Gần 30 tháng cách ly, giãn cách

Lần đầu tiên tôi nghe thông tin về một “căn bệnh viêm phổi bí ẩn” đang lan rộng ở Vũ Hán, Trung Quốc là vào tháng 1/2020. Rồi đến khoảng 8h tối 22/1/2020 (nhằm 28 tết Canh Tý), khoa Cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy tiếp nhận 2 cha con bệnh nhân người Trung Quốc với triệu chứng sốt, ho, khó thở do SARS-CoV-2.

Khi đợt dịch Covid-19 lần thứ tư bùng phát, TP HCM bắt đầu chuỗi ngày giãn cách...

... ngưng mọi hoạt động và làm việc tại nhà.

Tôi đã nghĩ mình sẽ viết một hoặc hai câu chuyện về SARS-CoV-2 và Covid-19 như đã từng đưa tin về cúm A/H5N1 hay SARS và lại thoải mái đến các bệnh viện để đưa các tin tức y tế quan trọng khác.

Nhưng lần này hoàn toàn khác. Khi đợt dịch thứ tư bùng phát, ngày 26/5/2021, bệnh nhân đầu tiên trong chuỗi lây nhiễm nhóm truyền giáo Phục Hưng được phát hiện. Chuỗi lây nhiễm với hơn 500 ca mắc Covid-19 được xác định trong cộng đồng. 0h ngày 31/5/2021, TP HCM bắt đầu chuỗi ngày giãn cách, ngưng mọi hoạt động và làm việc tại nhà.

TP HCM trở thành "tâm dịch" lớn nhất cả nước. Số ca mắc lần lượt nhảy lên 2 con số, 3 con số và từ đầu tháng 7/2021 luôn ở 4 con số với hàng trăm ca tử vong/ngày. Nhiều chuỗi lây nhiễm khác bắt đầu xuất hiện. Các chuỗi lây nhiễm này lên đến hàng trăm, thậm chí hàng nghìn ca liên quan.

Khi dịch bệnh Covid-19 vào cao điểm, những cụm từ như phong tỏa, giãn cách, tuyến đầu chống dịch, hệ thống y tế quá tải, F0, bệnh viện dã chiến, máy thở oxy, ca mắc mới, tử vong,… đã gây ám ảnh mỗi ngày.

Từ đầu tháng 7/2021 đến 9/2021, TP HCM đã thành lập thêm 16 bệnh viện dã chiến với quy mô hơn 37.000 giường, chưa kể các bệnh viện chuyển đổi công năng hoặc bệnh viện tuyến quận/huyện đều trở thành bệnh viện điều trị Covid-19. Hàng chục nghìn người đã được huy động vào tiếp sức cho TPHCM.

Đây là một căn bệnh quá mới, quá khủng khiếp. Trong giai đoạn đầu tiên của đợt dịch thứ tư, TPHCM không có thuốc điều trị. Trong khi văcxin ngừa Covid-19 mới chỉ ưu tiên cho lực lượng tuyến đầu.

Hàng chục nghìn người từ mọi miền Tổ quốc đã được huy động vào tiếp sức cho TP HCM.

Khi dịch bệnh Covid-19 vào cao điểm, những cụm từ như phong tỏa, giãn cách, tuyến đầu chống dịch, hệ thống y tế quá tải, F0, bệnh viện dã chiến, máy thở oxy, ca mắc mới, tử vong,… đã gây ám ảnh mỗi ngày.

Quay xung quanh con virus nhỏ bé và vô hình

Cuộc đời phóng viên của tôi trong 5 tháng ấy tập trung đưa tin virus corona đang ảnh hưởng tới xã hội như thế nào. Tôi đã phỏng vấn những người vợ mất chồng, người con mất cha, người chồng trẻ mất vợ khi cô đi sinh con.

Tôi phỏng vấn bác sĩ về các thông tin xung quanh Covid-19 như khả năng lây nhiễm, cách phòng ngừa, công tác điều trị, văcxin, thuốc điều trị, các nhà khoa học về những sáng kiến phòng ngừa lây nhiễm Covid-19… Và cả những câu chuyện về sự hy sinh thầm lặng của y bác sĩ nơi tuyến đầu.

Cuộc đời phóng viên của tôi trong 5 tháng ấy tập trung đưa tin virus corona đang ảnh hưởng tới xã hội như thế nào.

Một nữ điều dưỡng trẻ còn làm đám cưới online trong mùa dịch, với đám cưới nhỏ chỉ có 3 người.

Tôi còn bắt gặp hình ảnh những người bác sĩ, điều dưỡng mướt mồ hôi, mệt lả trong những bộ quần áo bảo hộ khi điều trị cho bệnh nhân Covid-19.

