Tộc người bí ẩn của Việt Nam sở hữu rừng gỗ sưa trăm tỷ

20 năm nay, tộc người này giúp gìn giữ những cây gỗ sưa quý hiếm.

Vườn Quốc gia (VQG) Phong Nha - Kẻ Bàng (Quảng Bình) từng là "vương quốc gỗ sưa" nhưng vì sự phá hoại của lâm tặc những năm 90 của thế kỷ trước mà gỗ sưa nơi đây dần cạn kiệt. Thế nhưng, mọi chuyện thay đổi kể từ khi có sự xuất hiện của người A Rem.

Người A Rem đi rừng

Tộc người A Rem là tộc người được phát hiện muộn nhất ở Việt Nam vào năm 1956 bởi bộ đội biên phòng nước ta. Họ sống trong các hang đá của rừng Phong Nha - Kẻ Bàng, lấy vỏ cây làm khố, thức ăn chủ yếu là bột nhúc, bột đoác… Năm 1960, tộc người này đứng trước nguy cơ bị tuyệt chủng khi chỉ còn vài chục người. Dưới sự giúp đỡ của nhà nước cũng như các cấp chính quyền mà họ quy tụ thành làng xã, sống bằng nghề trồng rừng.

Thưở mới lập bản, khi được cán bộ hỏi nên chọn giống cây gì phù hợp và có giá trị kinh tế để trồng, dân bản đồng loạt nói cây sưa bởi loại cây này đã gắn bó với họ từ khi còn sống trong hang đá. Từ lúc nhận giống loài sưa đỏ cho đến nay là gần 20 năm, người A Rem đã gây dựng lên một rừng sưa tươi tốt, canh giữ nghiêm ngặt không để lâm tặc lọt vào cưa trộm. Sau trận bão lớn năm 2017, một số gốc sưa của người A Rem bị gãy hoặc bật gốc để lộ nhiều cây đã có lõi đỏ au khiến thương lái nhiều nơi tìm đến hỏi mua với giá đổ đồng 50 triệu/cây nhưng bị chính quyền xã và người dân từ chối ngay.

Rừng sưa của người A Rem

Một cựu cán bộ từng gắn bó với người A Rem nhiều năm đã lý giải nguyên do vì sao có thể tin tưởng tộc người này gìn giữ rừng sưa. Ông cho biết: “Vốn người A Rem rất yêu rừng. Bằng chứng là tổ tiên của người A Rem sống trong hang đá, tất cả vật dụng, lán trại đều được làm bằng tre nứa mà không hề đụng đến một cây rừng. Họ quan niệm, mỗi cây rừng đều có hồn vía của nó, cây càng cổ thụ, càng to lớn thường là nơi thần rừng trú ngụ, nên bảo người A Rem chặt rừng sưa để bán là điều không thể”.

Một gốc sưa mà người A Rem khẳng định đã có lõi đỏ au

Nhận thức được giá trị của rừng sưa nên người A Rem luôn cảnh giác cao độ mỗi khi có người lạ muốn xâm nhập vào rừng sưa của họ. Hầu hết chỉ có ai thân thiết hoặc được cán bộ xã giới thiệu thì mới được đặt chân vào. Dù người A Rem đến nay vẫn còn đang rất khó khăn nhưng nhờ sự hỗ trợ của Nhà nước vào những mùa giáp hạt nên 8ha rừng sưa của họ vẫn còn nguyên vẹn, không cần bán đi 1 gốc sưa nào. Ban quản lý Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng nhìn thấy được lòng yêu rừng của người A Rem nên cũng tin tưởng giao cho họ bảo vệ thêm 4.000ha rừng vùng lõi di sản nơi đây.

Những giá trị văn hóa làm nên thành công World Cup 2023

World Cup 2023 đã làm thay đổi nhận thức phần lớn người dân ở Australia và New Zealand không chỉ về bóng đá, mà còn nhiều vấn đề khác trong xã hội.

