Chiến lợi phẩm từ Ukraine giúp Nga có công nghệ hàng triệu USD

Pháo phòng không mới nhất của Nga, 2S38 Derivatsiya SAM, hiện vẫn còn trong tình trạng “chưa rõ ràng”. Bất chấp những tuyên bố “mạnh miệng” của quan chức ngành công nghiệp quốc phòng Nga và yêu cầu của chiến trường, nhưng Bộ Quốc phòng Nga vẫn chưa thể triển khai như mong đợi.

Theo hãng tin quốc phòng Ba Lan Defence 24, Tập đoàn quốc phòng khổng lồ Rostec đã thúc giục các công ty đẩy nhanh tiến độ giao hàng, nhưng cho đến nay vẫn chưa có tiến triển gì. Theo một số thông tin, có thể là nguyên nhân là chưa khắc phục xong lỗi.

Quay trở lại đầu năm 2024, những người trong ngành công nghiệp quốc phòng Nga, bao gồm cả Rostec, hứa sẽ đẩy nhanh việc bàn giao 2S38, sau khi hoàn thành các cuộc thử nghiệm cấp nhà nước. Đến mùa hè năm ngoái, Rostec đã tăng gấp đôi những lời đảm bảo này, công bố kế hoạch triển khai 2S38 ở Ukraine, để chống lại các mối đe dọa trên không. Nhưng việc triển khai vẫn còn “rất xa” và không có lời giải thích chính thức nào.

Một thông tin gợi ý về một nguyên nhân “chậm chễ” đã xuất hiện. Các nguồn tin của Nga cho biết, các kỹ sư đang “tinh chỉnh” 2S38 và đạn của nó, có thể chịu ảnh hưởng từ những kỹ thuật và công nghệ, thu được từ một xe chiến đấu bộ binh CV9040C của Thụy Điển, trước đó viện trợ cho Ukraine, đã bị Nga thu giữ. Nếu đúng như vậy, điều này có thể chỉ ra rằng, các kỹ sư Nga đang sửa đổi vũ khí của mình, dựa trên kinh nghiệm trên chiến trường.

Xe chiến đấu bộ binh CV9040C, do công ty quốc phòng BAE Systems của Thụy Điển chế tạo, không phải là một xe chiến đấu bộ binh đơn thuần; đây là xe chiến đấu bộ binh cơ động cao, là một phần của gia đình CV90, được thiết kế để vận chuyển và hỗ trợ hỏa lực cho các đơn vị bộ binh trong chiến đấu.

CV9040C được trang bị pháo tự động 40mm, nên có hỏa lực đáng kể, mặc dù về mặt kỹ thuật nó được xếp vào pháo binh, nhưng đầu đạn có lượng thuốc nổ tương đối nhỏ. Xe được trang bị lớp giáp, có thể chống lại vũ khí nhỏ và các mảnh bom, mảnh đạn pháo; biến nó trở thành một phương tiện chiến đấu hiệu quả trên bộ.

Còn hệ thống phòng không 2S38 được cho là sẽ thay thế các hệ thống phòng không thời Liên Xô cũ như Shilka và Tunguska. Nhưng có một điều khác biệt là không giống như các hệ thống tiền nhiệm, nó không có tên lửa đất đối không tầm ngắn, một tính năng quan trọng để tấn công các vật thể bay có tốc độ cao. Sự thiếu sót đó đã làm dấy lên nghi ngờ, về việc liệu nó có thể hoàn toàn đảm nhiệm vai trò như các hệ thống tiền nhiệm hay không?

Tuy nhiên, việc phát triển của 2S38 vẫn chưa kết thúc. Các quan chức Nga khẳng định rằng, kinh nghiệm chiến trường ở Ukraine đang thúc đẩy những cải tiến quan trọng đối với 2S38. Pháo chính của 2S38 có lợi thế hơn so với các thiết kế cũ, có khả năng vô hiệu hóa không chỉ các mối đe dọa trên không, mà còn cả xe bọc thép, sinh lực và các mục tiêu kiên cố, bảo đảm tính linh hoạt của nó.

