Vào giữa tháng 9, Nga sẽ phô diễn sức mạnh quân sự trong cuộc tập trận mang tên Vostok 2018 (Phương Đông-2018) với sự tham gia lần đầu tiên của quân đội Trung Quốc và Mông Cổ. Sự kiện quân sự lần này sẽ thể hiện hình ảnh “một nước Nga quyết đoán, đang tăng cường ngân sách quốc phòng và sự hiện diện quân sự” trong thời gian gần đây…

Quy mô lớn nhất trong gần 4 thập kỷ

Theo Hãng truyền thông RBC của Nga, cuộc tập trận Vostok-2018, được tổ chức từ ngày 11 đến 15-9 tới tại Siberia và vùng Viễn Đông. Đây là cuộc tập trận có quy mô lớn nhất của Nga trong gần 4 thập kỷ gần đây, kể từ năm 1981. Tuyên bố trên được Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu đưa ra trong chuyến công tác đến Quân khu miền Trung. Tham gia cuộc tập trận này có khoảng 300.000 binh sĩ; 36.000 xe tăng, xe bọc thép và các phương tiện khác cùng hơn 1.000 máy bay các loại. Trong khi đó, tham gia cuộc tập trận Vostok gần đây nhất (năm 2014) chỉ có hơn 155.000 binh sĩ, hơn 8.000 đơn vị trang thiết bị quân sự, khoảng 85 tàu chiến và 650 máy bay.

Bộ trưởng Sergei Shoigu cho biết: “Về một mặt nào đó, cuộc tập trận Vostok-2018 tương tự Zapad-81 (Phương Tây-81), nhưng có quy mô lớn hơn”. Nhìn lại quá khứ, cuộc tập trận Zapad-81 là bài tập chiến dịch-chiến thuật của quân đội Liên Xô và các nước khối Hiệp ước Warszawa, được tổ chức từ ngày 4 đến 12-9-1981 tại Belarus, khu vực Baltic và Ukraine. Trong cuộc tập trận Zapad-81, Liên Xô lần đầu tiên thử nghiệm hệ thống điều khiển tự động và một số loại vũ khí có độ chính xác cao.

Chuyên gia quân sự Anton Lavrov giải thích: “Theo truyền thống, cuộc tập trận Vostok là cuộc tập trận có quy mô lớn nhất về lực lượng tham gia, bởi vì khu vực phía Đông của Nga không bị ảnh hưởng của thỏa thuận quốc tế về quy định số lượng người tham gia tập trận như ở phần châu Âu của Nga”. Minh chứng điển hình là cuộc tập trận chung giữa Nga và Belarus Zapad-2017. Tham gia Zapad-2017 chỉ có gần 13.000 binh lính, trong đó gần 7.200 binh sĩ Belarus và khoảng 5.500 binh sĩ Nga.

Một tiểu đoàn đổ bộ-tấn công của Nga trong cuộc tập trận Vostok-2014. Ảnh: TASS.

Theo Bộ trưởng Sergei Shoigu, cuộc tập trận Vostok-2018 sẽ được tổ chức tại hầu hết thao trường của Quân khu miền Trung và Quân khu miền Đông. Toàn bộ Hạm đội Thái Bình Dương, Hạm đội Phương Bắc cùng Lực lượng Đổ bộ đường không (VDV) sẽ tham gia tập trận. Bên cạnh đó, lực lượng vũ trang của Trung Quốc và Mông Cổ cũng sẽ góp mặt trong sự kiện quân sự của Nga vào giữa tháng 9 này.

Kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu

Từ năm 2009, hằng năm, quân đội Nga đều lần lượt tổ chức các cuộc tập trận tại một trong bốn quân khu, bao gồm: Quân khu miền Tây, Quân khu miền Nam, Quân miền Trung và Quân khu miền Đông. Đề cập đến nguyên nhân tiến hành cuộc tập trận Vostok-2018, Bộ trưởng Quốc phòng Nga cho biết, nhiệm vụ hàng đầu của cuộc tập trận lần này là kiểm tra trạng thái sẵn sàng chiến đấu của lực lượng. Về phần mình, thành viên Ủy ban Hội đồng Liên bang Nga về Quốc phòng và An ninh Nga Frants Klintsevich cũng đưa ra lý do tương tự. Ông cho biết: “Mục tiêu chính của cuộc tập trận quân sự là kiểm tra khả năng sẵn sàng chiến đấu của lực lượng vũ trang. Việc này sẽ khá hữu dụng trong bối cảnh tình hình thế giới diễn biến phức tạp”.

Trong khi đó, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đánh giá cuộc tập trận này là sự chuẩn bị của Nga cho những cuộc xung đột có quy mô lớn. Phát ngôn viên NATO Dylan White nhận định: "Cuộc tập trận Vostok phù hợp với hình ảnh mà chúng ta đã thấy trong thời gian gần đây: Một nước Nga quyết đoán, đang tăng cường ngân sách quốc phòng và sự hiện diện quân sự”. Ông Dylan White nhấn mạnh: “Tất cả các quốc gia đều có quyền tiến hành tập trận, nhưng điều quan trọng là việc này được thực hiện một cách minh bạch. NATO và Nga đã trao đổi về các cuộc tập trận quân sự tại một cuộc họp của Hội đồng Nga-NATO hồi tháng 5. Chúng tôi thường theo dõi các cuộc tập trận của Nga. Chúng tôi cũng sẽ làm như vậy với Vostok-2018”. Phát ngôn viên NATO cũng tiết lộ, Nga đã mời đại diện quân đội của các nước thành viên NATO đến quan sát cuộc tập trận.

Liên minh chính trị-quân sự

Nhận xét về việc Trung Quốc tham gia cuộc tập trận sắp tới của Nga, người phát ngôn của Tổng thống Nga Dmitry Peskov nhận định, đây là minh chứng cho sự mở rộng mối quan hệ hợp tác giữa Moscow và Bắc Kinh trên mọi lĩnh vực. Trước đó, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã thông báo, gần 3.200 binh sĩ, hơn 900 đơn vị trang thiết bị quân sự cùng 30 máy bay sẽ có mặt tại Nga để tham gia cuộc tập trận Vostok-2018.

Trong khi đó, người đứng đầu bộ môn Nghiên cứu Phương Đông thuộc Đại học Kinh tế Nga Alexei Maslov nhận định, cuộc tập trận sắp tới là màn phô diễn sức mạnh của liên minh quân sự Nga-Trung trước Mỹ trong bối cảnh Washington đang nỗ lực tăng cường sự hiện diện tại Đông Á và Đông Nam Á. Mặt khác, theo chuyên gia quân sự Trung Quốc Zhou Chenming, Bắc Kinh cử lực lượng tham gia Vostok-2018 để thể hiện sự ủng hộ với Tổng thống Nga Vladimir Putin trước áp lực ngoại giao từ phương Tây.

Thông qua cuộc tập trận Vostok-2018, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) sẽ học hỏi được kinh nghiệm chiến đấu mà Nga thu được tại Syria, SCMP dẫn nhận định của các chuyên gia quân sự Trung Quốc cho biết. Theo nguồn tin quân sự Trung Quốc, Nga đã đưa kinh nghiệm từ cuộc chiến ở Syria vào giáo trình giảng dạy trong các học viện quân đội. Những thông tin này sẽ được chia sẻ với lực lượng Trung Quốc.