Một nghiên cứu khoa học trong những năm gần đây đã tiết lộ một sự thật đáng ngạc nhiên: trái đất đang “nghiêng” một cách tinh vi - trục quay của nó đã dịch chuyển. Điều bất ngờ hơn nữa là đằng sau sự thay đổi này có thể có những tác động quan trọng từ hoạt động của con người.

Thông qua các quan sát thiên văn và phân tích dữ liệu chính xác, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng trục quay của Trái đất đã dịch chuyển đáng kể trong vài thập kỷ qua. Lấy năm 1993 đến năm 2010 làm ví dụ, trục quay của Trái đất dịch chuyển về phía đông khoảng 80 cm. Khám phá này không chỉ thách thức hiểu biết của chúng ta về sự ổn định của Trái đất mà còn gây ra mối quan tâm và thảo luận rộng rãi trong cộng đồng khoa học. Để hiểu sự thay đổi này một cách trực quan hơn, chúng ta có thể hình dung trái đất giống như một cái đỉnh khổng lồ, trục của nó sẽ lắc lư nhẹ trong quá trình quay và hoạt động của con người là một trong những lực tác động lên sự chuyển động này.

Vậy lực nào khiến trục quay của Trái đất dịch chuyển? Quan điểm truyền thống cho rằng chuyển động tự nhiên của trục quay của Trái đất chủ yếu bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như sự phân bổ khối lượng không đồng đều trong Trái đất và những thay đổi trong hoàn lưu khí quyển. Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất cho thấy các hoạt động của con người, đặc biệt là khai thác nước ngầm quy mô lớn, đang trở thành động lực bên ngoài không thể bỏ qua.

Các nhà khoa học ước tính rằng từ năm 1993 đến năm 2010, con người đã khai thác khoảng 2,15 nghìn tỷ tấn tài nguyên nước từ các hồ chứa tự nhiên như nước ngầm, hồ và sông. Phần lớn lượng nước này được sử dụng để tưới tiêu nông nghiệp, sản xuất công nghiệp và nước sinh hoạt, sau đó quay trở lại khí quyển hoặc đại dương thông qua quá trình bay hơi, xả thải hoặc rò rỉ. Tuy nhiên, trong quá trình này, sự phân bố khối lượng trên bề mặt Trái đất đã thay đổi đáng kể. Đặc biệt, sau khi một lượng lớn nước ngầm được khai thác từ Bắc bán cầu, phần lớn trong số đó sẽ chảy ra các đại dương trên toàn cầu, khiến khối lượng bề mặt bị phân bố lại và do đó ảnh hưởng đến trục quay của Trái đất.

Ngoài ra, sự tan chảy của sông băng do biến đổi khí hậu cũng là yếu tố quan trọng làm dịch chuyển trục quay của trái đất. Là một trong những khu vực tập trung khối lượng lớn nhất trên Trái đất, sông băng tác dụng lực ổn định lên trục quay của Trái đất. Tuy nhiên, với sự nóng lên toàn cầu, các dòng sông băng đã tan chảy ồ ạt và một lượng lớn nước ngọt đã chảy từ đất liền ra đại dương, làm thay đổi sự phân bố khối lượng của trái đất và đẩy trục quay của trái đất dịch chuyển.

Mặc dù sự dịch chuyển trong trục quay của Trái đất có vẻ nhỏ nhưng tác động tiềm ẩn của nó là không thể bỏ qua. Đầu tiên, những thay đổi về độ nghiêng của Trái đất ảnh hưởng trực tiếp đến các mùa và khí hậu. Khi độ nghiêng của trái đất tăng lên, chênh lệch nhiệt độ giữa mùa hè và mùa đông sẽ tăng lên, điều này có thể dẫn đến các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra thường xuyên hơn như hạn hán, lũ lụt, bão. Thứ hai, những thay đổi về độ nghiêng của trái đất cũng sẽ ảnh hưởng đến hệ thống định vị vệ tinh. Hệ thống định vị vệ tinh dựa vào thông tin về thời gian và vị trí chính xác, từ đó dựa vào các phép đo chính xác về trục và tốc độ quay của Trái đất. Khi độ nghiêng của Trái đất thay đổi, hệ thống định vị vệ tinh cần được cập nhật và hiệu chỉnh liên tục để đảm bảo độ chính xác.

Sâu sắc hơn, sự dịch chuyển trục quay của trái đất phản ánh sự tác động sâu sắc của hoạt động con người đến môi trường trái đất. Khai thác nước ngầm quá mức không chỉ dẫn đến các vấn đề môi trường như sụt lún bề mặt, xâm nhập nước biển mà còn phá hủy sự cân bằng của các vòng tuần hoàn nước trong tự nhiên và đe dọa sự ổn định của hệ sinh thái trái đất. Vì vậy, phát hiện này nhắc nhở chúng ta phải chú ý đến tác động của các hoạt động của con người đến môi trường trái đất, thực hiện các biện pháp hiệu quả để giảm thiểu chất thải và ô nhiễm tài nguyên nước, bảo vệ sự ổn định và bền vững của trái đất.

Trái đất là ngôi nhà chung của chúng ta, sự ổn định và bền vững của nó liên quan trực tiếp đến sự phát triển trong tương lai của xã hội loài người. Đối mặt với thách thức nghiêm trọng về độ lệch của trục quay của Trái đất, chúng ta cần hợp tác để giải quyết. Bằng cách tăng cường nghiên cứu khoa học, thúc đẩy công nghệ tiết kiệm nước và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường, chúng ta có thể giảm dần tác động của các hoạt động của con người đến môi trường trái đất và để lại một ngôi nhà trên trái đất tốt hơn và đáng sống hơn cho các thế hệ tương lai. Chúng ta hãy bắt đầu từ bây giờ, hãy bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt xung quanh chúng ta và góp phần bảo vệ trái đất.