Tôm hùm đất Mỹ: Món ăn cho người, mồi câu nhử cá

Tôm hùm đất, tên tiếng Anh thông dụng là Crayfish, Red Swamp Crayfish hoặc Crawfish. Loại này có nhiều ở Louisiana (Mỹ) nên còn gọi là Louisiana Crayfish. Loài thủy sản này có kích cỡ lớn hơn một ngón tay, cân nặng khoảng 30-35 con một kg, thịt chắc, vị ngọt, khá giống tôm sú. Mỗi kg có giá xuất khẩu từ vài USD đến hơn 10 USD.

Theo nhận định của các chuyên gia về thủy sản, tôm hùm đất được nhập vào Việt Nam từ hai nguồn chủ yếu là Trung Quốc và Mỹ. Ngoài hai quốc gia này, tôm hùm đất còn được nuôi tại Australia, Anh, Thụy Điển, Phần Lan, Na Uy, Pháp, Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ,...

Theo trang dữ liệu Internet của Trung tâm quản lý tổn hại thiên nhiên hoang dã Mỹ, tôm hùm đất là một trong những loại thực phẩm chính ở bang Louisiana, có sản lượng xếp thứ hai trong ngành nuôi trồng thủy sản Bắc Mỹ. Ước tính diện tích nuôi tôm hùm đất ở đây là 56.000 hec-ta.

Tại nhiều bang ở Mỹ, bên cạnh việc được chế biến thành món ăn, tôm hùm đất còn được dùng làm mồi câu.

Tiềm ẩn nguy hại

Tuy nhiên, chính giới chức Mỹ cũng nhận định, mật độ tôm hùm đất quá dày là mối nguy hại nghiêm trọng với môi trường sinh thái.

Nguyên nhân thứ nhất là do tập tính đào hang trốn kẻ thù của tôm hùm đất có khả năng gây sụt lún đất, nhất là các đê, đập và làm xói mòn vùng ven biển.

Thứ hai, tôm hùm đất cũng phá hoại chuỗi thức ăn tự nhiên do chúng ăn tạp (tiêu thụ động, thực vật, cả con mồi sống lẫn chết). Nhiều loài cá, trứng cá đều là mồi ngon của tôm hùm đất. Điều này đe dọa trực tiếp đến sự sinh trưởng và tồn tại của các loài thủy sinh.

Chưa kể, nếu ăn sống tôm hùm đất, người ta có thể bị một loại giun nguy hiểm ký sinh trong đầu loài này tấn công vào phổi.

Bên cạnh đó, tôm hùm đất lại là loài có sức sống mạnh. Khả năng sinh sản cho phép một con cái đẻ đến 600 trứng một lần. Khi môi trường tự nhiên thuận lợi, tuổi thọ của một con tôm hùm đất có thể lên tới 30 năm. Chúng còn có khả năng tái sinh lại chân hay càng nếu bị đứt.

Mỹ làm gì để khống chế tôm hùm đất?

Trái ngược với Louisiana, nơi tôm hùm đất được nuôi làm đặc sản, ở một số bang khác như Michigan, loài này bị "tẩy chay" kịch liệt. Ở đây có luật cấm sử dụng tôm hùm đất làm mồi câu. Thậm chí, người dân sẽ bị phạt hành chính nếu bị phát hiện sở hữu một con tôm hùm đất sống. Trong trường hợp "có duyên" bắt được nó, người dân được khuyến cáo thả về tự nhiên.

Tại Mỹ, ở một số bang, tôm hùm đất được bảo vệ theo luật. Thậm chí việc đánh bắt loài này cũng được kiểm soát bởi các cơ quan bảo vệ thiên nhiên hoang dã địa phương.

Tôm hùm đất tại Mỹ. Ảnh: UCLA

Với những vùng chịu tổn hại do tôm hùm đất gây ra, trong một số trường hợp, người dân được cho phép sử dụng biện pháp can thiệp hóa chất.

Bên cạnh đó, một số hoạt động canh tác nông nghiệp cũng được sử dụng để giảm bớt số lượng tôm hùm đất, như cày xới sâu khi làm đất, tháo nước ở những con kênh đào quanh ruộng lúa vào mùa thu, đông, để tôm hùm đất dễ "lộ diện" và bị tiêu diệt bởi những kẻ săn mồi như rắn, gấu mèo, chồn, cá da trơn,...

Người ta cũng dùng đến bẫy lưới thép, thịt động vật như cá, gà để làm "mồi nhử" diệt tôm hùm đất, song cách này không được ưa chuộng lắm do không tiết kiệm chi phí.