Nhà máy nước mặt sông Đuống liên tục là tâm điểm chú ý của dư luận, không chỉ bởi được UBND TP Hà Nội chấp thuận giá bán nước cao gấp đôi các đơn vị cấp nước như Công ty CP nước sạch Sông Đà hay thông tin chưa được nghiệm thu đã đi vào hoạt động mà điều khiến nhiều người sử dụng nước quan ngại, chính là bởi nhà máy này sử dụng đường ống Xinxing Trung Quốc.

Cụ thể trong công văn số 447/GĐ-GĐ3 gửi UBND TP.Hà Nội về việc khánh thành công trình nhà máy nước mặt sông Đuống giai đoạn 1, Cục Giám định Nhà nước về Chất lượng công trình xây dựng thuộc Bộ Xây Dựng cho biết, công trình chưa đủ điều kiện nghiệm thu đưa vào khai thác sử dụng.

Cục Giám định Nhà nước đã chỉ rõ một số tồn tại như: Chưa cung cấp thiết kế ống qua đường, đường cao tốc (phải được đặt trong lồng theo quy chuẩn QCVN 07:2016/BXD, tiêu chuẩn TCXDVN 33:2006); chưa làm rõ căn cứ thực hiện và kết quả thí nghiệm bổ sung thí nghiệm vật liệu ống, chiều dày lớp sơn phủ Epoxy; kết quả thử áp chưa bổ sung đầy đủ với các chủng loại ống.

Nhà máy nước mặt Sông Đuống.

Công văn của Cục Giám định cũng đề cập đến sự cố vỡ ống tại chân cầu vượt Phú Thụy (Dương Xá, Gia Lâm, Hà Nội) ngày 3/6/2019, hiện trường cho thấy chất lượng thi công đường ống chưa đảm bảo các yêu cầu theo thiết kế.

Đáng chú ý, Dự án Nhà máy Nước sông Đuống giai đoạn 1 có dùng đường ống của Cty TNHH Sản xuất Ống gang dẻo Xinxing (Trung Quốc), vật liệu được đoàn chuyên gia tổ chức lựa chọn đánh giá các nhà cung cấp (ống Gang, ống Thép, ống HDPE, bê tông lòng thép) trên cơ sở các tiêu chí về kỹ thuật. Mới đây, trao đổi với báo chí, đại diện Công ty CP nước mặt Sông Đuống (chủ đầu tư Nhà máy nước mặt Sông Đuống) xác nhận sử dụng đường ống của Nhà thầu thiết bị Xinxing (Trung Quốc), chất lượng gang dẻo.

Đây cũng là đường ống xảy ra sự cố vỡ ống ngày 3/6 mà Cục Giám định chỉ ra ở trên. Theo đó, vào ngày 3/6/2019, xe container mang biển kiểm soát 15C - 044.77 xảy ra sự cố sập hố, đè vỡ đường ống nước DN400 của Nhà máy nước mặt sông Đuống đoạn chân cầu vượt Phú Thụy (Gia Lâm, Hà Nội).

Điều đáng nói vào năm 2016, cũng chính nhà thầu Xinxing từng bị Công ty CP đầu tư nước sạch Sông Đà (Viwasupco) hủy hợp đồng mua ống gang dẻo cho dự án nước sạch Sông Đà số 2 sau khi dư luận phản đối, Chính phủ và TP Hà Nội vào cuộc và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo dừng ký hợp đồng với nhà thầu Trung Quốc này.

Cụ thể, vào tháng 4/2016, Văn phòng Chính phủ có văn bản gửi Bộ Xây dựng, UBND TP Hà Nội, Tổng Công ty cổ phần xuất nhập khẩu và xây dựng (Vinaconex) về việc thực hiện đầu tư tuyến ống giai đoạn 2 dự án cấp nước chuỗi đô thị Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai - Miếu Môn - Hà Nội - Hà Đông.

Theo đó, Phó thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (nay là Thủ tướng Chính phủ) giao Bộ Xây dựng phối hợp với UBND thành phố Hà Nội và các cơ quan liên quan chỉ đạo Vinaconex dừng ký hợp đồng với nhà thầu Xinxing cung cấp vật tư ống gang dẻo cho dự án để nghiên cứu, đánh giá kỹ các vấn đề liên quan.

Báo cáo của Hà Nội khi đó cho thấy, chủ đầu tư đã tuân thủ quy định pháp luật về đấu thầu khi chọn nhà thầu, hồ sơ mời thầu của đơn vi cung cấp vật tư đầy đủ, chặt chẽ. Tuy nhiên, do đây là tuyến ống truyền tải quan trọng, phạm vi phục vụ rộng và chủ đầu tư không yêu cầu bên dự thầu cung cấp vật tư mẫu nên khi dư luận quan ngại thì không có gì chứng minh, đặc biệt là khía cạnh ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của người sử dụng nước.

Từ kết quả rà soát nói trên, UBND thành phố Hà Nội kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Công ty cổ phần nước sạch Vinaconex dừng hợp đồng để có thêm thời gian nghiên cứu. Bên cạnh đó, thành phố đề nghị thuê tư vấn quốc tế đủ năng lực.

Trước đó, tháng 11/2015, Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu (Bộ Kế hoạch và đầu tư) đã nêu một số thông tin khác từ các khách hàng trên thế giới không hài lòng với sản phẩm ống gang dẻo của Công ty TNHH ống gang dẻo Xinxing.

Theo Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu khi đó cho biết, chất lượng ống gang dẻo đang xét thầu phụ thuộc chủ yếu vào công nghệ, dây chuyền thiết bị sản xuất, tuy nhiên tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ mời thầu chưa quy định nội dung đánh giá liên quan đến dây chuyền công nghệ, thiết bị sản xuất của hàng hóa này.

Từ những nhận định trên, các chuyên gia của Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu lưu ý chủ đầu tư phải đặc biệt quan tâm với việc kiểm soát chất lượng hàng hóa từ khâu sản xuất đến khâu vận chuyển và phương thức duy tu bảo trì sau này.

Đồng thời khảo sát trực tiếp thực trạng cơ sở sản xuất của các nhà thầu, trong đó đặc biệt lưu ý đến khả năng sản xuất, cung cấp thực tế và công nghệ hệ thống dây chuyền thiết bị của các nhà thầu. Trung tâm Hỗ trợ đấu thầu khi đó khuyến cáo: “Tiến hành tổ chức khảo sát trực tiếp hoặc lấy ý kiến trực tiếp từ các khách hàng đã sử dụng những sản phẩm ống gang của các nhà thầu để có thêm thông tin cần thiết về chất lượng sản phẩm, dịch vụ do các nhà thầu cung cấp”.

Đáng chú ý, thời điểm đó, báo chí dư luận đăng bài nêu lên những lo ngại Nhà thầu trúng thầu cung cấp ống gang dẻo và phụ kiện là Công ty TNHH Xinxing – Trung Quốc sẽ không đảm bảo chất lượng, tiến độ Dự án cũng như chất lượng, độ bền vật liệu ống gang dẻo và nguy cơ nhiễm chì không đảm bảo sức khỏe cộng đồng, nhân dân…

Việc nhà thầu Xinxing từng bị Công ty CP đầu tư nước sạch Sông Đà (Viwasupco) hủy hợp đồng mua ống gang dẻo cho dự án nước sạch Sông Đà số 2 khiến dư luận đặt vấn đề Shark Liên nói nước sông Đuống hiện đại mà vẫn xài đường ống của Trung Quốc thì có yên tâm, có đảm bảo, có tốt và có ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của người sử dụng nước.