Nói không với người sợ độ cao

Đồ nghề của người leo dừa rất đơn giản, chỉ cần 1 cái dây nài dùng để tròng vào 2 bàn chân, một dây ba chạc đeo vòng qua bụng để giữ an toàn khi leo và một cái rựa dùng để hái dừa. Thế nhưng, ít ai biết để kiếm tiền từ nghề này, người thợ phải trả qua những thử thách đầy khó khăn.

Ông Nguyễn Hồng Tưởng (trú xã Ân Tường Đông, huyện Hoài Ân) - người có kinh nghiệm 20 năm trong nghề leo dừa, nêu một ví dụ khá đơn giản, khi mua quả ở những gốc dừa có dây leo quấn quanh như trầu, tiêu, thanh long, chủ nhà sẽ không ngần ngại đặt điều kiện: “Leo sao leo, hái sao hái, nhưng nếu làm dập, đứt dây tiêu, dây thanh long là phải đền”.

“Gặp trường hợp này, chúng tôi phải cẩn trọng từ đôi tay cho đến đôi chân để không làm đứt dây thanh long hay dây tiêu bò trên thân dừa. Chỉ cần sơ xuất nhỏ trong lúc thả dừa, làm gãy vài nhánh là ngay lập tức sẽ bị chủ nhà mắng mỏ không thương xót, thậm chí bắt đền. Có khi tiền đền bù cho người ta còn tốn hơn tiền mà mình mua số dừa hái được”, ông Tưởng nói.

Ông Nguyễn Hồng Tưởng trong một chuyến "tác nghiệp" trên thân dừa.

Anh Nguyễn Văn Đẩu (40 tuổi, huyện Hoài Nhơn), chia sẻ: “Làm nghề này cực nhọc, nguy hiểm và không phải ai cũng có thể làm được. Để có thể leo từ 20-30 cây dừa mỗi ngày, mỗi cây cao 10-20 m, đòi hỏi người làm nghề phải có sức khỏe, không sợ độ cao, nhanh nhẹn và đánh cược cả mạng sống của mình. Bởi vậy, những người mắc bệnh tim mạch, sợ độ cao… thì không bao giờ tồn tại trong nghề”.

Đúng 6 giờ sáng, ông Đẩu ra khỏi nhà, dạo hết vườn nọ đến vườn kia, ai bán dừa thì vào mua. Bình quân một ngày chạy xe 40-50 km, ông thu mua trên dưới 100 quả dừa.

Nghề hái dừa hót nhất là vào mùa nắng nóng vì người mua dùng để giải khát.

“Ăn cơm dưới đất, tác nghiệp trên cao”

Trải lòng về nghề, anh Nguyễn Tấn Trực - thợ leo dừa kỳ cựu (ở thôn Lộc Giang, xã Ân Tường Đông) cho hay: “Nghề này thịnh nhất là vào mùa nắng nóng, đây cũng là khoảng thời gian mà ong vò vẽ rất khoái làm tổ trên đọt dừa. Có lần, khi leo đến nơi, nghe động ong vù vù túa ra đốt. Đôi tay mắc bám cây dừa nên không thể đuổi, đành cắn răng chịu đựng. Người nào xui xẻo thì bị chúng phủ nguyên cả đàn, khi xuống được dưới đất phải lập tức nhập viện với mọi bộ phận trên cơ thể đều sưng vù, sốt mê man suốt mấy ngày liền”.

Những thân dừa có độ cao lên đến 20m chính là thử thách dành cho người thợ theo nghề.

Chưa dừng lại ở đó, anh Trực kể tiếp, có trường hợp trong lúc đã leo lên cao, tay chân người thợ bất ngờ bị vọp bẻ (chuột rút). Tiếp tục leo lên không được, xuống cũng không xong. Lúc đó, thợ leo dừa phải bình tĩnh bám chặt thân dừa, chờ cơn vọp bẻ đi qua mới thoát nạn.

“Bạn đồng nghiệp của tôi trong một lần leo lên nhưng bất ngờ nắm phải bẹ dừa khô, rơi tự do từ trên cao hàng chục mét xuống đất, giờ phải chịu cảnh tật nguyền. Đáng sợ hơn cả là những cây dừa có rắn độc nằm trên đọt. Rắn nằm dưới bẹ dừa chờ ăn bọ, ăn chuột, mình mà chạm phải là chúng đớp ngay. Có người xuống kịp đưa đi cấp cứu, người xuống nửa cây, chịu hết nổi thì đành thả tay phó mặc cho trời”, anh Trực nói.

Người thợ lao vun vút trên thân dừa khẳng khiu.

Ở vùng đất Bình Định còn có nhiều thợ leo dừa chuyên nghiệp, chuyên phục vụ làm cỏ dừa khi các nhà vườn cần. Công việc này yêu cầu người thợ leo lên đọt dừa, dùng rựa chặt dọn những tàu lá khô, bóc sạch những lá dừa gãy vướng trên đọt dừa và dọn những buồng dừa khô cho thông thoáng để những buồng dừa non phát triển.

Theo các chủ vườn dừa, nếu làm sạch cỏ dừa, năng suất dừa sẽ tăng được 10%, cho khoảng trên 50 trái/cây/năm. Đồ nghề của những thợ chuyên làm cỏ dừa còn có thêm 1 cây thang cao. Nhờ có cây thang nên mỗi cây dừa người thợ chỉ leo 1 đoạn ngắn nên đỡ mất sức, do đó mỗi ngày có thể leo đến vài ba chục cây dừa.

“Bình thường làm cỏ dừa người thợ được nhà vườn trả từ 20-30 ngàn đồng/cây tùy dừa cao thấp, mỗi ngày tôi có thể leo làm cỏ được từ 30-40 cây dừa nên kiếm được cũng khá, bình quân 1 triệu đồng/ngày. Nếu tháng nào có công việc làm dày thì trúng mánh nhưng đổi lại là sự nguy hiểm luôn rình rập mỗi khi đặt chân leo lên cây”, anh Nguyễn Văn Hoàng - thợ chuyên làm cỏ dừa ở thị trấn Bồng Sơn (huyện Hoài Nhơn) chia sẻ.