Hố sụt là một hiện tượng tương tác tự nhiên, và có những nguyên nhân khác nhau. Thông thường tại vùng xảy ra sụt đất thường có cấu trúc địa chất đặc thù, và một quá trình vận động lâu dài làm rỗng dần đất đá bên dưới, nhưng sự kiện sụt đất thì diễn ra bất ngờ. Hố có thể có dạng tròn hoặc không chuẩn, kích thước ngang và độ sâu từ vài mét đến vài trăm mét.

Hố sụt sâu nhất thế giới là Xiaozhai Tiankeng (Trùng Khánh, Trung Quốc). Ảnh: BBC.

Chúng gây nguy hiểm cho con người và các công trình xây dựng, nên gây sự chú ý và được đặt nhiều tên gọi. Trong tiếng Anh ngoài thuật ngữ "sinkhole" còn được gọi là cenote, shakehole, swallet (suối ngầm), swallow hole (hố vực), doline (thung lũng, gốc từ tiếng Slav).

Nhưng cũng chính từ địa hình đặc biệt này, nhiều hố sụt đã trở thành kỳ quan độc nhất vô nhị trên thế giới. Trong đó, hố Xiaozhai Tiankeng (Trùng Khánh, Trung Quốc) với độ sâu tới 662 m là một ví dụ điển hình.

Không chỉ sâu nhất, hố sụt này còn lớn nhất thế giới với thể tích tới 130 triệu m3. Xiaozhai Tiankeng đã được phát hiện từ năm 1994. Tên của nó được ghép từ "Xiaozhai" (ngôi làng bỏ hoang gần đó) và "Tiankeng" (tạm dịch: hố trời).

Hố sụt Xiaozhai Tiankeng được tạo thành bởi dòng sông ngầm chảy trong hang Dipheng. Các nhà khoa học tin quá trình hình thành hố sụt này mất tới 128.000 năm. Một hang đá vôi bị sụt do tác động của sông ngầm đã tạo nên hố sụt này. Tuy nhiên, chưa có kết luận chính thức về cách Xiaozhai Tiankeng hình thành.

Có 2 loại hố sụt trên thế giới. Loại đầu tiên hình thành khi mưa và các dòng nước trên bề mặt từ từ ngấm xuống đất. Qua thời gian, phần bên trên bị sụt xuống tạo ra một cái hố. Xiaozhai Tiankeng được xếp vào loại 2 khi bị nguồn nước bên dưới tác động, không phải bên trên.

Hiện tại, Xiaozhai Tiankeng vẫn còn khá kín tiếng trên "bản đồ du lịch Trung Quốc". Từ bên trên, bạn phải đi khoảng 2.800 bậc thang ẩm ướt, kết cấu ngoằn ngoèo để tới miệng hố. Bên dưới hố là một "hệ sinh thái ngoạn mục". Đây là nơi sinh sống của nhiều loài động, thực vật chưa được khám phá. Đáng chú ý nhất là sự xuất hiện của báo gấm - một loại động vật quý hiếm nhưng cũng rất hung dữ.

Các nhà khoa học ghi nhận tới 1.285 loài thực vật dưới hố này. Theo Coral Island Adventures, không gian dưới hố như một "thế giới riêng biệt".