Lịch sử sẽ  ghi nhớ cuộc “thập tự chinh” chống tham nhũng của ông Tập Cận Bình.

Một quan tham Trung Quốc bị bắt trong chiến dịch "Săn cáo" ở nước ngoài.

Cho đến nay,  Chủ tịch Trung Quốc dường như  tập trung đối phó với vấn nạn tham nhũng hơn là tiến hành cải cách kinh tế. Các chiến dịch chống tham nhũng hiện nay ở Trung Quốc nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ của công chúng, nhưng  tác động kinh tế trước mắt của nó vẫn còn gây tranh cãi. Giới quan chức hiện đang lưỡng lự  trong khâu ra quyết định và mức độ tiêu thụ xe sang đã giảm mạnh, những chỉ dấu cho thấy tình trạng suy thoái kinh tế.

Một số người lạc quan cho rằng nỗ lực chống tham nhũng ở Trung Quốc cuối cùng sẽ thành công và mang lại mô hình phát triển hiệu quả, bền vững hơn. Những người khác lại nhìn qua lăng kính  chính trị và  đặt câu hỏi về vai trò của tham nhũng trong việc định hình con đường phát triển của Trung Quốc mấy thập kỷ qua.

Những giải thích về tham nhũng ở Trung Quốc thường rất đa chiều và  gây nhầm lẫn. Vậy  tham nhũng là gì? Tác động của nó đối với nền kinh tế ra sao và các biện pháp phát triển bền vững phải như thế nào?

Để đơn giản hóa những vấn đề này, hãy định nghĩa tham nhũng kinh tế là việc sử dụng của công để phục vụ cho lợi ích cá nhân. Như vậy hành vi vô đạo đức của cá nhân có thể bị coi là xấu xa, nhưng không phải là tham nhũng.

Tham nhũng, theo định nghĩa này,  rõ ràng phổ biến hơn khi nhà nước đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế thông qua việc sở hữu hoặc kiểm soát các nguồn tài nguyên cần thiết để tạo điều kiện cho các hoạt động mang lại lợi nhuận. Đối với Trung Quốc,  tham nhũng có thể là một căn bệnh ác tính vì mức độ can thiệp sâu rộng của nhà nước vào nền kinh tế.  Mặc dù có một sự gia tăng ổn định  của khu vực tư nhân, nhưng tham nhũng ở Trung Quốc vẫn ngày càng tăng.

Tranh luận về tác động kinh tế của vấn nạn tham nhũng, người ta thấy có ba vấn đề nổi bật.

Thứ nhất, hầu hết các nghiên cứu học thuật dựa trên kinh nghiệm xuyên quốc gia chỉ ra rằng tham nhũng làm chậm  tăng trưởng kinh tế. Nhưng Trung Quốc lại là trường hợp ngoại lệ. Điều này đặt ra một câu hỏi:  Liệu Trung Quốc đã phát triển rất nhanh chóng vì chấp nhận tham nhũng tràn lan?

Thứ hai, một quốc gia càng phát triển, thì  có nhiều khả năng vấn nạn tham nhũng giảm đi. Nhưng ở Trung Quốc, cái điều ngược dường như đang diễn ra.

Và thứ ba, nhiều nghiên cứu kết luận rằng bằng cách làm suy giảm tốc độ phát triển kinh tế, chiến dịch chống tham nhũng hiện nay ở Trung Quốc có thể dẫn đến bất ổn chính trị.