Những đứa trẻ ở trường tiểu học Tennant Creek, một thị trấn ở phía Bắc của Australia, cách Sydney nửa lục địa buồn bã khi đội nhà thua trận trước Thụy Điển 0-2 trong trận tranh huy chương đồng. Nhưng vào sáng Chủ nhật (20-8), bọn chúng vẫn í ới, hò nhau tụ hội được gần 100 đứa trẻ đến thi đấu trên một mặt sân cỏ lớn, đủ để 6 đội chơi cùng một lúc.

Biệt đội ươm rừng ở Phong Nha - Kẻ Bàng

Hằng ngày, họ len lỏi khắp các khu rừng rậm vùng Phong Nha - Kẻ Bàng để tìm kiếm, nghiên cứu nhân giống cây bản địa nhằm bảo tồn những loài thực vật quý hiếm đang có nguy cơ tuyệt chủng

Suốt 10 năm qua, các thành viên Trung tâm Cứu hộ, bảo tồn và phát triển sinh vật (gọi tắt là Trung tâm Sinh vật) Vườn Quốc gia (VQG) Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình vẫn kiên trì, miệt mài vào rừng tìm giống cây quý. Nhờ vậy, việc bảo tồn, nhân giống và trồng các loài cây bản địa, dược liệu để tạo cảnh quan, đem lại giá trị kinh tế cho rừng di sản mang lại nhiều thành quả đáng khích lệ.

Vất vả, gian nan

Nhặt được khúc gỗ sần sùi định nhóm bếp, hàng xóm vội ngăn cản

Vào lúc mọi người vẫn đang ngơ ngác chưa hiểu chuyện gì thì anh Trần đã lấy khúc gỗ ra khỏi bếp và hỏi rằng: “Có ai ngửi thấy mùi gì không?”.,

Theo đó, ông Tô (thay đổi danh tính) sinh ra và lớn lên trong một gia đình có nhiều đời làm nông ở một ngôi làng nhỏ gần bìa rừng khu vực Tứ Xuyên, Trung Quốc. Được thiên nhiên ưu ái, ngoài kiếm sống bằng nghề trồng trọt, gia đình ông còn thu được một khoản tiền không nhỏ từ việc bán thảo dược quý mọc trong rừng.

Vào những ngày thời tiết đẹp, ông cùng con trai sẽ đi sâu vào rừng tìm một số cây thuốc quý về bán cho các hiệu thuốc trong khu vực. Nếu trên đường gặp được củi tốt thì nhặt thêm một chút về nhóm bếp lấy than dự trữ cho mùa đông.

Ngày hôm đó, vì con trai bị ốm nên ông Tô một mình đi vào rừng kiếm lá thuốc. Trên đường đi vào sâu trong rừng ông vô tình đào được một khúc gỗ có hình thù rất đáng sợ. Chỉ thấy bề mặt miếng gỗ sần sùi nổi đầy “mụn cóc” lớn nhỏ trông rất xấu xí hơi rợn người.

Nhat duoc khuc go san sui dinh nhom bep, hang xom voi ngan can

Lão nông nhặt được khúc gỗ sần sùi đầy “mụn cóc”, định đem nhóm bếp thì hàng xóm tái mặt ngăn cản. Ảnh: Baijiahao

Ban đầu ông Tô đã định vứt miếng gỗ này đi, tuy nhiên khi nhấc miếng gỗ lên cảm thấy cầm rất chắc tay. Hoàn toàn không có cảm giác gỗ bị mối mục. Với kinh nghiệm nhiều năm nhặt củi ông đành bấm bụng mang miếng gỗ có hình thù đáng sợ này về vì nghĩ gỗ chắc nhóm bếp sẽ lấy được than tốt.

Ngay khi về tới nhà, nhiều người hàng xóm bắt gặp ông Tô ôm về miếng gỗ có hình dáng kỳ lạ nên đã tiến lại hỏi han.

