Thời gian qua, tình trạng cuộc gọi rác trên mạng viễn thông diễn ra phức tạp, có chiều hướng tăng lên, đặc biệt xuất hiện nhiều cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo, giả mạo các cơ quan Nhà nước, các tổ chức nhằm mục đích chiếm đoạt tài sản của người dùng. 

Xử lý nghiêm vi phạm thông tin thuê bao

Bộ TT&TT triển khai đợt thanh tra diện rộng hoạt động đăng ký, lưu trữ thông tin thuê bao trên phạm vi toàn quốc từ ngày 5-4-2023 đến ngày 5-6-2023.

Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, sẽ đề xuất xử lý người đứng đầu nhà mạng nếu để sai phạm về quản lý thuê bao trong lần thanh tra, kiểm tra này. Mới đây, Bộ Thông tin và Truyền thông cho hay đang xem xét đến hình thức xử lý quyết liệt là đình chỉ phát triển thuê bao mới từ 3 - 6 tháng nếu phát hiện các doanh nghiệp viễn thông mắc sai phạm quy định về quản lý thuê bao di động.

Mới đây, thông tin từ Sở Thông tin và Truyền thông (TT&TT) Hà Nội cho biết, hồi tháng 4, cơ quan này đã ban hành các quyết định thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về quản lý thông tin thuê bao di động đối với 3 doanh nghiệp viễn thông lớn. Danh sách này gồm: Trung tâm Kinh doanh VNPT Hà Nội - chi nhánh của Tổng Công ty Dịch vụ Viễn thông, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT); Công ty Dịch vụ MobiFone khu vực 1, Viettel Hà Nội - chi nhánh của Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông quân đội (Viettel). Thời kỳ thanh tra từ 1/10/2022 đến ngày công bố quyết định thanh tra. Thời hạn thanh tra trong 15 ngày làm việc kể từ khi công bố quyết định.

Cuối tháng 3/2023, Bộ TT&TT đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố, các Sở TT&TT đề nghị phối hợp chỉ đạo; triển khai thực hiện đợt thanh tra diện rộng quản lý thông tin thuê bao di động trên toàn quốc từ ngày 5/4 đến ngày 5/6/2023. Theo đó, Bộ TT&TT sẽ đề xuất xử lý người đứng đầu nhà mạng nếu để sai phạm về quản lý thuê bao. Trong công văn này, Bộ TT&TT cũng nêu rõ các nhiệm vụ mà đoàn thanh tra các Sở TT&TT địa phương cần thực hiện.

Trước đó, Bộ Công an đã có công văn gửi Bộ TT&TT về việc phối hợp thành lập đoàn kiểm tra liên ngành hoạt động cung cấp dịch vụ giá trị gia tăng tại các doanh nghiệp viễn thông.

Vinaphone, MobiFone, Viettel sai phạm hay không... bị thanh tra? (ảnh minh họa: Internet).

Ở diễn biến liên quan, tại cuộc họp báo thường kỳ tháng 5/2023 của Bộ TT&TT, ông Nguyễn Thành Phúc, Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ TT&TT) cho hay, trong tháng 5 và 6/2023, Bộ TT&TT sẽ tổ chức thanh tra diện rộng với sự tham gia của Sở TT&TT các tỉnh, thành phố trên phạm vi cả nước nhằm xử lý nghiêm tình trạng vi phạm thông tin thuê bao trên điện thoại. Bộ TT&TT sẽ tập trung thanh tra diện rộng công tác quản lý thông tin thuê bao của các doanh nghiệp viễn thông di động (đang triển khai từ tháng 4 - 6/2023), xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm (nhất là với tập thuê bao đang sử dụng, sở hữu nhiều SIM/giấy tờ (>=10 SIM/giấy tờ).

Trước đó, tháng 12/2022, Bộ TT&TT đã có quyết định về việc thanh tra đột xuất việc chấp hành pháp luật về an toàn thông tin mạng và cung cấp dịch vụ nội dung thông tin trên mạng viễn thông di động của 3 nhà mạng: Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel), Tổng công ty Viễn thông MobiFone và Công ty CP Viễn thông di động Vietnamobile. Đợt thanh tra đột xuất 3 nhà mạng nêu trên diễn ra trong thời gian từ ngày 1/1/2021 đến ngày 31/10/2022. Thời hạn thanh tra là 45 ngày làm việc, không tính ngày nghỉ, ngày lễ, kể từ ngày công bố quyết định thanh tra. Khi cần thiết, có thể xem xét số liệu trước hoặc sau thời kỳ nêu trên.

Ba nhà mạng lớn đều từng bị xử phạt

Trong một diễn biến liên quan, cuối tháng 9/2022, Bộ TT&TT đã công bố kết luận kiểm tra và xử phạt 7 doanh nghiệp viễn thông có sai phạm quản lý thông tin thuê bao gồm: Viettel, VNPT, MobiFone, Vietnamobile, Gtel Mobile, ITel, Mobicast với tổng số tiền phạt gần 3 tỷ đồng.

