Nhà nghiên cứu Nguyễn Hùng Vỹ: “Trộm sắc phong để bán là hành động vô đạo lý“
Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vỹ cho rằng, việc trộm sắc phong để bán là hành động vi phạm pháp luật, vô đạo lý và xâm phạm tín ngưỡng.
Mai Loan (thực hiện)
Sắc phong là bảo vật cần gìn giữ
Hàng loạt sắc phong của đền Quốc Tế (xã Dị Nậu, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ) bị đánh cắp năm 2021 được cho là đang bị rao bán công khai trên mạng ở Trung Quốc. Là một nhà nghiên cứu văn hóa truyền thống, ông có suy nghĩ gì về việc này, thưa TS. Nguyễn Hùng Vỹ?
Nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vỹ.
Thật là đáng tiếc. Việc mất những di vật của văn hóa truyền thống thì nước nào và đời nào cũng có cả. Những vụ trộm nổi tiếng trên thế giới đã được báo chí phản ánh nhiều, thậm chí vào cả phim ảnh, tiểu thuyết.
Nguyên nhân không giữ đượcsắc phong tại các địa phương thì nhiều lắm. Ví như công tác bảo quản trong khí hậu nhiệu đới gió mùa; thiên tai, địch họa...và cả nhận thức từng thời đại (thay đổi triều đại, thay đổi tư duy...). Với tư cách là nhà nghiên cứu văn hóa truyền thống, tôi chỉ biết đưa ra suy nghĩ của mình: thật là đáng tiếc.
Việc mất sắc phong có thể gây nên những tổn thất như thế nào, thưa ông?
Sắc phong là văn bản thuộc chính thể quốc gia các triều đại, do Hoàng đế ban cho các thần linh phù trợ chính thể và nhân dân, ban cho những nhân vật có công lao với dân, với nước, là sự ghi nhận, công nhận của triều đại, nó tương tự Bằng công nhận Di tích lịch sử, văn hóa cho các di tích, các Di sản văn hóa hiện nay.
Nó có nhiều giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật.
Giá trị lịch sử nó mang tư liệu về quá khứ, về ứng xử và luật lệ các triều đại trước đây, trong đó có công lao của những cá nhân, cộng đồng trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Trong đó có các địa danh ngày xưa, các thế thứ, các đẳng cấp tôn phong công lao nhiều nhân vật được thần thánh hóa, các đợt gia phong các mỹ tự ở các triều vua, các tư liệu về vận động lịch sử (phong sắc trong các dịp chống ngoại xâm chẳng hạn). Nó nêu cao tinh thần yêu nước, đạo đức uống nước nhớ nguồn.
Giá trị văn hóa cũng thể hiện rất rõ. Nó chính là tài liệu phản ánh tín ngưỡng thờ tự trong đời sống văn hóa ngày xưa, liên quan đến tâm lý và đời sống tinh thần cư dân truyền thống. Nó bao hàm sự kính ngưỡng, hướng thượng và lòng tự hào cộng đồng, khát vọng hạnh phúc dưới sự bảo trợ của thần linh. Từ triều đình đến thôn dã, người ta sống trong tâm thức văn hóa đó.
Giá trị nghệ thuật thì qua sắc phong, người ta tìm hiểu được nghệ thuật hội họa, ấn loát, thư pháp, ấn chương qua các triều đại. Rộng hơn, từ sự ghi nhận của chính thể quốc gia, sắc phong hạt nhân của các diễn xướng nghi lễ và hội hè, hạt nhân của sáng tạo bất tận về truyền thuyết dân gian, của nghệ thuật ngôn từ dân gian.
Chừng đó thôi, dân làng xưa nay vẫn coi sắc phong là bảo vật cần gìn giữ. Việc trộm sắc phong để bán là hành động vi phạm pháp luật, vô đạo lý và xâm phạm tín ngưỡng.
Chỗ thờ tự không nên để chính bản
Việc mất sắc phong đã xảy ra từ nhiều năm nay, theo ông, nguyên nhân do đâu và cần quy trách nhiệm thế nào?