Do đó, pháo phòng không tự hành 2S38 Derivatsiya-PVO có thể là lựa chọn mới nhất của quân đội Nga, cho hệ thống phòng không cỡ nòng lớn; trong thời đại ngày càng bị chi phối bởi tên lửa, tác chiến điện tử và máy bay không người lái.

2S38 sử dụng khung gầm xe chiến đấu bộ binh BMP-3, đã được kiểm chứng qua thực tế; pháo phòng không này được trang bị pháo tự động 57mm, không chỉ có hỏa lực mạnh, mà còn có thể bắn đạn với độ chính xác vào mọi mục tiêu, từ trực thăng bay thấp, tên lửa hành trình, UAV cho đến mục tiêu trên mặt đất.

Không giống như các hệ thống phòng không truyền thống, dựa vào tên lửa dẫn đường bằng radar, 2S38 được chế tạo theo hướng phòng không thụ động, nên có khả năng sống sót cao hơn, khi pháo sử dụng máy ngắm mục tiêu quang điện tiên tiến, bao gồm một kính quan sát ảnh nhiệt, hệ thống theo dõi tự động dựa trên TV và máy đo khoảng cách bằng laser.

Với hệ thống điều khiển tự động, giúp pháo thủ nhanh chóng tấn công các mục tiêu cả mặt đất và trên không, mà không phát ra tín hiệu điện từ, để có thể khiến nó trở thành mục tiêu cho tên lửa tìm kiếm radar của đối phương. Tính năng này là bước ngoặt trong chiến tranh hiện đại, khi các biện pháp đối phó điện tử liên tục được cải tiến, để vô hiệu hóa các hệ thống dựa trên radar.

Trái tim của 2S38 là pháo tự động 57mm 2A90, một loại vũ khí cực kỳ mạnh mẽ, có khả năng bắn với tốc độ lên tới 120 viên/phút. Đây không phải là pháo phòng không như S-60 của thập niên 1950, mà là pháo mới do Derivatsiya thiết kế, để bắn đạn phát nổ ở gần mục tiêu, phá hủy UAV và tên lửa bằng những mảnh đạn, nâng cao khả năng tiêu diệt mục tiêu.

Pháo 2A90 cũng có thể bắn đạn dẫn đường, giúp nó có khả năng tấn công các mối đe dọa trên không di chuyển nhanh, với độ chính xác cao. Tầm bắn hiệu quả của pháo là 6 km, độ cao phòng không tối đa khoảng 4,5 km, biến nó thành vũ khí chống UAV, máy bay bay thấp và thậm chí một số tên lửa hành trình.

Do sử dụng khung gầm xe chiến đấu bộ binh BMP-3, nên hệ thống pháo phòng không này vẫn duy trì được khả năng bơi hoàn toàn, nghĩa là sông ngòi và chướng ngại vật dưới nước, sẽ không cản trở nhiều khả năng cơ động.

Không giống như các hệ thống phòng không cũ của Nga, thường phụ thuộc vào radar và tên lửa, 2S38 mang lại một mức độ độc lập nhất định trên chiến trường. Nó có thể hoạt động như một phần của mạng lưới phòng không lớn hơn, cung cấp thông tin mục tiêu cho các vũ khí khác hoặc có thể hoạt động tự động, tự săn lùng các mối đe dọa trên không.

Trong chiến tranh đô thị, với pháo 57 mm, 2S38 có thể đóng vai trò như một phương tiện hỗ trợ hỏa lực cho các đơn vị bộ binh chiến đấu, phá hủy các điểm mạnh của đối phương bằng các loại đạn nổ phá. Khả năng vô hiệu hóa UAV và tên lửa dẫn đường chính xác, có thể biến 2S38 thành một vũ khí quan trọng trong việc chống lại khả năng tấn công tầm xa của phương Tây.

Liệu pháo 2S38 có thể khẳng định được là vũ khí ưu việt trên chiến trường hay không, vẫn còn phải chờ xem; nhưng có một điều chắc chắn là 2S38 Derivatsiya-PVO đại diện cho sự thay đổi trong học thuyết phòng không của Nga, áp dụng các giải pháp pháo cỡ nòng lớn vào thời điểm chiến trường ngày càng bị chi phối bởi chiến tranh điện tử, UAV và các mối đe dọa tên lửa công nghệ cao. (nguồn ảnh TASS, Sputnik, Wikipedia).