Trong đó, Viettel Telecom và 8 chi nhánh bị phạt 175 triệu đồng; 4 trung tâm kinh doanh của VNPT gồm Hà Nội, Thanh Hóa, Ninh Bình và Bà Rịa Vũng Tàu bị phạt 170 triệu đồng; 4 công ty dịch vụ MobiFone khu vực bị phạt với mức 170 triệu đồng; Vietnamobile bị xử phạt 440 triệu đồng, Đông Dương Telecom nhận mức phạt 90 triệu đồng, MobiCast 90 triệu đồng và Gtel Mobile bị phạt 20 triệu đồng. Ngoài ra, đoàn thanh tra cũng đã xử phạt 39 điểm viễn thông ủy quyền trên phạm vi toàn quốc với số tiền là 1,77 tỷ đồng. Đồng thời, buộc các nhà mạng phải khắc phục hậu quả là số tiền tương đương với tiền nạp vào tài khoản SIM đã kích hoạt.

Kết luận kiểm tra nêu rõ, các sai phạm chủ yếu thuộc lĩnh vực quản lý thông tin thuê bao như: Bán SIM đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động trả trước; chấp nhận đăng ký thông tin thuê bao bên ngoài điểm cung cấp dịch vụ viễn thông; quản lý chưa chặt chẽ dẫn tới thông tin thuê bao không chính xác, không đầy đủ theo quy định; cá nhân đăng ký rất nhiều SIM, cá biệt một số cá nhân đăng ký tới hàng ngàn SIM, đây là một trong các nguyên nhân của tình trạng sử dụng SIM không chính chủ.

Doanh nghiệp viễn thông còn để xảy ra tình trạng nhân viên của mình, nhân viên đại lý/điểm cung cấp dịch vụ viễn thông sử dụng thông tin cá nhân hoặc sử dụng thông tin của người khác để đăng ký thông tin thuê bao; để đại lý/điểm cung cấp dịch vụ viễn thông cho nhau mượn tài khoản để đăng ký thông tin thuê bao; thực hiện không đúng quy trình đăng ký lại thông tin thuê bao, cấp lại SIM; sử dụng hồ sơ đăng ký thuê bao lần đầu để kích hoạt thêm SIM cho người sử dụng, không thực hiện đúng quy trình đăng ký thông tin thuê bao…

Trước đó, tháng 6/2020, tại hội nghị tổng kết công tác thanh tra diện rộng đối với việc quản lý thông tin thuê bao di động trả trước, đại diện Thanh tra Bộ TT&TT cũng cho biết, đợt thanh tra diện rộng này được thực hiện từ ngày 1/10 đến 20/11/2019. Sở TT&TT các địa phương đã thanh tra tại 140 chi nhánh, cơ sở trực thuộc của 5 doanh nghiệp viễn thông và các điểm cung cấp dịch vụ viễn thông trong cả nước. Theo báo cáo, tại thời điểm thanh tra, Việt Nam hiện có gần 130 triệu thuê bao di động của 5 doanh nghiệp viễn thông. Trong đó, số lượng thuê bao của nhà mạng Viettel là gần 67,5 triệu; nhà mạng Vinaphone có gần 32 triệu; mạng Mobifone có hơn 26 triệu, mạng Vietnamobile có hơn 4,4 triệu và mạng Gtel có gần 239.000 thuê bao. Sau khi thanh tra, Bộ TT&TT phạt Vinaphone, Viettel, Mobifone, Vietnamobile mỗi nhà mạng 90 triệu đồng.

Tương tự, cuối tháng 2/2019, Thanh tra Bộ thông tin và Truyền thông đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Tập đoàn Viettel tổng cộng 109 triệu đồng. Cụ thể, với việc thực hiện giao kết hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung không đúng quy định, Viettel bị xử phạt 9 triệu đồng. Trong khi đó, hành vi chấp nhận thông tin thuê bao do điểm cung cấp dịch vụ viễn thông không được uỷ quyền bị xử phạt 100 triệu đồng.

Cùng với việc xử phạt Viettel, Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông cũng quyết định xử phạt đối với Vinaphone và MobiFone về hành vi vi phạm quy định về quản lý thông tin thuê bao di động trả trước với mức phạt cho mỗi nhà mạng là 100 triệu đồng.

Hay, ngày 24/3/2017, Thanh tra Bộ TT&TT đã ra quyết định xử phạt 85 triệu đồng đối với Viettel, Vinaphone, MobiFone vì có những sai phạm sử dụng chứng minh thư giả để đăng ký thông tin thuê bao di động trả trước. Việc ra quyết định xử phạt được thực hiện sau khi đoàn kiểm tra, giám sát hoạt động thu hồi sim kích hoạt sẵn trên các kênh phân phối của Bộ TT&TT kiểm tra việc đăng ký thông tin thuê bao trả trước của 3 nhà mạng trên...