Trong trường hợp mất sắc phong ở Dị Nậu, tôi cho rằng các cụ và nhân dân ở đó không có lỗi. Sắc phong đã được cất giữ cẩn thận, họ còn mua cả két sắt rất tốt để giữ gìn. Đó là một tai nạn. Rất nhiều người trong chúng ta cũng từng bị mất trộm, tôi cũng vậy. Có những điều nằm ngoài lượng định, năm ngoài sự cảnh giác của chúng ta. Chúng ta biết rằng, cảnh giác như ngân hàng mà trên thế giới vẫn xảy ra các vụ cướp nổi tiếng.
Trong các trường hợp mất mát khác thì nguyên nhân có nhiều, từng vụ việc một cần những điều tra cụ thể chứ không thể quy trách nhiệm chung chung được. Nếu quy trách nhiệm chung chung, không cẩn thận dân sẽ bị oan, sự đoàn kết cộng đồng có thể bị phương hại, từng cá nhân có thể tổn hại tâm lý và sức khỏe. Phải rất cụ thể với từng vụ việc. Một mất mười ngờ là tâm lý phổ biến. Chúng ta muốn xây dựng một xã hội không trộm cắp, tham nhũng... nhưng đó là một cuộc đấu tranh thường trực và lâu dài.
Để chấm dứt tình trạng này, theo ông, cần có giải pháp ra sao?
Giải pháp thì có nhiều. Một giải pháp mà chúng tôi thường phổ biến cho các nơi là làm thác bản để lại chỗ thờ tự, còn chính bản thì gửi tại một cơ quan tin cậy (ngân hàng, viện bảo tàng...) để lưu giữ, hàng năm cử cán bộ văn hóa kiểm tra. Có thế, chúng ta mới lưu giữ được chắc chắn và lâu dài.
Trân trọng cảm ơn ông!
Cục Di sản văn hóa vừa có văn bản gấp tới 5 tỉnh, thành: Phú Thọ, Bắc Ninh, Hà Nội, Hà Nam, Hải Dương đề nghị kiểm tra thông tin nhà đấu giá Dương Minh (Trung Quốc) đang đấu giá những sắc phong được cho là của Việt Nam. Văn bản của Cục Di sản văn hóa nêu rõ, trên website của Công ty đấu giá Thượng Hải Dương Minh phách mại hữu hạn có đăng tải thông tin vào 9h30 ngày 22-4-2023, tại khách sạn Majesty Plaza Thượng Hải sẽ diễn ra phiên đấu giá với tên gọi Giấy cũ phồn hoa - Lịch sử văn hiến và bằng sắc trăm năm.
Hiện vật được đem đấu giá là 672 món đồ bằng giấy, trong đó có đạo sắc khả năng là hiện vật gốc, nguồn gốc của Việt Nam (các hiện vật đấu giá số thứ tự từ 2.243-2.254, bao gồm sắc phong đã có tại xã Dị Nậu, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ).
Cục Di sản đề nghị các Sở phối hợp xác minh gấp, để kịp thời có phương án hồi hương cổ vật nếu đúng là sắc phong từ Việt Nam.
Phát hiện đạo sắc phong cổ, quý hiếm thời Lê ở Hà Tĩnh
Một đạo sắc phong cổ bằng văn tự Hán Nôm quý hiếm thời Lê, niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 44 (1784) vừa được cơ quan chức năng phát hiện tại thôn Trẫm Bàng (Đức Lập, Đức Thọ, Hà Tĩnh).
Sáng 22/5, lãnh đạo Bảo tàng tỉnh Hà Tĩnh cho biết, sắc phong cổ nói trên được phát hiện còn nguyên vẹn tại dòng họ Phan Văn thuộc thôn Trẫm Bàng, xã Đức Lập (Đức Thọ) lưu giữ.
Ảnh độc: Lễ ban sắc phong cho một ông quan ở Hà Đông xưa
(Kiến Thức) - Sắc phong là văn bản truyền mệnh lệnh của vua phong chức tước cho quý tộc, quan chức, khen thưởng những người có công thời phong kiến. Cùng xem loạt ảnh hiếm về Lễ ban sắc phong cho một ông quan ở tỉnh Hà Đông thập niên 1920.