Một buổi sáng đầu tuần, tôi ngồi chờ bên ngoài phòng họp giao ban của khoa Nhiễm D, BV Bệnh Nhiệt đới TP HCM. Thời gian chờ chắc chỉ chừng dăm mười phút thôi, ấy vậy mà mồ hôi đã tuôn ra ướt lưng áo, tôi cảm thấy ngột ngạt với chiếc khẩu trang 4 lớp.

Thời gian chờ phỏng vấn bác sĩ chắc chỉ chừng dăm mười phút thôi, ấy vậy mà mồ hôi đã tuôn ra ướt lưng áo, tôi cảm thấy ngột ngạt với chiếc khẩu trang 4 lớp.

BS.CKII Nguyễn Thanh Phong, Trưởng khoa Nhiễm D, cười xòa khi thấy tôi vừa loay hoay kiếm khăn giấy lau mồ hôi vừa thở phào khi được anh tiếp trong căn phòng máy lạnh.

“Tí nữa em thử mặc áo phòng hộ của khoa anh đi. Trải nghiệm cho biết,” BS Phong đề nghị. Tôi vội lắc đầu. Đừng đùa. Tôi mà mặc vào khéo các anh phải cấp cứu vì ngạt thở.

Những điều không thể quên

Khoảng 7h tối ngày đầu tháng 9/2021, một người bạn gọi cho tôi vì người thân nhập viện và tử vong vì Covid-19 tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, nhưng không thể biết tình hình hiện như thế nào. Có lẽ bạn nghĩ tôi là phóng viên mảng y tế nên có những mối quan hệ nhất định với các bệnh viện nên sẽ dễ tìm hơn.

1h sáng, tôi nhận được tin nhắn từ phía bệnh viện. Thật sự đó cũng không phải là tin nhắn mà là hình ảnh một phiếu chuyển nhà tang lễ. Bệnh nhân đã mất và được khâm liệm vào ngày 27/8/2021.

5 tháng, Việt Nam có trên 23.400 người tử vong vì Covid-19, riêng TPHCM hơn 17.000 người đã ra đi. 

Bản thân tôi cũng không thể đi đâu ra khỏi nhà hay TPHCM. Ông bà ngoại và mẹ cùng gia đình em gái ở Nha Trang. Trong tháng 6 và tháng 7, ông bà theo nhau qua đời. Tôi không thể thu xếp về đưa tang được.

Số liệu cập nhật đến tháng 2/2022, TP HCM có hơn 2.200 trẻ mồ côi do ảnh hưởng dịch Covid-19, trong đó 39 em mất cả cha mẹ, 78 em mất người trực tiếp nuôi dưỡng và trên 2.000 em mất cha hoặc mẹ.

Tôi còn biết đến BS Trần Văn Dương những ngày dịch bệnh Covid-19 tấn công thành phố, anh đã đóng cửa phòng khám và chạy xe cứu thương để hỗ trợ bệnh nhân F0.

Khi số ca nhiễm tại TPHCM tăng vọt, các số đường dây nóng hỗ trợ và xe y tế chở bệnh nhân đều quá tải, BS Dương gửi công văn sang Sở Y tế, Trung tâm Y tế đề nghị tham gia hỗ trợ công tác chống dịch, tham gia khám miễn phí cho cư dân trong vùng phong tỏa, cách ly, các trường hợp cấp cứu; và phối hợp với trung tâm y tế địa phương để chở bệnh nhân đến bệnh viện.

Rồi hình ảnh những người lính trẻ măng tham gia phòng chống dịch, đi chợ hộ cho người dân. Họ đi vào từng hẻm, đưa tận tay dân những túi thức ăn, vật phẩm sinh hoạt hằng ngày.

Tôi còn bắt gặp hình ảnh của những cây ATM gạo hay ATM oxy. Cây ATM gạo công nghệ cao bắt đầu chạy máy phát gạo từ ngày 13/7/2021, tại 12A Núi Thành, phường 13, quận Tân Bình (TPHCM), mỗi máy phát từ 1,5 - 3 tấn mỗi ngày.

Căn bệnh còn quá mới, quá lạ, nhiều thông tin quá, lây lan quá và chết chóc cũng nhiều quá, người nhiễm bệnh hay chưa nhiễm bệnh đều rất hoang mang, lo sợ. Đồng hành cùng các thầy thuốc, mỗi phóng viên trong mảng y tế hy vọng góp những bài viết giúp công chúng hiểu biết hơn, chia sẻ trấn an, ổn định tinh thần để cùng đi qua giông bão.