Tuy nhiên hiện nay chưa có cơ chế nào quản lý các giao dịch này tại Việt Nam, khiến việc đầu tư càng rủi ro và người chịu thiệt hại chính là người chơi. Về vấn đề này, báo Diễn đàn Doanh nghiệp đã có cuộc phỏng vấn với chuyên gia tài chính TS. Nguyễn Trí Hiếu...

Chuyên gia tài chính TS. Nguyễn Trí Hiếu.

- Mới đây, sàn Bitcoin BTC-E đã bị đóng cửa gây ảnh hưởng rất lớn đến các nhà đầu tư trên sàn này, từ sự kiện đó ông có bình luận gì về làn sóng đầu tư và sự rủi ro đối với các nhà đầu tư trong đó có Việt Nam khi đầu tư vào đồng tiền ảo Bitcoin?

Như chúng ta biết là đồng tiền Bitcoin, nói là tiền ảo thì nó không thực sự đúng, tôi xin sử dụng ở đây là đồng tiền kỹ thuật số cho chính xác hơn. Bởi đây là những giao dịch thật, giao dịch giữa những người họ chấp nhận những đơn vị đó để thanh toán với nhau.

Đồng Bitcoin thực sự ra đời từ nhiều năm nay, giá trị tăng lên rất lớn tới hàng nghìn USD/bitcoin có lúc nó xuống tận đáy, có lúc những sàn giao dịch bị đóng cửa ví dụ như các sàn giao dịch ở Nhật Bản. Từ đó những NĐT vào Bitcoin họ bị thiệt hại rất lớn.

Thế thì đồng Bitcoin nó trở thành một phương tiện đầu tư có nhiều cơ hội lớn cho những người dám mạo hiểm để chơi Bitcoin, họ có thể mua Bitcoin với một giá trị thấp nhưng khi bán đi họ có thể bán với giá trị cao đồng thời tại nhiều quốc gia họ có thể sử dụng Bitcoin thực hiện mua bán và các giao dịch các tài sản khác như mua vàng, mua bất động sản, nó trở thành một cái cơ hội để đầu tư nhưng mà với một rủi ro rất lớn.

Rủi ro đó nằm ở chỗ một cái sàn nếu như tôi là người đầu tư vào tiền ảo Bitcoin và mua trên sàn đó và nếu sàn đó bị đánh sập thì tất cả tài sản của tôi sẽ bị tiêu tan hết. Tôi khó có thể kiện cáo ai hay dùng những phương pháp nào đó để có thể thu hồi số tiền đã bỏ ra.

- Vậy thưa ông, tại sao các nhà đầu tư vẫn chấp nhận những rủi ro như thế?

Cái thứ nhất, ta cần phải biết đó là tạo được đồng Bitcoin nó là sản phẩm của trí tuệ, nó được tạo ra bởi những phương trình điện toán rất phức tạp, người muốn xây dựng những đồng Bitcoin như thế ( Mining – Đào mỏ) thì họ phải có một bộ máy tính cực mạnh, thấu hiểu về chương trình điện toán thường là những chuyên viên.

Họ có thời gian và giải các phương trình để tạo Bitcoin, một người có thể tạo đồng Bitcoin từ con số 0 và khi họ tạo thành công một đồng Bitcoin thì họ có thể bán nó trên sàn giao dịch. Thành ra họ giống như những người thợ đi đào mỏ vàng. Tức là từ tay không nếu mình chăm chỉ đào mỏ thì đến ngày nào đó mình sẽ đào ra được vàng.

Cái thứ hai đồng Bitcoin giá trị ban đầu của nó thấp hơn 1USD rất nhiều tuy nhiên cho đến lúc nó lên đến hàng nghìn USD/Bitcoin nhưng nó lại trùng xuống rất là nhanh thế thì những người thích mạo hiểm – những người thích chơi những đồng Bitcoin như thế thì khi họ mua vào với một giá trị thấp chẳng hạn như một vài USD nhưng qua những giao dich trên thế giới họ bán đi với giá hàng nghìn USD thì lợi nhuận đem về rất khủng khiếp hàng nghìn lần so với số tiền họ bỏ vào. Thì đây là sức hấp dẫn đối với những người thích đầu tư mạo hiểm.

Đồng Bitcoin còn có thể sử dụng với mục đích rửa tiền. Chẳng hạn bạn muốn chuyển USD từ Việt Nam sang nước ngoài thì trước hết bạn dùng tiền VND mua USD, USD dùng mua Bitcoin sau đó mang lên giao dịch trên sàn hoặc chuyển trực tiếp cho người nhận.

Khi có trong tay số Bitcoin này, người nhận sẽ hoán đổi nó sang đồng USD. Đồng USD khi này sẽ được dùng để mua sắm, mua bất động sản, mở các tài khoản ngân hàng, trở thành các giao dịch được hợp thức hóa những đồng tiền “bẩn”. Thành ra Bitcoin có thể được sử dụng rộng rãi để rửa tiền.

- Thực tế hiện nay, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính cấm các hoạt động giao dịch sàn tiền ảo Bitcoin và vàng ảo tuy nhiên các nhà đầu tư vẫn đang hoạt động chui. Ông có khuyến cáo gì cho các nhà đầu tư khi chịu sự rủi ro về mặt pháp lý? Việc đầu tư chui sẽ gây ảnh hưởng như thế nào tới dòng vốn luân chuyển trong và ngoài nước?