Đám rước sắc phong về làng Nhân Mục trong lễ ban sắc phong cho một ông quan lớn ở làng này, tỉnh Hà Đông thập niên 1920.
Cận cảnh những khoáng vật có màu sắc kỳ lạ đầy quyến rũ
Trong thế giới khoáng vật mà con người đã biết, có những khoáng vật mang màu sắc vô cùng kỳ ảo, như thể chúng đến từ một cõi khác.
Agate là một khoáng vật chalcedon hình thành trong các hốc nham thạch, có đặc trưng là các khoang màu đồng tâm tạo bởi nhiều tạp chất khác nhau.
Onyx là một dạng chalcedon bán quý có sọc hoặc vân đồng tâm mang màu sắc đa dạng. Không thực sự phổ biến, onyx chỉ dồi dào ở một số khu vực như Ấn Độ và Nam Mỹ.
Nằm trong vườn quốc gia Katmai của Alaska, Mỹ, Savonoski là miệng hố hình tròn hoàn hảo. Đến nay, giới khoa học vẫn chưa thể giải mã cách hố Savonoski được hình thành.
Xem tử vi hàng ngày, tử vi 12 con giáp hôm nay cho thấy vận thế của người tuổi Tý có thể gặp chút trở ngại trong công việc. Trong khi đó, tuổi Dậu bước lên đỉnh cao mới, tiền đồ rộng mở.
Tử vi dự báo, bước sang tháng 3, trong không khí ấm áp của mùa xuân, có những con giáp được Thần Tài chiếu cố, vận may rủng rỉnh kéo đến, đường tiền bạc rộng mở.
Nhiều chuyên gia, nhà khoa học đã nghiên cứu về trải nghiệm cận tử (NDE). Theo đó, họ đưa ra những nhận định, quan điểm khác nhau về NDE nhằm cố gắng giải mã bí ẩn này.
Thiếu niên 14 tuổi người Ấn Độ Aaryan Shulka thực hiện các phép tính trong đầu nhanh hơn hầu hết mọi người sử dụng máy tính. Thần đồng này phá 6 kỷ lục thế giới trong 1 ngày.
Theo chuyên gia phong thủy người Singapore Louis Cheung, có 4 con giáp phạm Thái Tuế (khắc với con giáp năm âm lịch) trong năm nay. Họ có thể đối mặt với nhiều thách thức về sự nghiệp, tài chính, sức khỏe, tình yêu.
Năm 1669, khi vào cung yết kiến, quyền thần Ngao Bái đã bị đội thị vệ của hoàng đế Khang Hi bắt giữ. Vua Khang Hi không giết Ngao Bái sau khi viên quan này có hành động gây bất ngờ.
Trong lịch sử phong kiến Trung Hoa, Lưu Trường được biết đến là hoàng đế hoang dâm nhà Nam Hán. Ông hoàng này có nhiều sở thích tình ái quái dị, bao gồm thích xem người khác giao cấu.
Tử vi dự báo, sự nghiệp, tiền tài của những cung hoàng đạo này sẽ thăng hoa trong tháng 3, là sự đền đáp cho những nỗ lực mà họ đã thể hiện trong thời gian qua.
Công viên quốc gia Yellowstone là một trong những kỳ quan thiên nhiên ấn tượng nhất thế giới. Sau đây là loạt sự thật thú vị về công viên quốc gia này mà không phải ai cũng biết.
Chào đón tháng 3, 3 con giáp này chuẩn bị đón nhận sự ban phát tài lộc từ Thần Tài. Mỗi bước đi của họ dường như đều được thắp sáng bởi sự may mắn và thuận lợi.
Thi hài không đầu khoảng 2.000 tuổi được phát hiện trong đầm lầy ở Ireland thực chất là một phụ nữ trẻ thay vì nam thiếu niên như suy nghĩ ban đầu. Đây là khám phá cực kỳ hiếm gặp.
Nốt ruồi trên mặt phần lớn đều truyền tải những thông tin quan trọng về vận mệnh. Dưới đây là 4 vị trí nốt ruồi trên khuôn mặt có ảnh hưởng đến sự nghiệp cũng như tài lộc của một người.