Hạt mề gà hay còn được gọi là hạt mắc lạng (mác ngoạng), là một trong những loại trái cây đặc sản của vùng núi Sơn La. Loại hạt này thường vào mùa thu hoạch từ tháng 6 đến tháng 7 hàng năm.

Loại hạt này được thu hái trên cây mề gà. Đây là cây thân gỗ, cao chừng 3-5 mét, lá to, tán rộng, cho bóng mát quanh năm. Quả mề gà mọc thành chùm như cánh quạt. Lúc chín có màu đỏ như ớt trông rất đẹp mắt.

Khi quả nở bung lớp vỏ ngoài, người dân sẽ vào rừng để lấy phần hạt bóng thẫm bên trong quả. Lúc này, hạt mề gà to, đều, rất dẻo và ăn cũng ngon nhất.

Hạt mề gà năm nay số lượng ít nên khách muốn mua không dễ dàng.

Nhiều người ăn đánh giá loại hạt này vị ngọt thanh, bùi dẻo như hạt dẻ, ruột vàng óng, được rất nhiều thực khách yêu thích. Mọi năm, dân vào rừng nhặt được rất nhiều loại hạt này về đem bán cho thương lái. Nhưng năm nay, một số người dân cho biết hạt mề gà mất mùa nên có số lượng rất ít để bán ra thị trường.

“Do thời tiết, cây mề gà năm nay mất mùa, không có quả mấy nên người dân đi nhặt về được rất ít, thi thoảng mới có người bán ra. Họ thường để gia đình họ ăn thôi. Hôm trước, tôi đi gom mà không có, mãi mới có người rao bán 1-2kg. Số lượng quá ít nên tôi không thu mua”, chị Nguyễn Quyết (Sơn La) chia sẻ.

Theo chị, nếu như mọi năm, thời điểm này, hạt mề gà đã bước vào chính vụ, số lượng thu mua được rất nhiều để bán cho thực khách thì năm nay, chị không có để bán mà khách cũ vẫn nhắn tin hỏi mua.

Chia sẻ thêm về tình hình kinh doanh năm ngoái, trung bình mỗi ngày chị thu mua được hơn 50kg, có những ngày thu mua được hơn 100kg. Khi thu mua về, chị sẽ đóng gói và gửi đi các tỉnh nên không có hàng tồn bao giờ.

Hiện tại, hạt mề gà đang được rao bán giá chỉ từ 35.000 đồng/kg.

Mọi năm, giá hạt mề gà vào chính vụ dao động khoảng 15.000 – 20.000 đồng/kg bán lẻ. Chị cho biết năm nay, do mất mùa, hạt mề gà có giá cao hơn chút.

Theo đó, loaị hạt này kích thước to phải gần bằng ngón chân cái, ăn bở và thơm, không khác gì ăn hạt dẻ. Do loại hạt này thu từ cây trong rừng, giá lại rẻ nên được nhiều người tìm mua về ăn. Chị cho biết hạt mề gà có thể luộc, nấu canh hoặc nướng đểu ăn rất ngon.

Với bà con người Thái, hạt mề gà vùi tro bếp mới là cách thưởng thức chuẩn nhất. Cách chế biến này sẽ giúp hạt chín bằng nhiệt mà không bị mất nước nên sẽ giữ trọn hương vị vốn có của nó.

Chị Hà – người bán hàng online ở Bắc Ninh, cho biết năm nay hạt mề gà có rất ít, từ đầu mùa tới giờ chị mới nhập về chừng 2-3 chuyến. “Mỗi lần cũng chỉ được vài cân, nhiều nhất là chục cân. Khách liên hệ mua sỉ nhiều nhưng tôi chỉ để dành bán lẻ, khách mua lẻ còn không đủ để bán”, chị chia sẻ.

Chuyến gần đây nhất, chị đang bán giá 35.000 đồng/kg. Hiện tại, chị không dám nhận đơn khách đặt trước vì chị không biết bao giờ sẽ về chuyến tiếp theo. Vì vậy, khi nào có hàng, chị đăng bán trên mạng, ai mua thì lúc đó sẽ liên hệ.