Chị Đàm Thị Liên, trú tại huyện Quỳnh Nhai (Sơn La) cho biết, đây là loại cá chỉ xuất hiện một mùa, từ tháng 3-7 hàng năm, có màu trắng trong như sữa lại mềm như bún nên được mọi người gọi là cá sữa, cá bún, cá thuỷ tinh hay cá ngần.

“Mọi năm phải tầm tháng 4-5 cá ngần mới xuất hiện nhưng năm nay tháng 3 cá đã có rất nhiều. Người dân dùng những chiếc lưới to, có mắt lưới nhỏ để đánh bắt. Có thuyền gặp được đàn cá ngần lớn, đánh được cả tạ cá mỗi ngày”, chị Liên nói.

Theo chị Liên, khách ăn cá ngần chủ yếu là ở Hà Nội. Mỗi ngày, chị thu gom cá ở các thuyền chài ven sông ở địa phương rồi đóng thùng xốp gửi xuống Hà Nội. Cá bắt lên bờ vẫn còn tươi rói, bán sỉ với giá 130 nghìn đồng/kg, bán lẻ là 160 nghìn đồng/kg, được khách ở khắp nơi mua về chế biến đủ món.

Cá ngần có hình dạng khá đặc biệt, nhỏ, mềm và trắng như sợi bún.

Trước đây cá ngần được người dân thuyền chài sống ven sông Đà đánh bắt về phục vụ bữa ăn gia đình và bán ở các chợ lân cận với giá rẻ. Tuy nhiên, ngày càng nhiều người biết đến và yêu thích mùi vị loại cá này nên đã đặt mua, cá ngần được phân phối khắp các tỉnh thành trong cả nước với số lượng lớn.

“Chúng sống tự nhiên ở sông Đà theo từng đàn lớn, trong suốt và không có xương nhưng thịt cá ngần lại rất dai, không tanh và có thể chế biến đủ món mà không bị nhũn hay nát nên nhiều người rất thích. Vào trái vụ, cá ngần không có để bán, nhiều người phải mua với giá nửa triệu/kg”, chị Liên cho hay.

Thường bán tôm cá ở chợ Thổ Quan (Đống Đa, Hà Nội) nhưng khoảng một tháng nay chị Hiền lấy thêm cá ngần về bán. Chị cho biết, đầu mùa, giá cá ngần lên tới 380 nghìn đồng/kg nhưng hiện tại chỉ có giá 200 nghìn đồng/kg.

Cá ngần được chế biến thành nhiều món ngon, trong đó ngon nhất là cá ngần rán trứng và thịt băm.

“Đầu mùa giá cao, mỗi phiên chợ tôi chỉ dám nhập 2kg về bán nhưng giờ giá rẻ, nhiều người ăn nên mỗi buổi chợ nhập 50kg cũng hết. Có người mua ít thì 2-3 lạng, người mua nhiều cả 4-5kg về cấp đông ăn cả năm”, chị Hiền cho hay.

Đặt mua liền 2kg cá ngần về ăn với giá 170 nghìn đồng/kg, chị Trần Thị Hương, trú tại Đống Đa (Hà Nội) cho biết, trước đây chị từng mua cá ngần với giá gần nửa triệu/kg.

“Loại cá này ăn rất thơm lại có thể chế biến được nhiều món. Mấy đứa con nhà tôi thích nhất là cá ngần rán trứng gà và canh chua cá ngần. Cá không có xương lại có màu trắng nên người già, trẻ nhỏ ăn được hết”, chị Hương chia sẻ.

Nói về cách chế biến cá ngần, chị Hương cho rằng dễ nhất và ngon nhất thì dùng khoảng 200g cá ngần với 2 quả trứng gà, 200g thịt lợn xay, thì là, hành… nêm thêm mắm, tiêu, đảo đều rồi mang rán vàng và ăn. Cá ngần rán hay chế biến món gì cũng rất thơm và ngọt, không có vị tanh như các loại cá khác.

Theo các nhà khoa học, Cá ngần là loại thực phẩm giàu đạm và axit béo omega 3 lành mạnh mà cơ thể không tự sản xuất được. Omega 3 đóng vai trò thiết yếu đối với sức khỏe não bộ, đồng thời được chứng minh có tác dụng giảm viêm, giảm nguy cơ mắc bệnh tim và rất có lợi cho thai nhi trong bụng mẹ.

Ngoài ra, cá ngần chứa vitamin như vitamin B2, B12, axit folic có tác dụng bổ tỳ, lợi tiểu tiêu phù, thông sữa, thanh nhiệt, giải độc, chữa ho... có thể chữa phù nề, đầy bụng, tiểu ít, da vàng, tắc sữa...

Đồng thời, cá ngần chứa nhiều nguyên tố magie, có tác dụng bảo vệ hệ thống động mạch tim, đề phòng bệnh huyết áp cao, bệnh tắc mạch cơ tim...