Tôi có quen với một gia đình, có thể nói là thuộc thành phần trí thức, bởi cha mẹ người bạn đều là nhà giáo, bản thân anh là kỹ sư và vợ là dược sĩ. Tuy vậy, không biết suy nghĩ thế nào, anh luôn tin vào các sách bày bán nhan nhản ngoài phố được cải biên, “làm đi, làm lại” mỗi năm như Lịch vạn niên, Xem ngày giờ, việc lành dữ trong năm và thường lên internet truy cập các trang chuyên hướng dẫn về ngày lành tháng tốt, cúng kiếng, xem tuổi kiết hung?

Ngày nào cũng là ngày lành tốt nếu ta biết gieo mầm thiện, tưới tẩm hạt thiện nẩy mầm mỗi ngày. Ảnh minh họa.

Anh là một Phật tử thuần thành, có hiểu biết một ít kinh sách, thường đi chùa lễ Phật, làm công tác từ thiện…, nhưng niềm tin của anh vào ngày lành tháng tốt vẫn không hề thay đổi, và ngày càng tỏ ra say mê hơn! Sự tin tưởng của anh, có lúc, tôi nghĩ giống như một sự cuồng tín - nhưng không biết đã bắt nguồn từ đâu? Do nhân duyên gì? Do thói quen, hay do ảnh hưởng bởi xã hội?

Người cha đã đôi phen “đàm đạo”, góp ý với anh nhưng tuyệt nhiên cách nghĩ của anh về ngày lành tháng tốt/việc tốt-xấu/rủi-may/v.v… cũng không suy suyển! Nghĩa là anh vẫn cứ tin vào mãnh lực siêu nhiên mầu nhiệm mơ hồ, bám theo những lịch sách về ngày giờ/bói số/rủi may… , hay từ các trang mạng, từ những ông/bà thầy quê mùa xem quẻ, bói số (có khi thất học, mù lòa), để cầu được hướng dẫn về cách đem lại phước báo và an lành cho mình cùng gia đình…

Có lần tôi hỏi anh: Do đâu anh tin vào những điều “bói đoán và khuyên dạy” viển vông ngoài kinh sách của Đức Phật? Anh im lặng.

Tôi nhớ, Đức Phật có dạy rất rõ về sự vui và khổ (thành/bại và tốt/xấu) của đời người đều do nghiệp lực của chính mình đã tạo tác, do tâm niệm và hành vi thiện ác của con người mà sinh - không thể do bất cứ điều gì khác. Bởi “Nếu nói hoặc làm với tâm ô nhiễm, sự khổ sẽ theo nghiệp kéo đến như bánh xe lăn theo chân con vật kéo”. Và ngược lại: “Nếu nói hoặc làm với tâm thanh tịnh, sự vui sẽ theo nghiệp kéo đến như bóng theo hình” (Kinh Pháp cú, phẩm Song yếu, kệ 1 & 2, HT.Thích Thiện Siêu dịch).

Lời dạy này, phù hợp với lý Nhân quả và Nghiệp báo tuyệt đối: Gieo nhân nào, phải gặt quả ấy! Không thể đã gây tạo điều xấu ác mà nhận được thiện lành, an vui, tốt đẹp được. Không có bất kỳ vị thánh thần nào (hay ông bà cha mẹ…) có thể đem đến cho ta phước báo và hạnh phúc khi chính tâm ta cùng việc làm của ta đều hướng về hành vi bất thiện, tà ác cả.

Ngược lại, cũng không thể có vị thánh thần nào đem đến cho ta khổ nạn và bất hạnh khi chính tâm ta cùng việc làm của ta đều hướng về điều thiện lành, tốt đẹp. Ví như “Với bàn tay không thương tích, có thể nắm thuốc độc mà không bị nhiễm độc; Với người không làm ác thì không bao giờ bị ác” (Kinh Pháp cú, kệ 124). Đây cũng là một lẽ rất tự nhiên, công bình, bởi vì “Người nào cầu yên vui cho mình, mà lại lấy dao gậy não hại kẻ khác, thì sẽ không được yên vui!” (Kinh Pháp cú, kệ 131).

Câu kết luận sau đây sẽ là một định luật cho muôn đời: “Nhân như vậy, duyên như vậy, quả như vậy, báo như vậy, trước sau rốt ráo như vậy” (Kinh Pháp hoa). Nếu “đã lỡ” tạo nghiệp chẳng lành từ lâu xa vì vô minh, cách duy nhất là cần nỗ lực chuyển nghiệp, làm theo lời Phật dạy, để dần dần có quả lành, nghiệp lành trong tương lai... Không một ai có quyền năng hay phép mầu nào có thể làm thay ta để “chuyển nghiệp giúp” được cả - ngay Đức Phật Thế Tôn!

Trong Kinh tạng Nikaya, kinh Tăng chi bộ I, chương 3, phẩm Cát tường, phần Buổi sáng tốt đẹp, có ghi lại: “Một thời Thế Tôn trú ở Ràjagaha. Tại đấy, Thế Tôn gọi các Tỳ-kheo:

Các loài hữu tình nào, này các Tỳ-kheo, vào buổi sáng, thân làm việc thiện, nói lời nói thiện, ý nghĩ điều thiện; các loài hữu tình ấy, này các Tỳ-kheo, có một buổi sáng tốt đẹp.

Các loài hữu tình nào, này các Tỳ-kheo, vào buổi trưa, thân làm việc thiện, nói lời nói thiện, ý nghĩ điều thiện; các loài hữu tình ấy, này các Tỳ-kheo, có một buổi trưa tốt đẹp.

Các loài hữu tình nào, này các Tỳ-kheo, vào buổi chiều, thân làm việc thiện, nói lời nói thiện, ý nghĩ điều thiện; các loài hữu tình ấy, này các Tỳ-kheo, có một buổi chiều tốt đẹp...”.

Tin hiểu lời Phật, chúng ta dễ dàng nhận thấy, việc tin sẽ có sẵn ngày lành tháng tốt cho mỗi người được sách vở ghi lại là mơ hồ, không có cơ sở. Có thể nghĩ, sẽ có ngày tháng tốt (thích hợp) cho mỗi người, là tùy vào hoàn cảnh, sự sinh hoạt và khả năng lo liệu của người ấy mà thôi. Như gần đây, những ngày hiếu hỷ, sum họp, cưới hỏi… thường được chọn vào ngày thứ 7, Chủ nhật, hay vào ngày cuối tháng; bởi dường tất cả đều được thư thả, sẽ dễ dàng tham dự, chung vui.

Suy nghĩ như vậy, theo thiển ý, mọi người hãy nên tự làm cho mình mỗi ngày đều là ngày lành, ngày tốt với “Thân làm việc thiện, nói lời nói thiện, ý nghĩ điều thiện”. Đó mới là phương cách duy nhất để đạt được ước nguyện chân chính của người con Phật; phù hợp và cần thiết với đời sống của con người hiện đại, của xã hội văn minh!