Hiện nay tôi biết chưa có luật nào cấm giao dịch Bitcoin. Một vài năm trước đây NHNN có ra quy định đồng Bitcoin không được sử dụng như một hình thức thanh toán bên cạnh tiền Đồng. Nếu mà đồng bitcoin được giao dịch thay cho tiền Đồng thì trong phạm vi vi phạm luật pháp. Nhưng nếu một người có Bitcoin mà họ mua bán trao đổi với nhau thì theo tôi hiểu thì chuyện này chưa bị cấm và chính vì thế mà cái việc giao dịch bằng Bitcoin nó càng ngày càng trở nên phổ biến hơn ở VIệt Nam.

Vấn đề đầu tư chui vào Bitcoin hiện nay sẽ ảnh hưởng rất xấu tới an ninh tiền tệ. Nó có thể bị lợi dụng cho các hành vi phạm pháp như rửa tiền chắc chắn nó sẽ ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ của quốc gia. Nếu như người chơi xem nó như một đồng tiền họ giao dịch, trong khi thị trường bitcoin giao động rất mạnh và từ đó ảnh hưởng đến những thị trường tiền tệ khác của chúng ta.

Nếu như đồng Bitcoin được cấp phép thì sự phát triển của đồng Bitcoin khiến người chơi đổi tiền Đồng để mua Bitcoin, hoặc ngoại tệ để mua Bitcoin để từ đó học chơi. Hoạt động như thế ảnh hưởng tới dung lượng tiền tệ của Việt Nam, nó ảnh hưởng tới cái khối lượng tiền tệ, chính sách và an ninh tiền tệ của Việt Nam.

- Thưa ông, hiện nay Việt Nam cần những chính sách gì đối với thị trường giao dịch vàng ảo và tiền kỹ thuật số hiện nay? Nên cấm hay không? Nếu cấm thì phải cấm như thế nào để không còn tồn tại những hoạt động ngầm trong thị trường tiền ảo?

Việc cấm đồng tiền Bitcoin là rất khó, bởi nó không như là tiền chuyển khoản hay tiền trong ngân hàng mà NHNN, Chính phủ có thể quản lý được ai là người đang giữ bao nhiêu tiền, số tiền giao dịch là bao nhiêu như thế nào, có thể truy tìm dấu vết. Quy mô cung ứng tiền M1, M2 là chỉ số được NHNN sử dụng để điều chỉnh lượng tiền trong nền kinh tế.

Còn tiền kỹ thuật số là loại tiền tệ không hình thể vật chất, nó tồn tại trong thế giới máy tính và được giao dịch với nhau. Thành ra vấn đề kiểm soát là vấn đề rất khó khăn và chính vì việc khó kiểm soát như thế nên việc cấm sẽ đẩy những người đầu tư Bitcoin vào thế giới ngầm, thế giới kỹ thuật số là thế giới mà các quốc gia trên thế giới chưa thể có sự kiểm soát toàn bộ được.

Vì vậy thay vì cấm, chúng ta nên tìm cách quản lý nó. Chúng ta sẽ không chấp nhận đồng Bitcoin như một đơn vị tiền tệ để thanh toán. Nhưng mình có thể ra quy định về các sàn giao dịch Bitcoin phải được đăng ký, phải thể hiện ai là người chịu trách nhiệm và tất cả những sàn không đăng ký hoạt động chui sẽ được coi là bất hợp pháp và sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật. Như vậy sẽ hạn chế các công ty và sàn giao dịch ngầm. Vậy thay vì cấm, chúng ta có thể có các chế tài quản lý cho họ hoạt động công khai nhưng dưới sự kiểm soát của cơ quan chức năng.

Trong tương lai Bitcoin sẽ còn tăng giá.

- Ông có dự đoán gì cho giá trị của những đồng tiền ảo này trong thời gian tới? Sẽ là tiếp tục tăng hay chững lại hay giảm xuống?

Giá trị của đồng Bitcoin phụ thuộc vào hai yếu tố, thứ nhất là nhu cầu thị trường, thứ hai là nguồn cung Bitcoin. Trong đó, nguồn cung Bitcoin lại rất hạn chế, do để tạo một đồng Bitcoin cần hỗ trợ rất nhiều về mặt kỹ thuật cao. Với số lượng người chơi đông, nguồn cung hạn chế dẫn đến cung không đủ cầu từ đó đẩy giá đồng Bitcoin lên.

Theo tôi, dự báo đồng Bitcoin sẽ tăng giá trị nhưng tới mức nào thì chưa thể dự báo được, nhưng nó sẽ tiếp tục tăng. Nó cũng sẽ có những biến động lúc lên lúc xuống, sẽ có những sàn đóng cửa có những sàn phát triển tốt nhưng nói chung trên toàn cầu thì tôi nghĩ giá trị đồng Bitcoin sẽ tiếp tục tăng. Nhưng tăng ở mức độ nào? Không thể loại trừ khả năng nó đi xuống chính vì vậy rủi ro đầu tư vào Bitcoin là rất cao do ta không lường trước được giá trị của nó.

Xin cảm ơn ông!