Trung Quốc có hàng nghìn năm lịch sử, trải qua nhiều triều đại với các nền văn hóa khác nhau nên di tích văn hóa và lịch sử nhiều không kể hết. Qua nhiều cuộc chiến, số bảo vật đang lưu lạc trên khắp đất nước. Thế nhưng, không phải ai cũng biết cách nhận biết cổ vật, vì vậy, mới có câu chuyện di tích văn hóa bị phá hủy vì sự vô ý của nhiều người. Thậm chí, có người biết rõ đó là cổ vật mà vẫn cho rằng chúng là thứ đồ “đồng nát” vô giá trị.

Câu chuyện tương tự xảy ra vào những năm 1980 với một ngư dân họ Trần sống tại một ngôi làng ở Trùng Khánh. Ngày nọ, ông cùng con đến sông Gia Lăng từ sáng sớm để đánh cá. Ông tự nhủ hôm nay phải bắt thật nhiều cá mới có thể kiếm được món hời.

Ông Trần thả lưới rồi chờ đợi. Không lâu sau, lão ngư phát hiện lưới đánh cá rất nặng, ông hào hứng nghĩ bắt được mẻ cá lớn, bèn nhanh chóng thu lưới.

Trong lúc đánh cá trên sông, ngư dân tình cờ thấy một cột sắt lớn. (Ảnh: Sohu)

Thế nhưng, nhìn thấy thứ mắc trong lưới, lão Trần chẳng thể vui nổi. Một cây cột sắt khá lớn nằm gọn trong lưới chứ không có con cá nào. Cột sắt mà ông Trần “bắt” được đã gỉ sét, nặng khoảng 90kg, cao khoảng 75cm, bên trên thân có khắc chữ nhưng ông không đọc được. Lần đầu gặp phải tình huống như vậy, lão ngư dân và con trai sau khi đánh cá quyết định đem cột sắt về nhà.

Mọi người trong nhà bắt đầu quan sát cây cột sắt, hàng xóm biết tin cũng kéo đến, không ai biết nó dùng để làm gì. Sau một hồi ngắm nghía mà không ra kết quả, lão Trần khẳng định cây cột sắt này chỉ là thứ đồ đồng nát vô giá trị. Ông ta quyết định mang nó đến nơi thu mua phế liệu trong thị trấn và bán nó.

Cây cột sắt là trụ xây cầu có từ thời Hán Vũ Đế. (Ảnh: Sohu)

Lão Trần bán cây cột sắt được 65 NDT (hơn 200.000 đồng). Ông rất vui vì số tiền này ở thời điểm đó bằng thu nhập nửa năm. Việc lão Trần bán cột sắt được giá lan truyền khắp làng, ai ai cũng đem ra để bàn tán.

Dần dần, tin tức lan tới Cục Di tích Văn hóa địa phương. Cán bộ của cục hay tin liền tìm tới nhận nhà lão Trần. Sau khi nghe ông Trần kể đầu đuôi sự việc, người này vội chạy đến trạm thu phế liệu để yêu cầu mua lại cây cột sắt. Anh ta đã tốn rất nhiều công sức ngồi bới đống phế liệu mới tìm thấy nó. Cuối cùng, anh chấp nhận chi 200 NDT (hơn 680.000 đồng) để mua lại cây cột sắt.

Đem về Cục, các chuyên gia khảo cổ thực hiện kiểm định cây cột sắt. Họ xác định nó là một trụ sắt dùng để xây cầu từ thời Hán Vũ Đế (156 TCN - 87 TCN). Chữ viết được khắc trên trụ sắt cũng là văn tự của triều đại Hán Vũ Đế. Nó được đánh giá là cổ vật bằng sắt hoàn chỉnh nhất, với niên đại sớm nhất được tìm thấy ở Trung Quốc. Giá trị nghiên cứu lịch sử của nó vô cùng lớn.

Các chuyên giá đánh giá theo giá trị thị trường, cây cột trụ sắt này phải 300 triệu NDT (hơn 1.020 tỷ đồng).

'Cuối cùng, cột trụ sắt được đưa vào bộ sưu tập của bảo tàng Tứ Xuyên. Rất may, vị chuyên viên của Cục Di tích văn hóa địa phương kịp thời “cứu” nó khỏi nguy cơ bị hủy hoại vì sự thiếu hiểu biết của người dân.