Lính tên lửa trở thành bộ binh, Patriot Ukraine bị bỏ mặc

Kênh 5 của Ukraine đưa tin, quân số từ các đơn vị phòng không Patriot, hiện đang được điều chuyển sang các đơn vị bộ binh. Các nguồn tin thân cận với vấn đề này, tiết lộ rằng việc điều chuyển đang diễn ra nhanh chóng. Những người lính được huấn luyện ở nước ngoài về chuyên ngành tên lửa Patriot, đang được điều sang các vai trò mới trong vòng vài ngày, sau khi mệnh lệnh được ban hành.

Việc điều chuyển quân số này diễn ra ngay sau khi có các thông tin tương tự xuất hiện vào tháng 11 năm ngoái, khi truyền thông Ukraine điều tra thợ kỹ thuật của các trung đoàn không quân MiG-29 của Ukraine, đã được điều đến các đơn vị bộ binh. Vào thời điểm đó, Bộ Quốc phòng Ukraine đã tuyên bố sẽ điều tra vấn đề này.

Chi tiết xung quanh các đợt chuyển quân mới nhất vẫn chưa rõ ràng. Mặc dù thông tin của Kênh 5 không nêu rõ, liệu quân số được điều đi, có phải là những trắc thủ tên lửa Patriot, hay chỉ là lính bảo đảm…. Hiện một ủy ban của Ukraine, đã được thành lập để xác minh những thông tin này và xác định tính chính xác của chúng.

Mỹ bắt đầu huấn luyện sĩ quan và nhân viên kỹ thuật Ukraine, sử dụng tên lửa phòng không Patriot vào đầu năm 2023; cụ thể là nhóm đầu tiên đến Fort Sill, Oklahoma, vào tháng 1/2023. Chương trình huấn luyện, thường là một năm đối với binh lính Mỹ, nhưng đã được rút ngắn đáng kể, do tình hình cấp bách.

Thay vì thời lượng chuẩn, khóa huấn luyện được rút ngắn xuống chỉ còn 10 tuần, thông qua một chương trình tăng tốc do Lầu Năm Góc phát triển. Lịch huấn luyện rút ngắn này có thể thực hiện được, vì nhân sự Ukraine được chọn để đào tạo sử dụng tên lửa Patriot, đã có kinh nghiệm về phòng không, từng sử dụng các hệ thống tên lửa phòng không thời Liên Xô như S-300.

Khóa huấn luyện bao gồm giới thiệu qua về lý thuyết, huấn luyện mô phỏng và huấn luyện thực tế với hệ thống Patriot. Bất chấp rào cản ngôn ngữ, các giáo viên người Mỹ đã ghi nhận khả năng thích nghi và tốc độ học tập ấn tượng của lính phòng không Ukraine. Họ được mô tả là những học viên “tuyệt vời”, thể hiện động lực và sự sẵn sàng làm chủ hệ thống phòng không hiện đại.

Một hệ thống phòng không Patriot, tương đương một tiểu đoàn chiến đấu, bao gồm 5-7 bệ phóng (đại đội hỏa lực), đài radar, đài điều khiển (chỉ huy tiểu đoàn) và lực lượng bảo đảm, quân số ít nhất là 90 người để bảo trì và sử dụng.

Lực lượng Ukraine đầu tiên được huấn luyện chuyển loại sử dụng tên lửa Patriot tại Fort Sill gồm 65 người, ít hơn so với số lượng tiêu chuẩn; nhưng vẫn đủ quân số chủ chốt, để thành lập một tiểu đoàn chiến đấu. Đợt đầu đã hoàn thành khóa đào tạo vào tháng 3/2023, sớm hơn dự kiến, và trở về Ukraine tiếp nhận vũ khí và bước vào chiến đấu ngay.

Tiếp sau đó, Ukraine đã nhận được nhiều khẩu đội Patriot từ Mỹ, Đức và Hà Lan, giúp nâng cao khả năng chống lại các mối đe dọa tấn công đường không của Nga, bao gồm tên lửa đạn đạo và máy bay; với nhiều thông tin xác nhận, AFU đã bắn hạ thành công một số tên lửa của Nga, bằng tên lửa Patriot.

Về mặt chiến lược, việc đưa lính tên lửa Patriot sang lực lượng bộ binh, có thể cho thấy nhu cầu cấp thiết của AFU về lực lượng bộ binh, để tăng cường phòng thủ tuyến đầu, khi quân số bị thiếu hụt do thương vong, hoặc thiếu lính bộ binh để chiến đấu.

Cũng có giả thiết cho rằng, các hệ thống Patriot của Ukraine đã hết đạn tên lửa, hoặc khả năng tấn công đường không của Nga suy giảm trong thời gian qua, khiến AFU cảm thấy lính tên lửa phòng không “thừa thãi” và không cần thiết; trong khi khả năng huy động tân binh ở hậu phương rất khó khăn.

Dù là lý do gì đi chăng nữa, hành động này của AFU, có thể gây tổn hại đến năng lực phòng không của họ, vì muốn sử dụng được hệ thống Patriot, đòi hỏi quân số được huấn luyện bài bản; không chỉ để sử dụng, mà còn để bảo trì hệ thống khí tài phức tạp này. Hiệu quả của hệ thống có thể giảm đi, nếu không có đủ biên chế, nhất là trong trường hợp Nga vẫn tiếp tục các cuộc tấn công đường không.

Hơn nữa, các hệ thống phòng không như Patriot rất quan trọng trong việc bảo vệ cơ sở hạ tầng quân sự và dân sự quan trọng, khỏi các cuộc tấn công đường không của Nga; và việc giảm khả năng hoạt động của chúng, có thể khiến những mục tiêu quan trọng này, gặp nhiều rủi ro hơn.

Việc thay quân, cũng có thể là một phần của chiến lược quân sự rộng lớn hơn, nhằm tối ưu hóa các nguồn lực ở nơi cần thiết nhất, tại bất kỳ thời điểm nào. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi AFU phải tính toán cẩn thận, để đảm bảo lực lượng phòng không vẫn hiệu quả, trong khi vẫn hỗ trợ nhu cầu của bộ binh. Nếu không được tính toán kỹ, AFU có thể để trống trận địa phòng không và quân đội Nga có thể tận dụng.

Tóm lại, nếu lính tên lửa phòng không Ukraine, thực sự được điều động sang bộ binh, điều này sẽ báo hiệu sự đánh giá lại về các ưu tiên quân sự quan trọng của Kiev; có thể họ sẵn sàng để hổng phòng không ở tuyến sau, trước các mối đe dọa trên không, mà ưu tiên cho khu vực tiền tuyến, đang bị sụp đổ nhanh chóng hơn bất cứ lúc nào.

Tuy nhiên, nếu thông tin không rõ ràng, toàn diện về phạm vi và bản chất của những đợt chuyển quân này, thì tất cả vẫn chỉ là những suy đoán. Lãnh đạo AFU sẽ cần cân bằng nhu cầu quân số trước mắt, với nhu cầu chiến lược là duy trì phòng không mạnh, để đảm bảo an toàn ở hậu phương và giữ vững được tiền tuyến. (nguồn ảnh Bulgarian Military, Ukrinform, Kyiv Post).