Hơn 5.000 năm trước, hàng trăm người bao gồm đàn ông, phụ nữ và trẻ em đã được chôn trong một ngôi mộ tập thể ở Tây Ban Nha. Mới đây, các nhà khảo cổ học đã tách những bộ xương này ra để phân tích, tiết lộ bằng chứng mới về chiến tranh thời cổ đại.

Năm 1991, 300 bộ xương người lần đầu tiên được khai quật tại hầm đá San Juan ante Portam Latinam (SJAPL), nằm ở thị trấn Laguardia phía bắc Tây Ban Nha. Bằng phương pháp đo carbon phóng xạ cho thấy những bộ xương này có niên đại từ năm 3380 đến 3000 trước Công nguyên, và được phát hiện trong một ngôi mộ tập thể. Các nhà khảo cổ cũng phát hiện ra hàng chục đầu mũi tên và lưỡi dao bằng đá lửa, cùng với rìu đá và đồ trang trí cá nhân trong ngôi mộ này.

Ảnh minh họa.

Các nhà nghiên cứu ban đầu kết luận rằng đây có thể là bằng chứng về một vụ thảm sát thời đồ đá mới. Nhưng một phân tích mới về các bộ xương SJAPL đã tiết lộ rằng những người này rất có thể đã bị giết trong các cuộc đột kích hoặc trận chiến riêng biệt trong khoảng thời gian vài tháng hoặc nhiều năm.

Chia sẻ trên tạp chí Scientific Reports, tác giả đầu tiên Teresa Fernández-Crespo, một nhà khảo cổ học tại Đại học Valladolid ở Tây Ban Nha, và nhóm của bà đã mô tả những vết thương đã lành và chưa lành trên các bộ xương SJAPL. Họ tìm thấy tổng cộng 107 vết thương ở sọ, hầu hết đều nằm trên đỉnh hộp sọ và có khả năng tương ứng với chấn thương do lực tác động mạnh, chẳng hạn như những cú đánh từ chùy đá hoặc dùi cui gỗ. Các nhà nghiên cứu nhận thấy số nam giới bị chấn thương sọ não gần gấp năm lần so với nữ giới.

Ryan Harrod , nhà khảo cổ sinh học tại Đại học Alaska Anchorage, người không tham gia vào nghiên cứu, nói với Live Science qua email: “Nghiên cứu này trình bày một trường hợp thuyết phục về xung đột giữa các khu vực trong đó các chiến binh nam chết trong trận chiến”. Harrod nói: “Thực tế trong các bộ xương có 338 người đã lành, điều này có thể cho thấy rằng các cuộc đụng độ trong khu vực không phải là những trận chiến lớn hay chiến tranh hoành tráng.”

Sự kết hợp của các bằng chứng từ SJAPL, bao gồm chấn thương do mũi tên và các dấu hiệu về sức khỏe kém của bộ xương, cùng với áp lực dân số cao và sự hiện diện của các nhóm văn hóa khác nhau, có thể đã tạo ra một cuộc khủng hoảng cách đây 5.000 năm, dẫn đến kết quả mà các nhà nghiên cứu đưa ra.