Hạn chế nguy cơ phạm nhân tái phạm tội

Sáng 3/6, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 3, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình bày dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam và thảo luận về dự thảo Nghị quyết này để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp.

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm. Ảnh: QH.

Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, công tác tổ chức lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân còn gặp không ít khó khăn, vướng mắc. Tình hình tội phạm diễn biến phức tạp, số người bị kết án phạt tù tăng tạo áp lực lớn đối với công tác quản lý giam giữ và giáo dục cải tạo, việc tổ chức lao động cho phạm nhân vốn đang gặp nhiều khó khăn, lại càng khó khăn hơn.

Trong khi đó, hầu hết các trại giam đóng quân trên địa bàn kinh tế-xã hội khó khăn, nhất là các trại giam khu vực miền Bắc và miền Trung có diện tích nhỏ, phân tán, đất đai cằn cỗi, khí hậu khắc nghiệt, rất khó khăn trong việc tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân trong trại giam.

“Do đó, vấn đề đặt ra là cần phải hợp tác với các tổ chức, cá nhân để mở rộng ngành nghề liên quan đến công nghệ, máy móc… tạo cơ hội cho phạm nhân lao động, học nghề, tìm kiếm việc làm phù hợp sau khi chấp hành xong án phạt tù", Bộ trưởng Tô Lâm cho hay

Báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, chế độ lao động có vai trò rất quan trọng trong giáo dục cải tạo phạm nhân và là bước chuẩn bị các điều kiện để cho họ tái hòa nhập cộng đồng.

Trong điều kiện giam giữ số lượng lớn phạm nhân, việc tổ chức lao động còn nhằm bảo đảm hiệu quả công tác quản lý giam giữ, phòng ngừa nguy cơ mất an ninh, an toàn tại các trại giam.

Bà Nga tán thành với Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định việc thí điểm mô hình tổ chức hoạt động lao động, hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam.

Việc này sẽ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục cải tạo phạm nhân, tạo điều kiện để phạm nhân được lao động, hướng nghiệp, học nghề phù hợp, tăng khả năng thích ứng khi tái hòa nhập cộng đồng, hạn chế nguy cơ tái phạm tội.

Không nên giới hạn số trại giam khi thí điểm

Thảo luận về dự thảo Nghị quyết, đa số các đại biểu tán đồng tình với việc ban hành thí điểm mô hình này.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn). Ảnh: QH.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (Bắc Kạn), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho hay, theo thống kê thì trong số phạm nhân hiện đang chấp hành án phạt tù có tới 67 % mới chỉ học hết cấp 1, cấp 2, cá biệt có 4,7 % không biết chữ, 54 % trước khi phạm tội không có nghề nghiệp hoặc lao động tự do.

Do đó, nếu không tổ chức tốt việc lao động hướng nghiệp, dạy nghề cho phạm nhân thì sẽ rất khó khăn với họ trong tìm kiếm việc làm và dễ rơi vào tâm lý mặc cảm, tự ti và nguy cơ tái phạm sẽ rất lớn.

Một trong những chính sách rất nhân văn đối với phạm nhân đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ năm 2018, đó là chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện. Theo đó, phạm nhân chỉ cần chấp hành được 1/2 thời hạn tù, có ý thức cải tạo tốt và đáp ứng một số điều kiện khác có thể được tha tù sớm để tự cải tạo xã hội.

“Do đó, việc hướng nghiệp ở ngoài trại, dưới sự quản lý chặt chẽ của trại giam cần thiết được đặt ra và bước đầu cho phép thí điểm", đại biểu nêu.

Về băn khoăn lo rằng việc thí điểm này có thể ảnh hưởng an ninh, an toàn, bà Nguyễn Thị Thuỷ cho rằng băn khoăn này là đúng, Bộ cần tổ chức chặt chẽ. Tuy nhiên, không vì thế mà bỏ đi cơ hội và nhu cầu chính đáng của phạm nhân.

Cho rằng, việc thí điểm mô hình tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân ngoài trại giam phạm là nội dung nhân văn, tuy nhiên, Chánh án Tòa án nhân dân TP Hà Nội Nguyễn Hữu Chính cho rằng, đây là chính sách mới, cần phải được đánh giá tác động của mô hình đối với tình hình kinh tế-xã hội, an ninh trật tự địa phương, sau đó tiến hành sơ kết, tổng kết.

Đại biểu Chính cũng đề nghị rà soát lại quy định tại khoản 2 điều 1 về số lượng trại giam được áp dụng thí điểm theo Nghị quyết này không quá 1/3 tổng số trại giam thuộc Bộ Công an. Không nên giới hạn số trại giam, mà cần căn cứ theo năng lực, khả năng quản lý của trại giam để thực hiện thí điểm này.