Trong Tây Du Ký, Tôn Ngộ Không được xây dựng là nhân vật có bản lĩnh phi phàm, pháp lực thuộc hàng bậc nhất Tam Giới. Tôn Ngộ Không từng Đại Náo Thiên Cung và chỉ có Phật Tổ Như Lai mới áp chế được.

Trên con đường phò tá Đường Tăng đi thỉnh kinh, Tôn Ngộ Không cũng liên tục lập công và được Phật Tổ phong làm Đấu Chiến Thắng Phật.

Nhưng liệu Tôn Ngộ Không có phải là chiến thần mạnh nhất Tam giới?

Theo nguyên tác, Tôn Ngộ Không là một con Thạch Hầu học được thuật trường sinh, lại có 72 phép biến hóa thần thông vì vậy có bản lĩnh sánh ngang với trời đất. Ngọc Đế từng sai 10 vạn thiên binh, thiên tướng hạ phàm giáng yêu nhưng đều thất bại.

Trong số đó có Tứ đại Thiên Vương Lý Tịnh, Tam Thái Tử Na Tra đều là những vị thần có pháp lực thuộc hàng mạnh nhất trên Thiên giới nhưng cũng chịu đầu hàng trước gậy Như Ý của Ngộ Không.

Chỉ đến khi cháu của Ngọc Hoàng là Nhị Lang Thần ra tay, cộng với sự giúp sức của Thái Thượng Lão Quân thì mới chế phục được Ngộ Không.

Tây Du Ký miêu tả Nhị Lang Thần và Tề Thiên Đại Thánh đã đại chiến những trận long trời lở đất, dùng từ mưu trí, binh khí cho đến tài năng biến hóa thần thông.

Từ đó dẫn đến những tranh cãi không có hồi kết về chuyện "Tôn Ngộ Không hay Nhị Lang Thần Dương Tiễn, ai mới là chiến thần mạnh nhất Tây Du Ký?"

Nếu so về binh khí thì gậy Như Ý của Tôn Ngộ Không được đúc thành từ lò Bát Quái, tôi luyện qua sức nóng của Tam Muội Chân Hỏa và được hấp thụ hào quang của nhật nguyệt.

Tôn Ngộ Không giao chiến với Nhị Lang Thần - Dương Tiễn.

Gậy Như Ý có thể tùy ý biến hóa to nhỏ ngắn dài, nặng tới 1 vạn 3 ngàn 5 trăm cân nên nếu trúng một gậy này dù yêu ma quỷ quái hay tiên nhân đắc đạo cũng khó tránh khỏi thần hồn tiêu tán, vạn kiếp bất phục.

Còn Tam Tiêm Đao của Nhị Lang Thần là do Giao Long ba đầu hóa thành. Giao Long vốn là một đại yêu quái có yêu thuật cao minh, nó từng bóp nát trái tim của Dao Cơ tiên tử nên tự thân Tam Tiêm Đao mang trong mình linh tính và pháp lực mạnh, khó có thần binh nào sánh kịp. Nhưng nếu đặt cạnh gậy Như Ý của Tôn Ngộ Không thì vẫn chưa thể sánh bằng.

Nhưng xét về phép thuật, Dương Tiễn bản lĩnh hơn Tôn Ngộ Không khi luyện tới 73 phép biến hóa (Thất Thập Tam Huyền Công) và sở hữu diệu năng của con mắt thứ 3 có thể nhìn thấu mọi phép biến hóa của Mỹ Hầu Vương.

Khi giao chiến với Tôn Ngộ Không trong trận Đại Náo Thiên Cung, Dương Tiễn áp đảo hoàn toàn và buộc Tôn Ngộ Không phải dùng 72 phép biến hóa để tháo chạy.

Khi Ngộ Không biến thành rắn thì Nhị Lang Thần biến thành loài chim ăn rắn, Ngộ Không biến thành chim ưng thì Nhị Lang liền biến thành cung tên bắn xuyên trời. Hơn nữa Hỏa Nhãn Kim Tinh của Tôn Ngộ Không hoàn toàn không có tác dụng đối với thần tiên như Nhị Lang Thần.

Tuy nhiên đó chỉ là câu chuyện của hơn 500 năm trước khi Tôn Ngộ Không mới rời khỏi núi Linh Đài Phương Thốn.

Còn hơn 500 năm sau, khi đã hoàn thành đại nghiệp lấy kinh, công đức viên mãn thì Ngộ Không đã được Phật tổ phong cho làm Đấu Chiến Thắng Phật. Vậy khi Ngộ Không đã trở thành người của nhà Phật thì liệu có thể vượt qua Dương Tiễn hay không?

Theo câu chuyện Bảo Liên Đăng, sau hơn 500 năm khi Tôn Ngộ Không trở thành Đấu Chiến Thắng Phật thì Dương Tiễn cũng được phong làm Tư Pháp Thiên Thần. Trong tác phẩm này Ngộ Không đã có 2 lần giao đấu với Nhị Lang Thần.

Trong trận chiến đầu tiên, Ngộ Không và Dương Tiễn đã có màn giao tranh kéo dài cả trăm hiệp. Hai bên bất phân thắng bại.

Trận thứ hai là trận Trầm Hương Đại Chiến, hai bên giao đấu hồi lâu cho đến khi Nhị Lang cảm thấy khó có thể thắng nổi Ngộ Không, liền tung Bảo Liên Đăng phóng ra đạo quang chói lòa khiến Ngộ Không đứt hết kinh mạch.

Ngộ Không thập tử nhất sinh phải đến Nam Hải nhờ Quan Âm cứu giúp mới bảo toàn được tính mạng.

Ngược lại, theo tác phẩm Hậu Tây Du Ký thì Ngộ Không sau khi trải qua 81 kiếp nạn cùng hàng vạn trận chiến, đối đầu với vô số yêu ma thì pháp lực đã tăng bội phần.

Hơn nữa, Ngộ Không còn được hào quang của Phật pháp bảo hộ nên có bãn lĩnh và công lực đứng đầu vạn vật, vượt xa Nhị Lang Thần Dương Tiễn.

Dù vậy, cả hai tác phẩm trên đều không được coi là chính thống mà chỉ mang tính tài liệu ước lệ, vì vậy nếu chiếu theo những tác phẩm chính thống thì có thể coi rằng thực lực của Tôn Ngộ Không và Nhị Lang Thần Dương Tiễn là ngang nhau.