Chuyên cơ Air Force One chở Tổng thống Mỹ Barack Obama đã hạ cánh tại Hà Nội vào lúc 9 giờ 30 tối 22/5, bắt đầu chuyến thăm chính thức Việt Nam kéo dài đến ngày 25/5.

Theo VOA, đây là chuyến thăm chính thức Việt Nam thứ ba của một vị tổng thống Mỹ đương nhiệm. Tổng thống Obama có lịch làm việc khá bận rộn, bắt đầu với lễ đón chính thức và hội đàm trong ngày 23/5 với Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Theo trình tự thời gian, Tổng thống Mỹ cũng gặp gỡ Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân và Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, người mà ông đã đón tiếp tại Nhà Trắng hồi tháng Bảy năm ngoái.

Chuyến thăm Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 25/5 là một phần trong chuyến công du Châu Á lần thứ 10 của Tổng thống Obama. Rời Thành phố Hồ Chí Minh, ông Obama sẽ đến thăm Nhật Bản cho đến ngày 28/5/2016.

Một thông cáo của Nhà Trắng nói chuyến thăm Việt Nam và Nhật Bản nêu bật cam kết của Tổng thống Obama đối với chiến lược tái cân bằng sang Châu Á-Thái Bình Dương và có mục đích gia tăng sự hợp tác về ngoại giao, kinh tế và an ninh với các quốc gia trong khu vực.

Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam

Tổng thống Barack Obama tuyên bố trong cuộc họp báo chung với Chủ tịch Việt Nam Trần Đại Quang ngày 23/5 rằng Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.

Tổng thống Barack Obama thông báo việc Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam, trong cuộc họp báo chung ngày 23/5 tại Hà Nội với Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Ảnh AP

Ông Obama nói quyết định dỡ bỏ lệnh cấm thể hiện sự phát triển trong quan hệ song phương giữa hai nước và không liên quan đến Trung Quốc hay một nước thứ ba nào khác. Tuy nhiên, Tổng thống Obama lưu ý rằng việc bán từng loại vũ khí sẽ được xem xét căn cứ vào tình hình nhân quyền của Việt Nam cũng như mục đích sử dụng.

Về phần mình, Chủ tịch nước Trần Đại Quang hoan nghênh việc Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Ông nói điều đó thể hiện quan hệ Việt-Mỹ đã hoàn toàn bình thường hóa.

Hoàn tất tiến trình bình thường hóa quan hệ Mỹ-Việt

Khi bắt đầu chuyến thăm chính thức Việt Nam vào ngày 23/5, Tổng thống Barack Obama đã trở thành vị tổng thống Mỹ thứ ba đến thăm Việt Nam kể từ khi hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao vào năm 1995. Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh Hà Nội và Washington được cho là đang chia sẻ mối quan tâm chiến lược và ngày càng vun đắp lòng tin chiến lược trước một Trung Quốc bá quyền.

Đối với Việt Nam, vấn đề là làm sao bảo vệ chủ quyền trên Biển Đông đang bị Trung Quốc đe dọa, còn đối với Mỹ, mối quan tâm là đẩy mạnh chiến lược xoay trục sang Châu Á-Thái Bình Dương, tăng cường vị thế của Mỹ ở Đông Nam Á, duy trì quyền tự do hàng hải và hàng không tại Biển Đông.

Vậy chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama có gì khác biệt so với các chuyến thăm trước đây của hai Tổng thống Mỹ tiền nhiệm là Bill Clinton và G.W. Bush ?

Về các vấn đề trên, giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng thuộc Trường Đại học George Mason (Mỹ) nói với đài RFI trước ngày Tổng thống Obama lên đường sang Việt Nam: “Về thực chất, mỗi Tổng thống Mỹ đi thăm Việt Nam vào những thời điểm khác nhau và với những nhiệm vụ khác nhau…Ông Bill Clinton là Tổng thống Mỹ đầu tiên đi thăm Việt Nam vào năm 2000, sau khi Chiến tranh Việt Nam chấm dứt. Tổng thống Bill Clinton là người quyết định bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam 5 năm trước đó, nên khi đến Hà Nội, ông được người dân Việt tiếp đón rất niềm nở. Vào thời điểm đó, lòng tin chiến lược giữa hai bên còn thấp”.

“Chuyến thăm của Tổng thống Bush diễn ra tốt đẹp hơn. Ông thăm Việt Nam lúc còn ở đỉnh cao quyền lực, hai năm trước khi nhiệm kỳ chấm dứt. Ông thăm Việt Nam để dự Hội nghị thượng đỉnh APEC. Chuyến thăm đó có thể được coi là thành công. Sau khi ông Bush về nước, Quốc hội Mỹ đồng ý cấp cho Việt Nam quy chế ‘quan hệ mậu dịch bình thường’, tức là hoàn tất tiến trình bình thường hóa quan hệ kinh tế với Việt Nam”.

“Như vậy, Tổng thống Bill Clinton là người bình thường hóa quan hệ ngoại giao, Tổng thống George W. Bush là người bình thường hóa quan hệ kinh tế...Tổng thống Obama đến Việt Nam trong khi tình hình Biển Đông căng thẳng và quan hệ quốc phòng giữa hai nước đã đạt được tiến bộ trông thấy. Ông Obama đứng trước sứ mạng hoàn tất tiến trình bình thường hóa quan hệ quốc phòng bằng việc bãi bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí cho Việt Nam”.

Theo Chủ tịch nước Trần Đại Quang, việc Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam thể hiện quan hệ Việt-Mỹ đã hoàn toàn bình thường hóa.