Khe vực Ius Chasma và Tithonium Chasmata thuộc hệ thống hẻm núi Valles Marineris đồ sộ trên sao Hỏa - Ảnh: ESA

Theo các nhà khoa học, Valles Marineris cắt ngang qua sao Hỏa giống như Grand Canyon cắt ngang Mỹ dù kích thước chúng khác nhau. Sự khác biệt lớn giữa cả hai là Grand Canyon hình thành khi sông Colorado xói mòn đá, trong khi Valles Marineris được cho là xuất hiện do sự trôi dạt của các mảng kiến tạo.

“Khi tách ra xa nhau, các mảng kiến tạo dường như đã tạo ra những khối đá hình tam giác lởm chởm trông giống hàm răng cá mập. Qua thời gian, những cấu trúc đá này sụp xuống và xói mòn”, ESA cho biết.

Hình ảnh phối cảnh khe vực Tithonium Chasma - Ảnh: ESA

Valles Marineris là hệ thống hẻm núi lớn nhất trong hệ Mặt trời với chiều dài 4.000 km, rộng 200 km và sâu tới 7 km. Nó dài gấp 10 lần, rộng gấp 20 lần và sâu gấp khoảng 5 lần hẻm Grand Canyon. Valles Marineris sẽ trải dài từ miền bắc Na Uy đến Sicily ở phía nam nước Ý nếu nằm trên Trái đất.

Hình ảnh chụp vào ngày 21.4 và được ESA công bố hôm 20.7, thể hiện rõ các khe vực Ius Chasma và Tithonium Chasmata ở phần phía tây của hệ thống hẻm núi. Ius Chasma nằm phía bên trái, dài 840 km; còn Tithonium Chasma ở bên phải và trải dài hơn 805 km.

Mặc dù những hình ảnh có độ phân giải cao hiển thị chi tiết bề mặt đáng kinh ngạc, nhưng chỉ khi nhìn vào bản đồ độ cao, các nhà khoa học mới nhận ra độ sâu ngoạn mục của các khe vực - lên đến 7 km. Với độ sâu này, các khe vực gần như có thể nuốt chửng ngọn núi cao nhất trên Trái đất là đỉnh Everest. Trong khi đó, điểm sâu nhất của Grand Canyon chỉ là hơn 1,6 km.

Một góc nhìn khác của khe vực Tithonium Chasma - Ảnh: ESA

Trên đỉnh Tithonium Chasma, một đụn cát sẫm màu mang đến sự tương phản màu sắc cho hình ảnh. Cát này có thể đến từ vùng núi lửa Tharsis gần đó. Bên cạnh đụn cát sẫm màu là hai gò đất sáng màu. Bề mặt của chúng đã bị xói mòn mạnh bởi gió của sao Hỏa, cho thấy rằng chúng được làm bằng vật liệu yếu hơn so với đá xung quanh.

Giữa hai gò đất là một loạt các ụ đất nhỏ hơn. Các cuộc điều tra của Mars Express đã tìm thấy các khoáng chất sunphat chứa nước ở khu vực này. Điều này cho thấy rằng những ụ đất có thể liên quan đến quá trình bay hơi nước diễn ra rất lâu trước đây, mặc dù lý thuyết này vẫn còn đang được tranh luận.

Valles Marineris là một cấu trúc thú vị không chỉ vì kích thước và vẻ ngoài. ESA đã tìm thấy bằng chứng về nước dạng băng ở đó. Trong tương lai, nếu có thể lên sao Hỏa, con người sẽ cần tận dụng những nguồn nước sẵn có trên hành tinh này, đặc biệt là khi muốn ở lại lâu dài.

Tàu vũ trụ Mars Express đã quay quanh hành tinh đỏ từ năm 2003, chụp ảnh bề mặt sao Hỏa, lập bản đồ các khoáng chất, xác định thành phần và sự lưu thông của bầu khí quyển, thăm dò bên dưới lớp vỏ của hành tinh và khám phá cách các hiện tượng khác nhau tương tác trong môi trường sao Hỏa.