Egan đã tìm ra một cách mà Đan Mạch có thể giành lại Schleswig-Holstein, vùng đất mà họ đã mất vào tay Đức năm 1864.

Cách thức trao đổi như sau: Thứ nhất, Đan Mạch sẽ nhượng lại Greenland cho Mỹ. Thứ hai, để đổi lấy Greenland, Mỹ trao cho Đan Mạch một cụm đảo ở Philippines. Thứ ba, Đan Mạch sẽ trao lại cụm đảo ở Philippines cho Đức (quốc gia khi đó đang tìm kiếm nhiều ảnh hưởng hơn ở phương Đông). Thứ tư, đổi lại, Đức sẽ trao lại Schleswig-Holstein cho Đan Mạch.

Egan gọi kế hoạch này là "gợi ý táo bạo" và rõ ràng là Chính phủ Mỹ đã đồng ý. Tuy nhiên, không có hành động nào được thực hiện khi đó đối với việc trao đổi Greenland, mặc dù nó có thể đã mở đường cho Mỹ mua Quần đảo Virgin từ Đan Mạch vào năm 1917.

Greenland là hòn đảo lớn nhất thế giới. Ảnh: SA.

Năm 1946: Đề xuất mua Greenland với giá 100 triệu USD

Năm 1946, ngay sau Thế chiến II, Mỹ đã đưa ra lời đề nghị hợp pháp để mua Greenland từ Đan Mạch. Trong thời kỳ diễn ra cuộc chiến tranh thế giới thứ hai, hơn 10.000 máy bay của lực lượng Đồng minh đã hạ cánh xuống Greenland để tiếp nhiên liệu cho các cuộc ném bom ở Đức.

"Lầu Năm Góc coi Greenland là tàu sân bay cố định lớn nhất thế giới. Máy bay không bay qua Đại Tây Dương. Chính vì vậy, vùng đất như Greenland và Iceland trở nên rất quan trọng", Doel, đồng biên tập của cuốn sách Exploring Greenland: Cold War Science and Technology on Ice, cho biết.

Vào đầu Thế chiến II, Đan Mạch tuyên bố trung lập, nhưng Đức Quốc Xã đã kiểm soát Đan Mạch vào năm 1940. Vì Đan Mạch vẫn kiểm soát Greenland, nên Mỹ rất lo ngại rằng Đức cũng sẽ "xâm lược" Greenland, tạo một căn cứ cho Đức Quốc Xã hoạt động ở Bắc Mỹ.

Năm 1941, Ngoại trưởng Mỹ đã ký hiệp ước "bảo vệ Greenland" với Đại sứ Đan Mạch tại Mỹ tại thủ đô Washington. Hiệp ước này quy định Mỹ chịu trách nhiệm bảo vệ Greenland trong chiến tranh và trao cho quân đội Mỹ quyền xây dựng bất cứ cơ sở vật chất cần thiết nào để máy bay của họ hạ cánh.

Greenland trở thành một tài sản chiến lược trong Thế chiến II đến mức Chính phủ Mỹ rất quan tâm đến việc mua hòn đảo này từ Đan Mạch. Năm 1946, một phái viên của Bộ Ngoại giao Mỹ tại Châu Âu tên là William Trimble đã đề xuất trả cho Đan Mạch 100 triệu USD bằng vàng để đổi lấy toàn bộ Greenland.

Lời đề nghị trả tiền mặt này khiến người dân Đan Mạch rất kinh ngạc.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao Đan Mạch Gustav Rasmussen nói với Đại sứ Mỹ tại Đan Mạch rằng: "Mặc dù chúng tôi nợ nước Mỹ rất nhiều, nhưng chúng tôi không cảm thấy rằng chúng tôi nợ họ toàn bộ đảo Greenland".

Năm 2024-2025: Tổng thống Trump bày tỏ ý định mua đảo Greenland

CBC đưa tin, trong cuộc họp báo ngày 7/1/2025, ông Trump cho biết ông không loại trừ sử dụng sức mạnh kinh tế hoặc quân sự để giành quyền kiểm soát Greenland - hòn đảo lớn nhất thế giới. Ông đe dọa sẽ "đánh thuế Đan Mạch ở mức rất cao".

"Greenland là một nơi tuyệt vời, và người dân ở đó sẽ được hưởng lợi rất nhiều nếu vùng đất này trở thành trở thành một phần của nước Mỹ. Chúng tôi sẽ bảo vệ vùng đất này", ông Trump từng viết trên mạng xã hội TruthSocial.

>>> Mời độc giả xem thêm video: Ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