Ả-rập Xê-út và các nước đồng minh đã quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao, đóng cửa biên giới, không phận và hải phận với với Qatar. Các nước này cũng cấm công dân của họ đến Qatar và ngược lại. Chính sách cô lập Qatar có hiệu lực ngay tức thì.

Đằng sau cái bắt tay xã giao tại Riyadh giữa Quốc vương Qatar Sheik Tanim Bin Hamad Al-Thani và Tổng thống Mỹ Donald là bất đồng sâu sắc về chính sách đối với Iran. Ảnh: LiveMint

Trong bài viết “Cô lập Qatar: Ả-rập Xê-út đang lợi dụng vùng Vịnh”, báo Pháp Libération viết “sự ủng hộ của (Tổng thống Mỹ) Donald Trump dường như tiếp sức cho Ả-rập Xê-út để củng cố vai trò lãnh đạo trong khu vực và theo đuổi đường lối cứng rắn đối với Iran”.

Đằng sau những cáo buộc, quyết định cắt đứt quan hệ ngoại giao với Qatar  chủ yếu nhằm làm suy yếu sự năng động ngoại giao ở Doha và làm dấy lên căng thẳng với Iran. Vào lúc Ả-rập Xê-út muốn thiết lập một “trục Sunni” (còn gọi là “NATO Sunni”) hùng mạnh để đối phó với nước Cộng hòa Hồi giáo Iran hệ phái Shiite, thì Qatar lại kêu gọi các nước Arập cải thiện quan hệ với Tehran.

Theo nhà phân tích Hasni Abidi, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu thế giới Arập và Địa Trung Hải tại Geneva, thái độ của Qatar với Iran chưa phải là nguyên do chính. Bởi vì, có nhiều thành viên khác trong Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), trong đó có Qatar và Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE), hiện đang duy trì quan hệ láng giềng đúng mực với Iran.

Về việc Qatar bị cô lập, báo Le Figaro giải thích thêm rằng ngoài chính sách ngoại giao dựa trên sự hòa giải, đất nước Qatar nhỏ bé (với diện tích hơn 12.000 km²), lại chia sẻ cùng với Iran một vùng khai thác khí đốt rộng bao la tại Vùng Vịnh. Theo Les Echos, Qatar là quốc gia xuất khẩu khí đốt hóa lỏng hàng đầu, chiếm gần 1/3 thị phần thế giới. Qatar chỉ đứng sau Iran và Nga về nguồn dự trữ khí đốt trên thế giới.

Chính vì điều này mà Doha luôn có một thái độ chừng mực với Teheran. Chính sách này cũng được Kuweit và Vương quốc Oman đồng chia sẻ và không theo đuôi Ả-rập Xê-út cô lập Qatar.

Vậy vì sao vụ việc lại xảy ra vào lúc này? Phải chăng do Qatar đã từ chối tham gia vào cuộc chiến chống Iran theo ý muốn của Washington và Riyadh?

Theo nhà phân tích Hasni Abidi, khi đặt sự đối đầu với Iran lên hàng đầu, “Ả-rập Xê-út còn muốn làm quên đi những thất bại trong các chính sách đối nội và đối ngoại, đặc biệt là trong cuộc chiến tại Yemen”. Bị lún sâu trong cuộc xung đột Yemen từ hai năm qua, Liên minh quân sự Arập dưới sự chỉ huy của Riyadh đã tìm cho mình vật tế thần và đó là Qatar.