"Trong sự buồn đau sâu sắc, nữ hoàng thông báo về cái chết của người chồng thân yêu của bà, Hoàng thân Philip, Công tước xứ Edinburg", theo thông cáo của Điện Buckingham vào 12h ngày 9/4 (giờ địa pahương).

"Hoàng thân đã ra đi trong yên bình vào sáng nay tại cung điện Windsor", thông cáo cho biết, nói thêm rằng hoàng gia cùng thế giới tiếc thương sự ra đi của hoàng thân.

Vài năm qua, sức khỏe Hoàng thân Philip -  chồng Nữ hoàng Elizabeth II ngày càng yếu đi do bệnh tật, trong đó có bệnh tim và nhiễm trùng bàng quang. Hoàng thân Philip hầu như không xuất hiện trước công chúng kể từ khi rút khỏi các hoạt động của hoàng gia Anh năm 2017.

Hồi tháng 3, hoàng thân được xuất việc sau một tháng điều trị "phòng ngừa". Điện Buckingham cho biết hoàng thân phải chống chọi với chứng "nhiễm trùng". Tuy nhiên, thời gian sau đó, gia đình hoàng gia đã đưa ra những thông tin lạc quan hơn về sức khỏe của ông, như việc con trai út, Hoàng tử Edward nói rằng hoàng thân "khá hơn rất nhiều" và "mong chờ sớm được ra ngoài".

Hoàng thân Philip trong tấm ảnh chụp năm 1958. Ảnh: Getty.

Làm hoàng thân như một "công việc"

Mối quan hệ của Hoàng thân Philip và Nữ hoàng Elizabeth II bắt đầu từ khi họ còn trẻ và nữ hoàng vẫn còn là công chúa. Trước khi được cha cho phép làm đàm cưới, Công chúa Elizabeth từng nói với Vua George VI rằng Philip là người đàn ông duy nhất bà mãi mãi có thể yêu thương.

Cặp đôi kết hôn năm 1947. New York Times miêu tả rằng ngày 20/11/1947, lúc cặp đôi kết hôn, là lúc nước Anh vẫn đang chật vật vực dậy sau chiến tranh, và là lúc mặt trời đã lặn trên đế quốc Anh một thời rộng lớn.

Hoàng thân Philip dành 65 năm trong cuộc đời mình để ủng hộ nữ hoàng. Ông rút lui khỏi các hoạt động trước công chúng vào năm 2017.

Trong những năm sung sức của cuộc đời mình, hoàng thân giúp tạo ra hình ảnh mới về hoàng tộc dưới vương triều mới của nữ hoàng trong lúc nước Anh và thế giới trải qua những biến động to lớn, tôn vinh nước Anh và hoạt động vì các mục tiêu môi trường, khoa học, công nghệ. Nhưng duy trì chế độ phong kiến Anh luôn là mục tiêu lớn nhất.

Với Hoàng thân Philip, vai trò trong hoàng gia là một công việc ông phải hoàn thành. "Chúng ta phải giữ cho cỗ máy hoàng gia hoạt động", Hoàng thân Philip từng nói.

Trong suốt những năm qua, nữ hoàng nhiều lần thừa nhận sự ảnh hưởng sâu sắc của Hoàng thân Philip đối với bà. Trong bài phát biểu nhân dịp kỷ niệm 50 năm ngày họ kết hôn, nữ hoàng gọi chồng là sức mạnh và chỗ dựa của bà.

NBC nhận định Hoàng thân Philip là người sống kín tiếng, nhưng nổi tiếng vì những phát ngôn thẳng thừng.

Nữ hoàng Elizabeth II và Hoàng thân Philip trong một sự kiện năm 2006. Ảnh: Getty.

Hơn 70 năm đi cùng nữ hoàng

Hoàng thân Philip sinh ra trong gia đình hoàng tộc với tước hiệu Hoàng tử của Hy Lạp và Đan Mạch. Nhưng không lâu sau khi ra đời, chú của ông, Hoàng đế Constantine I bị phế truất khỏi ngôi vua Hy Lạp. Chính quyền quân sự Hy Lạp khi đó, mà cha ông là thành viên, bị bắt giữ. Sau khi chính thức bị trục xuất khỏi Hy Lạp năm 1922, Hoàng thân Philip và gia đình đi tới Pháp, định cư ở Saint-Cloud.

Hoàng thân Philip và Nữ hoàng Elizabeth, khi đó còn là công chúa, lần đầu gặp mặt năm 1934 tại đám cưới của Công chúa Hy Lạp Marina và Hoàng thân George, Công tước xứ Kent.

Năm năm sau, họ tái ngộ khi Công chúa Elizabeth theo cha mẹ tới thăm Học viện Hải quân Hoàng gia Britannica ở Darthmouth. Lúc này, Hoàng thân Philip đang theo học ở học viện. Công chúa Elizabeth và Hoàng thân Philip trao đổi thư từ với nhau qua suốt Thế chiến II.

Hoàng thân Philip phục vụ trong Hải quân Hoàng gia Anh trong Thế chiến II. Năm 1942, ở tuổi 21, ông được phong thúy úy trên tàu HMS Wallace, một trong những thiếu úy trẻ nhất của Hải quân Anh. Hai người anh em cùng cha khác mẹ của ông chiến đấu trong quân đội Đức.

Theo Channel 4, giới quý tộc trong Hoàng gia và chính trị Anh không ưa Hoàng thân Philip, bởi ông có mối liên hệ gia đình với Đức. Những người này cho rằng ông không có trình độ học vấn phù hợp, thậm chí đặt câu hỏi về lòng trung thành của Hoàng thân Philip với Nữ hoàng Elizabeth.

Sau năm 1947, dù cưới ngừa thừa kế ngai vàng của nước Anh, Hoàng thân Philip vẫn tiếp tục sự nghiệp hải quân của mình. Năm 1949, ông được phong hàm trung úy trên tàu HMS Chequers, trước khi được thăng hàm thiếu tá một năm sau đó. Hoàng thân Philip và vợ nhận tin Vua George VI, người trị vì nước Anh, qua đời khi đang trong chuyến đi đại diện hoàng gia tới Kenya năm 1952.

Sau khi trở về Anh, Công chúa Elizabeth chính thức lên ngôi Nữ hoàng ngày 8/2/1952.

Nữ hoàng Elizabeth II và Hoàng thân Philip vào năm 1990. Ảnh: Reuters.

Trong hàng chục năm, Hoàng thân Philip đã song hành cùng Nữ hoàng Elizabeth tới thăm hàng chục quốc gia. Ông cũng trở thành chủ tịch và nhà bảo trợ của khoảng 800 tổ chức cứu trợ và từ thiện.

Với sự quan tâm đặc biệt dành cho thể thao và phúc lợi của người dân, ông đã tham gia vào sáng kiến thành lập Giải thưởng Công tước Edinburgh, với mục tiêu phát triển thanh thiếu niên. Giải thường này hiện đã phổ biến ở hơn 140 quốc gia và vùng lãnh thổ khắp thế giới.

Năm 1961, Hoàng thân Philip trở thành thành viên Hoàng gia Anh đầu tiên trả lời phỏng vấn trên truyền hình. Trong buổi phỏng vấn, Hoàng thân Philip nói về đóng góp của ông trong tuần lễ đào tạo kỹ thuật của khối Thịnh vượng chung, nhằm thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp.