Hôm đó, một chàng trai trẻ vô tình gặp được một vị giáo sĩ nổi tiếng của họ ở New York, anh hỏi vị giáo sĩ về cuốn sách Talmud - Trí tuệ của người Do Thái.

“Anh có nói tiếng Aram không?”, vị giáo sĩ hỏi.

“Không, tôi không hề biết tiếng đó”.

“Thế còn tiếng Hebrew chắc anh biết chứ?”, ông tiếp tục hỏi.

Muốn đưa ra một câu trả lời hãy thử ngẫm xem câu hỏi đó đã đúng hay chưa?

“Xin lỗi, tôi cũng không biết”.

"Vậy chắc ít nhất anh đã từng nghiên cứu kinh Torah thời niên thiếu?", giáo sĩ hỏi tiếp

“Không, tôi cũng chưa từng. Nhưng ngài đừng lo, tôi tốt nghiệp tại một trường đại học danh tiếng và tôi mới bảo vệ thành công luận án về Triết học. Để hoàn thành vài hạng mục trong đó, tôi cần tìm hiểu về cuốn Talmud”.

Giáo sĩ gật gù nói: “Tôi biết đây là cuốn sách sâu sắc nhất về trí tuệ của người Do Thái, tôi có một thử thách để kiểm tra anh và tất nhiên nếu anh vượt qua, tôi sẽ giúp anh nghiên cứu quyển sách đó. Anh đồng ý chứ?”

Người thanh niên đồng ý và giáo sĩ bắt đầu ra câu hỏi:

“Trong một ống khói có 2 người đàn ông chui ra, nhưng một người có khuôn mặt sạch sẽ, người còn lại chui ra lại với một khuôn mặt lem luốc. Vậy theo anh ai sẽ là người đi rửa mặt?”

Chàng trai tròn mắt ngạc nhiên: “Đây mà gọi là thử thách ư?”. Tuy nhiên anh vẫn đưa ra câu trả lời của mình: “Chắc chắn người đàn ông mặt bị lấm bẩn sẽ đi rửa mặt”.

“Anh sai rồi! Người đàn ông mặt lem luốc sẽ nhìn sang người đàn ông mặt sạch và cho rằng khuôn mặt mình cũng sạch như người đàn ông kia. Trong khi đó, người đàn ông mặt sạch lại nhìn người mặt bẩn và nghĩ rằng khuôn mặt mình cũng sẽ bị lấm bẩn như anh ta. Nói cách khác, kết quả của bài toán đó là người mặt sạch sẽ đi rửa mặt”.

“Câu này không tính, ngài làm ơn hãy ra một câu đố khác được không ạ?”, chàng trai năn nỉ một câu hỏi khác. Lần này vị giáo sĩ lại tiếp tục ra câu đố y hệt lần trước. Và chàng trai liền thắc mắc: “Chẳng phải người đàn ông mặt sạch đã đi rửa hay sao?”

Vị giáo sĩ lắc đầu rồi nói: “Sai rồi, cả hai người sẽ đều rửa mặt. Người mặt sạch nhìn người mặt bẩn sẽ nghĩ mặt mình cũng bẩn. Vì thế, người mặt sạch sẽ đi rửa đầu tiên. Theo tâm lý chung người mặt bẩn thấy rằng người mặt sạch cũng đã đi rửa mặt, do đó người mặt bẩn cũng sẽ đi rửa theo”.

“Ồ, tôi không nghĩ là mình đã mắc một sai lầm khác! Giáo sĩ hãy cho tôi thêm một cơ hội”.

Giáo sĩ tiếp tục lặp lại câu hỏi như các lần trên, chàng trai nhíu mày tỏ ra khó hiểu: “Kết quả là hai người đàn ông đều đi rửa mặt rồi mà?'

“Anh lại sai thêm lần nữa! Không ai trong số họ sẽ đi rửa mặt cả. Người đàn ông mặt bẩn thấy người mặt sạch và nghĩ mình cũng sạch sẽ và không đi rửa. Còn người mặt sạch sẽ thấy rằng người mặt bẩn không đi rửa thì anh ta cũng sẽ không cần đi rửa làm gì”.

Chàng trai trẻ buồn rầu nhưng vẫn cố trấn an giáo sĩ: “Xin thầy hãy tin tưởng vào con thêm lần nữa, con biết mình có đủ kiến thức để học cuốn sách Talmud và hãy hỏi con câu khác đi ạ”.

Giáo sĩ lại đặt câu hỏi y như các lần trước. Chàng trai tuyệt vọng gào lên: “Chẳng ai trong số họ sẽ đi rửa mặt như thầy từng nói ở trên!”

“Anh lại sai nữa rồi! Trước khi trả lời một câu hỏi anh phải suy nghĩ kỹ chứ. Anh hãy giải thích cho tôi tại sao hai người cùng chui ra khỏi một ống khói mà lại có người bẩn có người sạch? Câu hỏi này hoàn toàn phi lý và vô nghĩa!

Nếu anh dành toàn bộ cuộc sống của anh để tìm hiểu những câu hỏi sai, câu trả lời sẽ chẳng dẫn anh đến đâu cả! Vì thế muốn đưa ra một câu trả lời hãy thử ngẫm xem câu hỏi đó đã đúng hay chưa. Chúc anh thành công!”. Nói xong vị giáo sĩ liền bỏ đi mặc cho chàng thanh niên trẻ với khuôn mặt buồn rầu ở lại.