Không ít người lần đầu nhìn thấy miếng gỗ đều không muốn chạm vào vì ngoại hình đáng sợ của nó. Thậm chí có người còn nói rằng: “Nhìn hình dáng đáng sợ quá, tôi nghĩ ông nên vứt nó đi cho lành”.
Ông Tô thấy vậy chia sẻ rằng ông vô tình nhặt được miếng gỗ trong rừng, vì thấy gỗ khá chắc nên ông đem về nhóm củi lấy than chứ cũng không định giữ trong nhà. Nói đoạn ông khệ nệ bê miếng gỗ về thẳng nhà sau đó bỏ vào bếp định đun luôn.

Đúng lúc này thì người hàng xóm họ Trần bất ngờ kêu lên một tiếng rồi hốt hoảng chạy tới lấy miếng gỗ ra khỏi bếp. Trong lúc mọi người còn ngỡ ngàng chưa biết chuyện gì xảy ra thì anh Trần đã lên tiếng hỏi rằng: “Mọi người có ngửi thấy mùi gì không?”.

Lúc bấy giờ mọi người mới định thần lại, quả nhiên một lúc sau phát hiện ra mùi thơm lạ thoảng nhẹ trong không khí. Và nơi xuất hiện mùi thơm chính là từ miếng gỗ sần sùi đầy mụn cóc vừa bị ném vào bếp ban nãy.

Trước ánh mắt đầy sự ngờ vực của mọi người, anh Trần lật mặt còn lại của miếng gỗ ra và giải thích rằng: “Trước đây tôi từng được nhìn qua miếng gỗ có phần gỗ sần sùi như mụn cóc như vậy rồi. Những phần sần sùi này được gọi là “Nu”, nó là những bộ phận được hình thành từ thương tật của cây khi bị sâu mọt, sét đánh… cây gỗ tự mình đưa chất dinh dưỡng tới nơi này để chữa lành nên tạo thành hình dáng sần sùi tự nhiên như vậy.

Hiện nay có rất nhiều loại như gỗ Nu Trắc, gỗ Nu Nghiến, gỗ Nu Ngọc Am… trong đó quý hiếm và có giá trị cao nhất là gỗ Nu Sưa. Gỗ Nu Sưa có hoa văn tự nhiên rất đẹp, gỗ chắc và luôn có mùi hương đặc trưng. Một 1kg gỗ Nu Sưa có giá hàng trăm thậm chí tỷ đồng. Tôi không đủ kiến thức chuyên môn, nên không thể khẳng định được miếng gỗ này có phải gỗ Nu Sưa không nhưng khuyên gia đình không nên đem đi nhóm bếp.”

Nhat duoc khuc go san sui dinh nhom bep, hang xom voi ngan can-Hinh-2

Miếng gỗ Nu có đường vân cùng mùi hương lạ được bán với giá hơn 500 triệu đồng. Ảnh: Baijiahao

Nghe tới đây, ông Tô vô cùng bất ngờ, để kiểm chứng ông đã liên hệ với một người làm mộc trong trấn. Khi vừa thấy miếng gỗ này, người đàn ông ngay lập tức ra giá 150.000 NDT (khoảng 510 triệu đồng). Vì chưa từng được nhận khoản tiền lớn như vậy nên ngay lập tức ông Tô đã đồng ý bán ngay mà không suy nghĩ hay hỏi han gì thêm.

Tuy nhiên, vài ngày sau có người lại tới hỏi ông về miếng gỗ kỳ lạ kia, khi biết ông Tô đã bán với giá 150.000 NDT thì không lấy làm tiếc rẻ vì đã chậm chân mất một món hời. Qua người này, ông Tô được biết miếng gỗ ông nhặt về quả thực là gỗ Nu Sưa quý hiếm. Nếu được chế tác thành thành phẩm thì giá của nó không biết sẽ còn tăng tới bao nhiêu.

Mặc dù có đôi chút tiếc nuối song khoản tiền 150.000 NDT cũng là khoản tiền không nhỏ. Người đàn ông sau đó cũng cảm ơn hàng xóm, nếu không có người này thì suýt chút nữa ông Tô đã tự mình đốt đi cả một gia tài. 

Đọc nhiều nhất

Tin mới